فرجام مبهم خروج 18.5 میلیارد دلار از کشور

یک هفته پیش وقتی رسانه‌های ترکیه، خاصه تلویزیون سراسری این کشور نخستین خبر بخش‌های خبری خود را به ورود 5/18 میلیارد دلار پول نقد به کشورشان اختصاص دادند، چشم مخاطبان آنها از تعجب گرد شد، اما رسانه‌های ترکیه کماکان به اطلاع‌رسانی در این خصوص پرداختند. ماجرا تا آنجایی پیش رفت که پای رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه نیز به این ماجرا کشیده شد و در یکی از کنگره‌های حزبش گفت که‌ با وجود بحران اقتصادی در جهان، ترکیه‌ موفق به‌ جذب سرمایه‌ای 5/18 میلیارد دلاری شده‌ است. اما در ایران و با گذشت چند روز از رسانه‌ای شدن ماجرای توقیف سرمایه 5/18 میلیارد دلاری یک تاجر ایرانی در ترکیه، نه مسئولان از آن خبر داشتند، نه رسانه‌ها.  تا اینکه 5 روز پیش کانال «دی» که از مهمترین کانال‌های تلویزیونی ترکیه‌ است، در خبرهای خود، ضمن پخش این خبر، اقدام به‌ ارائه‌ جزییات نحوه‌ و دلیل ورود این مبلغ کلان از سوی تاجر ایرانی به‌ ترکیه‌ شده‌ و از جانب وکیل وی گفت که‌ اسماعیل صفاریان نسب، متعهد شده‌ که‌ در صورت رفع توقیف مبلغ 5/18 میلیارد دلاری که‌ معادل هدفگذاری تجارت ایران و ترکیه تا 10 سال دیگر است، همه این سرمایه‌ را در ترکیه‌ سرمایه‌گذاری کند.

از حاشیه تا متن ماجرا
اصل خبر این بود که سرمایه‌ یک تاجر ایرانی به‌ نام «اسماعیل صفاریان‌نسب» شامل 5/7 میلیارد دلار وجه‌ نقد و یک تریلی حامل بیست تن شمش طلا که‌ به‌ قصد سرمایه‌گذاری در ترکیه‌، از ایران به‌ این کشور انتقال داده‌ شده‌ بود، به‌ دلایل نامعلوم از سوی گمرک ترکیه‌، توقیف شد و هم‌اکنون وکیل این تاجر ایرانی در ترکیه‌، به‌ دنبال آزادسازی این مبلغ هنگفت از خزانه‌ ترکیه‌ است.  ماجرا از آنجا آغاز می‌شود که‌ در پی بحران اقتصادی مالی جهان و کاهش شدید سرمایه‌گذاری در جهان و ترکیه، نخست‌وزیر این کشور «رجب طیب اردوغان» با دستکاری در یکی از بندهای قانون تجاری این کشور، مجوز ورود سرمایه‌ شهروندان ترک خارج از کشور و سرمایه‌های اتباع دیگر کشورها، بدون پیگرد قانونی منشأ سرمایه‌ را صادر کرد. البته باید گفت که این کار، موجی از سرمایه‌های ثبت نشده‌ و بدون ذکر منبع و بدون دادن مالیات را به‌ ترکیه‌ سرازیر کرد؛ یکی از این سرمایه‌های هنگفت، مبلغی معادل 5/18 میلیارد دلار بود که‌ تاجر ایرانی به‌ نام «اسماعیل صفاریان نسب» با یک تریلی و همراهی دو پیک به‌ این کشور فرستاده، اما در گمرک آنکارا، به دست مقامات این کشور توقیف شد.  بر پایه این گزارش، «شنول اوزل»، وکیل تاجر ایرانی در گفت‌وگوی ویژه‌ با تلویزیون کانال «دی» ترکیه‌ با تأیید این خبر اعلام کرد که‌ موکلش در اکتبر سال گذشته‌ [آبان 87] سرمایه‌‌ای به ارزش 5/18میلیارد دلار، شامل 5/7میلیارد دلار پول نقد و یک تریلی حامل شمش طلا به‌ وزن بیست تن، با همراهی دو پیک به‌ ترکیه‌ فرستاده، اما در گمرک این کشور، پیک‌های فرستاده‌ شده‌ با اموال تاجر ایرانی به‌ دلایل نامعلوم متواری شده‌ و بیان نامه‌ ورود این سرمایه‌ هنگفت در گمرک این کشور به‌ ثبت نمی‌رسد و به‌ همین دلیل، همه 5/18 میلیارد دلار از سوی مقامات این کشور توقیف و پس از ثبت به‌ خزانه‌ بانک مرکزی ترکیه‌ سرازیر می‌شود.

افزایش ابهام در ماجرای عجیب توقیف 5/18 میلیارد دلار سرمایه تاجر ایرانی
مهمترین ابهامی که در این موضوع وجود داشت این بود که در دنیای امروزی، کدام تاجری سرمایه 5/18 میلیارد دلاری خود را با تریلی جابه‌جا می‌کند که دنباله‌رو وی یک تاجر ایرانی باشد؟ آقای اسماعیل صفاریان نسب کیست؟ چرا نام او در لیست سرمایه‌داران مشهور که هر ساله از سوی نشریه Forbes منتشر می‌شود ذکر نشده است؟ اگر این اسم، نام واقعی او نیست، نام واقعی او چیست؟ با بررسی لیست یکصد نفره سرمایه‌دارترین مردم دنیا با سرمایه‌ای بیش از 5/4 میلیارد دلار، نام یک ایرانی نیز یافت نمی‌شود، پس صاحب واقعی این سرمایه چه نام دارد؟ گمرک ایران مطالب منتشر شده در رسانه‌ها درباره انتقال پول و طلا به خارج را از مبادی رسمی تکذیب کرد و محمد بهبودی آهنی، سخنگوی گمرک ایران نیز گفت: بعد از بررسی‌های انجام شده توسط گمرک ایران درخصوص این موضوع، مشخص شد ادعای مطرح شده تحت عنوان انتقال 5/18 میلیارد پول و طلا به خارج از کشور صحت ندارد.  پرهام، معاون امور بین‌الملل گمرک نیز به ایسنا گفت: «برای خروج طلا از کشور باید ابتدا از بانک مرکزی مجوز دریافت شود و برای این کار بانک مرکزی نیز اندازه و حدودی را مشخص می‌کند».  وی که این موضوع را اصلاً امکان‌پذیر ندانست، ادامه داد: «تا به حال من در عمرم در گمرک ندیدم که یک تن طلا صادر شود، چه برسد به این میزانی که اعلام شده بود. مگر اینکه این‌چنین چیزی در سطح بین‌الملل باشد یا اینکه رئیس‌جمهوری دستور آن را بدهد که آن هم تشکیلات خود را دارد ».

حمل این حجم از طلا و پول نیازمند پنج تریلی است
یکی از مسئولین امنیتی و استاندار شهر مرزی آغری ترکیه هم در پاسخ به سؤال خبرنگاران گفت: این یک شایعه مغرضانه است چرا که این میزان پول نقد نمی‌تواند در عرض چند ساعت گم شود و از طرف دیگر هیچ کس در این قرن 18 میلیارد پول را به صورت نقد حمل نمی‌کند و راه‌های بانکی زیادی برای انتقال آسان چنین مبالغ بزرگی وجود دارد و باید پرسیدکه چرا فردی باید چنین عمل غیر عاقلانه‌ای انجام دهد. وی افزوده است: چطور ممکن است شخصی برای به دست آوردن 18 میلیارد دلار هوش و ذکاوت داشته باشد اما نتواند از آن مراقبت کرده و یا نداند که این میزان پول را نمی‌توان با کامیون یا تریلی حمل کرد.
در عین حال رئیس کل بانک مرکزی ترکیه، «دورموش ییلماز» نیز این خبر را یک ادعای کذب خواند و گفت: شخصی که ادعای وکالت صفاریان را دارد [شنول اوز‌ل] با ادعاهای ضد و نقیض خود به این شایعه دامن می‌زند چنانکه نخست ادعا می‌کند که مبلغ 5/18میلیارد پول نقد آقای اسماعیل صفاریان توسط یک تریلی 18 چرخ وارد ترکیه شده و زمانی که در برابر این سؤال قرار می‌گیرد که نمی‌توان این میزان پول نقد را در یک تریلی جای داد ادعا می‌کند که مقداری از این پول به شکل طلا بوده است.

وی اضافه کرده است: بر پایه محاسبات کارشناسان ترک، حمل این مبلغ پول با درشت‌ترین دلار آمریکا و بوسیله بزرگترین تریلی‌ها لا‌اقل به 5 تریلی نیاز دارد.