زندگی شاعر سیاستمدار چگونه گذشت؟

ملک الشعرا بهار، در عمر 67 ساله خود حوادث فراوانی را از سر گذراند. آنچه در پی می آید، نگاهی گذراست به مهترین اتفاقات سیاسی زندگی او.

1263: در شانزدهم آبان ماه در مشهد به دنیا آمد.

1283: به صف مشروطه طلبان خراسان پیوست و به انجمن سعادت خراسان راه یافت.

1288: روزنامه " نوبهار " را که ناشر افکار حزب دموکرات بود، منتشر ساخت و به عضویت کمیته ایالتی این حزب درآمد. این روزنامه پس از چندی به دلیل مخالفت با حضور قوای روسیه در ایران و مخاصمه با سیاست آن دولت، به امر کنسول روس تعطیل شد. او بلافاصله روزنامه " تازه بهار " را تأسیس کرد.

1290: روزنامه " تازه بهار " که زیر تظر وی منشتر می شد، به امر وثوق الدوله، وزیر خارجه، تعطیل و بهار نیز دستگیر و به تهران تبعید شد.

۱293: به نمایندگی مجلس سوم شورای ملی انتخاب شد.

۱294: انجمن ادبی دانشکده و نیز مجله دانشکده را بنیان گذاشت که به اعتقاد او مکتب تازه ای در نظم و نثر پدید آورد. علاوه بر بهار عده‌ای از اهل قلم مانند عباس اقبال آشتیانی، غلامرضا رشید یاسمی، سعید نفیسی و تیمورتاش با این مجله همکاری داشتند.

1300: پس از کودتای سوم اسفند 1299، سه ماه خانه نشین شد. چندی بعد که زندانیان رژیم کودتا آزاد شدند، و قوام‌السلطنه نخست‌وزیر شد، بهار به نمایندگی مجلس چهارم انتخاب شد و در مجلس با سیدحسن مدرس رهبر فراکسیون اقلیت همراهی می‌کرد.

1302: در مجلس پنجم مشروطه، بهار در صف مخالفان جمهوری رضاخانی جای گزید و معتقد بود که موافقت سردارسپه با جمهوری، اسباب تردید مردم شده است و مردم نتیجه چنین جمهوری را دیکتاتوری رضاخان می‌بینند. بعدها بهار در این دوره خطر مخالفت با سردار سپه را دریافت و اشعاری ظاهراً در تحسین جمهوری سرود.

1305: در تیر ماه به عضویت شورای عالی معارف منصوب شده بود که این سمت را تا ۱۳۲۲ حفظ کرد.

1306: در پایان دورهٔ ششم مجلس، با استقرار سلطنت رضاشاه، دیگر زمینه‌ای برای فعالیت سیاسی بهار وجود نداشت و او هوشمندانه از سیاست کناره‌گرفت

1307: به فعالیت علمی و آموزشی روی آورد و در کنار استادانی چون عباس اقبال آشتیانی، بدیع‌الزمان فروزانفر و صادق رضازاده شفق در دارالمعلمین عالی به تدریس پرداخت.

۱۳۰۸: به اتهام مخالفتهای پنهان با رضاشاه، برای مدتی به زندان افتاد و تا ۱۳۱۲ چند بار به حبس و تبعید محکوم شد.

۱۳۱۲: از زندان آزاد و به اصفهان تبعید شد.

۱۳۱۳: با وساطت محمدعلی فروغی برای شرکت در جشن‌های هزاره فردوسی به تهران فراخوانده شد.

۱۳۱۶: تدریس در دوره دکتری ادبیات فارسی را به عهده گرفت.

1320: با سقوط رضاشاه، مجدداً به فعالیت سیاسی و اجتماعی روی آورد. قصیده " حب‌الوطن " را در اندرز به محمدرضا شاه سرود و روزنامه نوبهار را دوباره منتشر کرد.

1322: " تاریخ مختصر احزاب سیاسی " را به رشته تحریر درآورد و به عنوان رئیس کمیسیون ادبی انجمن روابط ایران و شوروی انتخاب شد.

1324: اولین کنگره نویسندگان ایران به ریاست او تشکیل شد. پس از غائلهٔ آذربایجان در ۱۳۲۴، بهار زیر لوای قوام‌السلطنه به فعالیت سیاسی روی آورد و در کنگرهٔ حزب دموکرات ایران مجدانه شرکت کرد. در بهمن۱۳۲۴ در کابینهٔ قوام وزیر فرهنگ شد، اما وزارت او چند ماهی بیش طول نکشید و استعفا کرد.

۱۳۲۶: به عنوان نماینده تهران در مجلس پانزدهم انتخاب شد و ریاست فراکسیون حزب دموکرات را به عهده گرفت. اما بر اثر ابتلا به بیماری سل، تنها در ماههای تیر، مرداد و شهریور ۱۳۲۶ فرصت حضور در مجلس را یافت. در نیمهٔ دوم ۱۳۲۶ بهار که به بیماری سل مبتلا گشته بود، با استفاده از مرخصی استعلاجی از مجلس، برای معالجه به شهر لوزان در سوئیس رفت. قصیده " به یاد وطن " معروف به " لُزَنیه " را در همین شهر سرود. اما مضیقهٔ شدید مالی باعث گردید که بهار با نیمه‌کاره رها کردن معالجه راهی ایران شود.

۱۳۲۹: " جمعیت ایرانی هواداران صلح " تأسیس گردید و بهار که از پایه‌گذاران آن بود.

۱۳۳۰: در دوم اردیبهشت ماه در خانه مسکونی خود در تهران زندگی را بدرود گفت و در شمیران در آرامگاه ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.

62