ابتکار ناطق‌نوری در حال به بار نشستن

اتحادیه مجالس کشورهای اسلامی یا همان بین‌المجالس، که 11 سال پیش توسط جمهوری اسلامی ایران و با ابتکار علی اکبر ناطق نوری - رییس وقت مجلس شورای اسلامی - تشکیل شد، کم کم در حال تبدیل شدن به نهادی جوان است تا تاثیرگذاری خود بر تحولات جهان اسلام را بیش از پیش نمایان کند.

11 سال پیش، زمانی که ناطق نوری رییس مجلس پنجم بود، در تهران عهده‌دار میزبانی روسا و نمایندگان مجالس 20 کشور اسلامی شد. در آن زمان اصلاح‌طلبان به تازگی ریاست دولت را بر عهده گرفته بودند و به دلیل نقش فعالی که ایران در دیپلماسی منطقه‌ای بازی می‌کرد، طبیعتا ارائه چنین پیشنهادی از سوی ایران و تشکیل چنین اتحادیه‌ای می‌توانست قدرت تاثیرگذاری ایران در کشورهای اسلامی را افزایش دهد. البته وجود اتحادیه بین‌المجالس الگوی خوبی برای تشکیل اتحادیه مشابهی در جهان اسلام به شمار می‌رفت تا نمایندگان مجالس کشورهای اسلامی بتوانند به واسطه ارتباط با بدنه دولتها و ملتهایشان، در خصوص تحولات جهان اسلام تصمیمات درستی بگیرند.

از آن سال به بعد، دبیرخانه دائمی اتحادیه در تهران مستقر شد و اجلاس آن هر دو سال یک بار در یکی از کشورهای اسلامی برگزار می‌شود.

در اجلاس روسای مجالس کشورهای اسلامی در بهمن 1386، روسای این مجالس در قاهره در قطعنامه‌ای تصویب کردند که اساسنامه‌ این اتحادیه اصلاح شود و برای این منظور کمیته‌ای با ترکیب مصر به عنوان رئیس کمیته و ایران، ترکیه، کویت، نیجر، آذربایجان و اوگاندا تشکیل شد.

بر اساس اصلاحات این کمیته، دبیرکل این اتحادیه می‌تواند از ایران هم انتخاب شود. همچنین معاون دبیرکل به شکل ثابت از ایران انتخاب خواهد شد. در اساسنامه قبلی، به دلیل استقرار مقر اتحادیه در تهران، ایران نمی‌توانست دبیرکل این اتحادیه باشد. البته در اجلاس اوگاندا این موارد به تصویب نهایی خواهد رسید و در این صورت ایران می‌تواند تاثیرگذاری ویژه‌ای در تصمیمات این اتحادیه داشته باشد. این مساله از آن جهت دارای اهمیت است که فراهم شدن امکان دبیرکلی برای ایران و انتخاب یک معاون ایرانی برای دبیرکل، بتواند تا حدودی خلأ حضور ایران در فرآیند تصمیم‌گیری درباره مسائل مربوط به جهان اسلام را پر کند.

به همین دلیل می‌توان گفت که حضور پر رنگ‌تر ایران در اتحادیه بین‌المجالس اسلامی دیپلماسی پارلمانی را در رابطه با تحولات جهان اسلام و منطقه تقویت خواهد کرد؛ چراکه به عقیده بسیاری از تحلیل‌گران مسائل بین‌المللی، در جهان امروز مجالس نقش مهمی را در دیپلماسی پارلمانی دارند، به ویژه مجالسی که نمایندگان واقعی مردم هستند می‌توانند نظرات خود را آزادانه‌تر و مستقل‌تر درخصوص استیفای حقوی ملت خود ارائه دهند.

مهمان ویژه
اجلاس اتحادیه بین المجالس کشورهای اسلامی که تاکنون هر دو سال یک بار تشکیل شده، یک مهمان ویژه و ثابت داشته است. حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌اکبر ناطق نوری - رییس مجلس شورای اسلامی در دوره‌های چهارم و پنجم - به دلیل نقش موثرش در شکل‌گیری اتحادیه، مهمان ویژه این اجلاس است. او که امروز در آرایش سیاسی جناحها در ایران به شخصیتی میانه‌رو معروف است، در دوران تبلیغات دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مورد هجمه برخی اصولگرایان قرار گرفت؛ چراکه او حامی احمدی‌نژاد نبود و حتی در انتخابات نهم نیز به دلیل نقش محوری‌اش در شورای هماهنگی نیروهای انقلاب، طرحهای احمدی‌نژاد برای دوران ریاست جمهوری را فضایی توصیف می‌کرد. دلخوری از ناطق نوری در میان طیفی از اصولگرایان در انتخابات دهم به اوج خود رسید. طرح نام ناطق نوری در مناظره احمدی‌نژاد و موسوی و قرار دادن او در زمره مخالفان دولت توسط رییس جمهور، موجب شد که او هم سکوت پیشه کند و برای پرهیز از تندتر شدن فضا از اظهار نظر درباره اتفاقات جاری کشور خودداری نماید.

اینک همراهی او با علی لاریجانی در سفر ده روزه به کویت، اوگاندا و برخی دیگر از کشورهای آفریقایی، زمینه‌ای را فراهم آورده است که بار دیگر ناطق نوری شخصیتی تاثیر گذار در معادلات سیاسی و حتی دیپلماسی پارلمانی محسوب شود.