علی پاکزاد: تغییر ذخایر ارزی کشور از یورو به دلار در یکسال گذشته مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی قرار گرفت، محور اصلی این انتقادات مشکلاتی بود که با این اقدام در روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورهای جهان ایجاد می شد، همچنین تبدیل بخش عمده از ذخایر ارزی کشور به یک نوع ارز میزان ریسک ذخایر را افزیش میداد و می توانست باعث کاهش ارزش دارایی های کشور شود.
این پیش بینی ها زودتر از آنکه حتی خود منتقدین تصور کنند به وقوع پیوست و در حالی که به نظر می رسید اتحادیه اروپا به عنوان قطب خلل ناپذیر اقتصاد جهانی و پشتوانه یورو در حال یکه تازی در عرصه اقتصاد جهانی است، دومین موج بحران اقتصادی چشم انداز اقتصادی این اتحادیه را تیره کرد آنهم نزدیک به دوسال بعد از مرحله اول حبرانی که به نظر می رسدی پایان یافته است و به نظر کارشناسان اقتصادی در صورت عدم همراهی درست قدرتهای اقتصادی اروپا این اتحادیه در آستانه از هم پاشیدن قرار دارد و این خود به معنی جوانمرگ شدن یورو است.
البته این تحلیل ها بسیار بدبینانه به نظر می رسد ولی به هر شکل می تواند نشان از نگرانی های جهانی از وضعیت سبداقتصادی باشد که ایران 55 درصد از داراییهای نقدی خود را صرف خرید تخم مرغهای آن کرده است.
برآوردهای بین المللی نشان می دهد در پایان سال 88 ذخایر ارزی ایران به رقم 96.3 میلیارد دلاررسیده است و بنابر اظهارات رئیس کل بانک مرکزی در مورد سهم یورو می توان گفت، بر مبنای ارزش روز ارزهای جهانی این رقم شامل 38 میلیارد یورو ومعادل 43 میلیارددلار دیگر ارزها از جمله دلار است.
زیانی که با سود قبلی سربه سر شد
باید یادآورشد تغییر سهم اصلی سبد ذخیره ارزی کشور از دلار به یورو به گفته رئیس کل بانک مرکزی در زمانی صورت گرفته است که ارزش دلار رو به افول بوده است و باعث شده است ارزش ذخایر ارزی کشور معادل 5 میلیارد دلار افزایش پیدا کند ولی سئوال اینجاست که در شرایط کنونی آیا بازهم تاکید بر حفط بیشترین حجم ذخایر ارزی کشور به یورو می تواند تضمینی بر حفظ ارزش دارایی های ملی باشد یا خیر؟
بررسی روند تغییرات ارزش یور در برابر دلار نشان می دهد از ماههای پایانی سال 88 نرخ تبدیل به نفع دلارگردش کرده است یعنی از اواخر پاییز سال 88 و با انتشار اخبار مربوط به موج جدید بحران اروپا یورو شروع به تضعیف شده دربرابر رقیب امریکایی خود کرد.
این فرایند طی 7 ماه گذشته باعث شده است ارزش هر یورو از 1.49 دلار در آبانماه سال 88 در خرداد ماه جاری به 1.2 کاهش پیدا کند یعنی بیش از 18.4 درصد کاهش ارزش دارایی های یورویی کشور که با احتساب این روند میزان کاهش ارزش دارایی های ارزی کشور تنها طی 3 ماهه اول سال جاری معادل 5 میلیارد دلار بوده است.
اما در حالی که این روند ادامه دارد بازتاب طبیعی این تغییرات آغاز روند تغییر سهم یورو در سبد ارزی کشور است که البته الزامی ندارد حتما این تغییر به نفع دلار باشد و دیگر ارزهای بین المللی با ثبات تر نیز که مبادلات اقتصادی گسترده ای با ایران دارند نیز می توانند به عنوان ارز مرجع انتخاب شده و تبدیل ذخایر با افزایش سهم آنها صورت بگیرد.
بر همین اساس که در چنین شرایطی بانک مرکزی باید اقدامی صورت بدهد اخباری از اقدامات مدیریتی بانک مرکزی در بازارهای جهانی منعکس شده است که از آن جمله می توان اشاره کرد به تبدیل ذخایر کشور به دلار و طلا و یا خبر دیگری که در آن عنوان شده بانک مرکزی دربازار داخلی یورو را با دلار مبادله می کند.
تکذیب از سوی رئیس کل بانک مرکزی
افزایش واردات طلا در یک دو ماه پایانی سال 88 می تواند یکی از دلایل این گمانه زنی ها باشد که البته این روند بسیار منطقی است و حتی از وظایف بانک مرکزی تلقی می شود و سکوت مقامات بانک مرکزی در مورد توضیح این سیاست ها نیز باز هم قابل پذیرش است ولی به نظر می رسد رئیس کل بانک مرکزی در آخرین مصاحبه خود این برنامه ها را تکذیب کرده است.
خبرگزاری فارس در گزارشی به نقل از روزنامه وال استریت ژورنال نوشت: این روزنامه ضمن اشاره به تصمیم بانک مرکزی ایران برای تبدیل 45 میلیارد یورو از ذخایر ارزی به دلار و طلا نوشت، اعلام این تصمیم موجب افزایش نگرانی و ترس سرمایه‌گذاران بین المللی و کاهش بیشتر ارزش یورو شده است.
ولی به فاصله سه ساعت رئیس کل بانک مرکزی طی مصاحبه ای اختصاصی با این خبرگزاری خبر فوق را تکذیب و عنوان کرده است: «این اخبار به هیچ وجه صحت ندارد و بنده به شدت اخبار منتشر شده در برخی رسانه‌های خارجی را تکذیب می‌کنم».
دلایل تکذیب با عجله
البته در ادامه همین خبر تکذیب خبرگزاری فارس باز هم به شرح خبر قبلی پرداخته و نوشته است: خبرگزاری های خارجی هفته گذشته به نقل از منابع خارجی اعلام کرده بودند بانک مرکزی ایران قصد اجرای استراتژی جدیدی برای تبدیل 45 میلیارد یورو از ذخایر کشور به دلار و طلا را دارد و سیاست جدید بانک مرکزی در شرایطی است که تشدید بحران مالی اروپا طی هفته های اخیر موجب کاهش 15 درصدی ارزش یورو در برابر دلار شده است. در این خبرها آمده بود، اجرای استراتژی اقتصادی جدید بانک مرکزی باید در سه مرحله انجام شود که مرحله اول آن هم اکنون آغاز شده است.
البته با توجه به این روند خبر به کار گرفته شده به نظر می رسد جنبه مورد توجه این رسانه داخلی ترس اروپایی ها از اقدامی است که اجرای آن توسط بانک مرکزی تکذیب شده است ولی نباید فراموش کرد ترس اتحادیه اروپا از افزایش عرضه چیزی حدود 45 میلیارد یورو در بازارهای بین المللی اگر جدی هم باشد ایران نیز از تبعات آن مصون نخواهد بود وزمین خوردن بزرگترین شریک تجاری ایران به طور حتم برای اقتصاد ایرانی که تلاش دارد با تمامی قطبهای اقتصادی جهان به غیر از آمریکا همکاری داشته باشد خبر مسرت بخشی نیست.
البته تکذیب بلافاصله رئیس کل بانک مرکزی به غیر از تبعات بین المللی همچنین ریشه در نگرانی از بازار داخلی ارز نیز دارد، بازاری که بانک مرکزی با تکیه بر آن توانسته است با تبدیل دلار به یورو طی ماههای گذشته به بودجه ریالی دولت کمک شایانی بکند و انتشار چنین اخباری می تواند باعث کاهش تقاضای یورو آنهم در فصل مسافرتها در بازار داخلی شود که این مسئله برای بودجه ریالی دولت دستاورد مناسبی به دنبال نخواهد داشت.
نظر شما