به گزارش خبرآنلاین، اگر چه هر سه قطعنامه پیشین با نظر اجماعی اکثر و یا قاطبه اعضا به تصویب رسید اما اینبار، این قطعنامه در شرایطی متفاوت از گذشته بررسی می‌شود. چرا که جمهوری اسلامی ایران با اقدام خلاقانه خود در برگزاری اجلاس تهران و ارائه بیانیه تهران، جامعه جهانی را با شگفتی مواجه کرد.
اگرچه تا کنون واکنش چندان مثبتی از سوی تصمیم گیران جامعه جهانی بویژه آمریکا و 1+5 در خصوص این بیانیه اتخاذ نشده، اما امید میرود که بیانیه تهران و اثبات حسن نیت ایران، اجماع آنها در تصویب قطعنامهای دیگر علیه کشورمان را بر هم بزند. این همان راه دشواری است که آمریکا باید برای صدور قطعنامه دیگری علیه ایران پیش ببرد.
با این حال آمریکا همچنان به دنبال اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران است. تحریم‌های جدیدی که به گفته منابع آمریکایی به انزوای بین المللی ایران استحکام می‌بخشد و ساز و کار قانونی را در اختیار کشورها و سازمانهای بین المللی مانند اتحادیه اروپا قرار می‌دهد تا در برابر برنامه اتمی ایران قوی تر عمل کنند. این درحالی است که مقامات این کشور از جمله رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا به ناموفق بودن تحریم‌های پیشین برای تغییر رفتار حکومت ایران صراحت دارند، اما همچنان تصویب قطعنامه جدید دیگری را زمینهای برای فشار بیشتر به ایران میدانند. فشاری که آمریکاییها امیدوارند به قطع غنی‌سازی اورانیوم در ایران منجر شود.
پیش نویس قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران، در پاسخ به عدم موافقت با تعلیق غنی‌سازی اورانیوم تدوین شده و همچون قطعنامههای پیشین بار دیگر بر این موضوع تاکید دارد. این در حالی است که هنری کیسینجر وزیر خارجه پیشین آمریکا، با انتقاد از تلاش‌های دولت آمریکا برای متوقف‌کردن برنامه هستهای ایران گفت که به عقیده وی تحریم‌های جدید علیه ایران نتیجه‌ای نخواهد داشت. به گزارش واشنگتن‌تایمز، وی افزود که تحریم‌ها ممکن است باعث "اذیت" ایران شوند، اما احتمال اینکه ایران را به توقف غنی‌سازی مجبور کنند، وجود ندارد. کسینجر ادامه داد: در صورتی که ایران به تلاش‌های هستهای کنترل‌نشده خود ادامه دهد، سیاست‌های دولت فعلی آمریکا برای برخورد با برنامه هستهای ایران در نهایت "وقت تلف کردن" خواهد بود.
سیاست یک بام و دو هوای چین و روسیه
چین و روسیه که پیش از قطعنامههای پیشین شورای امنیت از فعالیت هستهای صلح آمیز ایران حمایت میکردند، نهایتا در روز رایگیری برای قطعنامههای ضد ایرانی، با آمریکا همصدا میشدند. در آستانه صدور قطعنامه چهارم، این دو کشور برای چندمین بار در محک آزمون قرار خواهند گرفت تا راستی تعهداتشان در قبال ایران را به منصه ظهور درآوردند.
پیش نویس قطعنامه چهارم شورای امنیت علیه ایران که مستلزم تشدید تحریم‌ها علیه کشورمان است، روز سهشنبه هفته گذشته بین اعضای شورای امنیت توزیع شد و هر پنج عضو دائمی این شورا با مفاد این پیش نویس موافقت کردند. به گزارش آسوشیتدپرس، چین و روسیه پیشاپیش اعلام کرده‌اند به این دلیل که تحریم جدید، فشار زیادی را بر اقتصاد ایران وارد نکرده و مشکلات چندانی را برای مردم ایران وجود نمیآورد با آن موافق هستند. اعلام پیروی شرکت «روس اوبورون اکسپورت» از تحریم‌های احتمالی سازمان ملل علیه ایران که منجر به عدم فروش موشک‌های S-300 روسیه به تهران می‌شود نیز موید صحت موضع روسیه در اینباره است. بر اساس اعلام وزارت خارجه آمریکا، توافق حاصل شده میان آمریکا، روسیه و چین حاصل گفتگوی یک روزه هیلاری کلینتون با همتایان چینی و روس خود است. برنار کوشنر، وزیرخارجه فرانسه نیز پیشاپیش موافقت اکثر اعضای شورای امنیت با تصویب قطعنامه جدید علیه ایران را پیش بینی کرده است.
جالب آنکه سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه همچنان برای اینکه تاخیر این کشور در تکمیل نیروگاه بوشهر را بپوشاند گفت که مذاکرات شورای امنیت سازمان ملل درباره تحریم‌های جدید علیه ایران، نباید مانع اجرایی‌شدن بیانیه ناظر بر موضوع تبادل سوخت که بین ایران، برزیل و ترکیه امضاء شد، شود. وعده جدید رئیس روس اتم مبنی بر راه‌اندازی نیروگاه بوشهر تا اواسط شهریورماه را نیز میتوان در همین راستا ارزیابی کرد.
البته بهرغم حمایتهای چین و روسیه از تلاش آمریکا برای اعمال تحریم جدید علیه ایران، برزیل، ترکیه و لبنان (سه عضو غیر دائم شورای امنیت) با اعمال هر گونه تحریم جدید علیه تهران مخالفت کرده‌اند. برزیل و ترکیه در هفتههای گذشته نقش چشمگیری را در رایزنیهای بین المللی بر سر برنامه اتمی ایران یافتهاند. موافقت ایران با مبادله اورانیوم پس از سفر رئیس جمهوری برزیل و نخست وزیر ترکیه به ایران و صدور بیانیه تهران نمود عینی این نقش افرینی است. این دو کشور در نامه‌ای مشترک خطاب به اعضای شورای امنیت از آنها خواستند با توجه به توافق تهران از حرکت به سوی تشدید تحریم‌های ایران خودداری کنند. البته آمریکا، فرانسه و انگلیس در پاسخ به این نامه از تلاش برزیل و ترکیه تقدیر کرده‌اند ولی توافق تهران را کافی نمی‌دانند. اما رییس‌جمهور برزیل روز گذشته با انتقاد از مواضع اخیر آمریکا پس از صدور بیانیه تهران، گفت که ایران تمایل خود به گفت‌وگو و مذاکره درباره برنامه هسته‌ای‌اش را نشان داده است و اکنون سایر کشورها نیز باید همین کار را بکنند.
رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه نیز هفته آینده برای گفتگو با رئیس جمهور برزیل درباره برنامه هستهای ایران به این کشور سفر میکند. او پیش از این سفر نیز در گفتگوی تلفنی با رئیس جمهور آمریکا در این باره مذاکره کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه کاخ سفید با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که اوباما با قدردانی از بیانیه تهران نگرانیهایش درباره کل موضوع هستهای ایران نیز نکاتی را متذکر شد و تاکید کرد که مذاکرات درباره پیش نویس قطعنامه جدید علیه ایران ادامه خواهد داشت.
این مذاکرات در حالی صورت گرفت که احمد داود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه تصریح کرد: اگر جامعه جهانی، ترکیه را برای خودداری از استرداد اورانیوم 1200کیلوئی تحت فشار بگذارد، ترکیه بی درنگ اورانیوم امانتی نزد خود را به ایران مسترد خواهد کرد و از اعتماد ایران نسبت به خود سوء استفاده نمی‌کند. او یادآور شده بود که ترکیه و برزیل به نمایندگی از غرب و طبق درخواست آمریکا قرارداد هستهای را با ایران امضا کردند.
در نهایت به نظر میرسد که آمریکا برای همراه کردن 10 عضو غیر دائم شورای امنیت، راه دشورای را پیش رو دارد. بویژه آنکه ریاست دوره ای شورای امنیت هم اکنون در دست لبنان است.
اقدامات پیشگیرانه ایران
تحرکات آمریکا و سایر اعضای دائمی شورای امنیت برای تصویب قطعنامه جدید علیه ایران در حالی تشدید می‌شود که در پی میانجیگری برزیل و ترکیه، ایران موافقت خود را با مبادله بخشی از اورانیوم غنی شده خود با سوخت هستهای مورد نیاز راکتور تحقیقاتی تهران اعلام کرده است. این مبادله در پی پیشنهاد سال گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی برای اعتمادسازی انجام خواهد شد.
باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا معتقد است که توافق سه جانبه ایران، برزیل و ترکیه درباره تبادل سوخت هستهای با هدف وقت کشی و شکاف در میان قدرتهای غربی صورت گرفته است. رابرت گیتس وزیر دفاع امریکا از بیانیه تهران، به عنوان یک حرکت دیپلماتیک به دلیل نگرانی ایران از صدور قطعنامه دیگری علیه کشورمان یاد کرده و ابراز امیدواری کرده است که اینبار موفق به قانع کردن ایران برای پذیرش تعلیق در غنی سازی اورانیوم شوند. اما علی اصغر سلطانیه نماینده کشورمان در آژانس بین المللی انرژی اتمی با اعلام اینکه ایران غنی سازی اورانیوم را متوقف نخواهد کرد، تصمیمات شورای امنیت درباره کشورمان را اشتباه تاریخی خواند و از سازمان ملل متحد خواست که فورا از چنین تصمیماتی عقب نشینی کند چرا که رجوع به شورای امنیت همواره بی فایده بوده است.
منوچهر متکی وزیر امور خارجه ایران نیز با ابراز امیدواری نسبت به اینکه بهتر است آمریکا و همپیمانانش فرصت‌آفرینی جمهوری اسلامی ایران را قدر بدانند، گفت: کاری که هیات آمریکایی سه روز پیش در شورای امنیت به انجام رساند بیشتر به یک نمایش شبیه است. اگر آمریکا قدر این فرصت را نداند، نقطه سر خط؛ همان‌جایی است که بودند و می‌توانند در آن بمانند.
نظر شما