زنان ایرانی؛ دومین مصرف‌کننده لوازم آرایش در خاورمیانه

الیزا ذوالقدر: استفاده از لوازم آرایشی در ایران دیگر نه سن خاصی دارد و نه قشر خاصی. امروزه اکثر دختران و زنان ایرانی استفاده از لوازم آرایشی را جزء لاینفک زندگی خود می دانند و این تمایل باعث شده کشورمان تبدیل به سومین مصرف کننده لوازم آرایش در خاورمیانه و هفتمین وارد کننده لوازم آرایشی در جهان شود.

اینطور که رسما اعلام شده، زنان ایرانی سالانه نزدیک به یک میلیارد تومان لوازم آرایش می خرند. از سوی دیگر سن مصرف لوازم آرایش نیز به 15 سال رسیده است و این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته تمایل به آرایش بیشتر در بین زنان مسن دیده می شود که طراوت و شادابی پوست خود را از دست داده اند.

برخی کارشناسان آرایش بیش از حد دختران جوان را مربوط به کمبود اعتماد به نفس در میان آنها ارزیابی می کنند و برخی نیز آن را به فرهنگی وارداتی نسبت می دهند.

آرایش تند، یک علامت است نه یک بیماری
دکتر سید احمد جلیلی روانپزشک و رییس انجمن روانپزشکان ایران معتقد است مصرف زیاد لوازم آرایشی در ایران به ویژه بین دختران جوان و نوجوان ایرانی را نمی توان به یک مشکل روانی نسبت داد بلکه این یک موضوع فرهنگی است که چندان هم بومی نیست.

او در عین حال به این نکته اشاره دارد که این فرهنگ تا حدودی هم می تواند یک فرهنگ بشری باشد چرا که پریرو تاب مستوری ندارد.

جلیلی می افزاید: در هر فردی به ویژه جوانان علاقه به مورد توجه قرار گرفتن وجود دارد اما بسته به اینکه نیازها و خواسته های فرد در زندگی تا چه حد برآورده شود و به چه سمت و سویی متمایل شود عادت های خاصی را می پذیرد. همه اینها بر می گردد به اینکه چقدر برای جوانان برنامه ریزی کردیم؟ چند مراکز فرهنگی و ورزشگاه برای آنها درست شده است. ما در این سال ها درآمدهای زیادی داشتیم . چقدر از این درآمدها برای جوانان صرف شده است؟ اینها سوالاتی است که به حیطه روانپزشکی مربوط نیست اما فرهنگ و عادت های جامعه به ویژه جوانان را شکل می دهد.

وی می گوید: آنچه به من روانپزشک مربوط است این است که باید خواسته ها، تمایلات و انرژی فوق العاده نسل جوان را عاقلانه به سوی هدف درست هدایت کرد. با اعمال فشار و دستور نه تنها هیچ کار مثبتی صورت نمی گیرد بلکه جنبه های منفی نیز گسترده تر می شود.

رییس انجمن روانپزشکان ایران بر این نکته تاکید دارد که استفاده زیاد از لوازم آرایش یک بیماری نیست بلکه یک علامت است که باید همه اهل علم اعم از علمای دینی و جامعه شناسان ما آن را تجزیه و تحلیل کنند. این موضوع مانند سیگار کشیدن یک علت نیست بلکه یک معلول است که می تواند عوامل زیادی داشته باشد که ریشه آن جامعه شناختی است.

کمبود اعتماد به نفس؛ استفاده زیاد از لوازم آرایش
اما دکتر نادر راستی روانپزشک نظر دیگری دارد. وی می گوید: همه کارهای انسان ریشه روانی دارد و آرایش زیاد هم قطعا ریشه های روانی متعددی می تواند داشته باشد که منشا همه آنها نیاز به جلب توجه است.

وی معتقد است: حتی کسانی که می گویند برای دل خودم اینگونه آرایش می کنم هم به دنبال جلب توجه هستند وگرنه چرا شبها در هنگام خواب اینگونه آرایش نمی کنند و آرایش آنها در روز و در خیابان است.

دکتر راستی با بیان اینکه آرایش زیاد در ایران دلایل اجتماعی هم دارد، می گوید: معمولا دلیل نیاز به جلب توجه بیش از حد کمبود اعتماد به نفس است. در برخی مواقع فرد در درون خود نقصی دارد یا خود را زیبا نمی داند به طور مثال احساس می کند بینی بزرگی دارد یا صورتش زرد و نزار است یا پلکش آویخته است به همین دلیل تلاش می کند با آرایش زیاد این نقایص را برطرف کند. از همین روست که عملی مانند عمل بینی در کشور ما بسیار زیاد است. وگرنه خانمی که صورت خود را تمیز می کند و یا یک آرایش ملایم دارد تنها یک نیاز طبیعی خود را برآورده کرده است.

وی به یکی از مشکلات روانی به نام احساس نقص در بدن خود اشاره می کند و می افزاید: پیامد این مشکل جلب توجه بیش از حد است و فرد سعی می کند تمام اجزای صورت خود به گونه ای دیگر نمایش دهد. معمولا کسانی که به آرایش های تند روی می آورند این مشکل را دارند زیرا آرایش های تند و یا آرایش هایی با سبک های خاص و غیر معمول حالت نمایشی دارد و بیشتر یک علامت است.

این روانپزشک در عین حال به ریشه های خانوادگی نیاز بیش از اندازه به جلب توجه دیگران اشاره دارد و می گوید: ممکن است فرد در خانواده مورد توجه لازم قرار نگرفته باشد به همین دلیل سعی می کند توجه جامعه را به خود جلب کند. البته جلب توجه یک نیاز عادی در هر فردی است اما زمانی که این نیاز بیش از اندازه شود حالت بیماری می گیرد و به صورت های غیر معمول خود را نشان می دهد.

وی همچنین معتقد است: یکی از دلایل آرایش زیاد هم می تواند این موضوع باشد که هرچه فرد را از پیزی منع کنیم به آن حریصتر می شود. بنابراین وقتی جامعه روی مساله ای حساس باشد برخی افراد به آن موضوع گرایش بیشتری پیدا می کنند.

دکتر راستی با تاکید بر اینکه باید دید فرد در کدام مرحله از زندگی دچار این نقص می شود، می گوید: نیازهای عاطفی نباید سرکوب شئند زیرا از جای دگری سر بر می آورند. اگر نیاز به جلب توجه که ویژگی هر انسانی است برطرف نشود ریشه های عمیقتری می یابد بنابراین باید پایه های خانواده قوی شود و ارگان های اجتماعی نیز از فشار زیاد بر جوانان خودداری کنند چرا که ممکن است به پیامدهایی همچون اختلال شخصیت بینجامد.

اما مشکلات استفاده زیاد از لوازم آرایش به همین جا ختم نمی شود. استفاده بیش از حد از لوازم آرایش به ویژه لوازم آرایش تقلبی در کشور ما فراوان وجود دارد تهدیدی برای پوست و زیبایی فرد است.

مراقب محصولات آرایشی تقلبی باشید
به گزارش ایرنا، دکتر امیر سادات افسری پژوهشگر علوم پزشکی بالینی با اشاره به اینکه مصرف لوازم آرایشی می تواند به عنوان عامل تخریبی پوست باشد، می گوید: محصولات آرایشی تقلبی اثرات مخرب تری بر روی پوست برجای می گذارند و سلامت پوست شهروندان بخصوص زنان در هر رده سنی را تهدید می کنند.

وی می افزاید: مواد آرایشی که به عنوان یکی از ملزومات روزانه کیف دستی بانوان جلب توجه می کند همواره به صورت دوجانبه ایفای نقش می کند به گونه ای که در بخش اول سبب زیبایی و تغییر چهره ظاهری و در بخش دوم با تاثیر بر روی سلول های پوست، تاثیرات نامطلوبی را برروی پوست صورت برجای می گذارند.

افسری با اشاره به تاثیرات لوازم آرایش بر روی پوست صورت، می گوید: این تاثیرات به صورت پیرشدگی پوست، بروز چروکیدگی در ناحیه پیشانی و چین خنده کم کم آغاز می شود اما متاسفانه بانوان با دیدن آثار مذکور به خاطر پوشاندن چین و چروک ها از مواد آرایشی بیشتری استفاده می کنند که همین امر سبب ضربه و آسیب بیشتر به پوست می شود.

همچنین دکتر علیرضا محبی پورمتخصص پوست نیز در گفتگو با ایرنا درباره استفاده از کرم های آرایشی می گوید: این کرم ها 296 عارضه در افراد ایجاد می کنند که یکی از آنها جوش است. به همین دلیل بهتر است مردم به سوی استفاده از کرم های مرطوب کننده و ضد آفتاب هدایت شوند.

استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی پدیده ای روانی و اجتماعی است و بر متولیان امر است که با بازبینی رفتارها و نحوه برخورد با مسائلی از این دست از گسترش بیش از پیش این پدیده جلوگیری کنند.