زنان، پرتعداد در صندلی‌های دانشجویی و کم تعداد در جایگاه‌ استادی

الناز محمدی: خیلی‌ها معتقدند که باید کنترلش کرد، خیلی‌ها هم آن را نکته مثبتی می‌دانند که باید حالا حالاها نسبت به وجود آن در کشور افتخار کرد. حالا دیگر کمتر دختر نسل سومی‌ای وجود دارد که تلاش سخت همکلاسی‌های دبیرستانی‌اش را به یاد نداشته باشد وقتی مجبور بودند که از خرجی‌های روزانه‌شان بگذرند تا بتوانند در کلاس‌های کنکور ثبت‌نام کنند تا شاید بتوانند از دیوار بلند کنکور بگذرند و وارد دانشگاه شوند. آن موقع‌ هنوز مانند الان تعداد دانشگاه‌های دولتی و آزاد و ظرفیت‌های آن‌ها افزایش پیدا نکرده بود و طبیعتا دانشجوها هم مانند الان زیاد نبودند. اما حالا و با توجه به افزایش ظرفیت‌های دانشگاه‌ها، دیگر چندان مشکلی برای ورود به دانشگاه ها وجود ندارد ولی باز هم این موضوع باعث نشده که داوطلبان کنکور به سهم مساوی وارد دانشگاه‌ها شوند و زنان گوی ورود به دانشگاه‌ها را از مردان ربوده‌اند.

هرچند چندسال پیش که برای اولین بار اعلام شد 63 درصد دانشجویان را زنان تشکیل می‌دهند، خیلی‌ها تعجب کردند اما حالا و اینطور که از آمارها برمی‌آید این رقم بیشترهم شده و حالا زنان 70 درصد ظرفیت دانشگاه‌ها را تشکیل داده‌اند؛ اما این افزایش تعداد دانشجویان زن فقط به اینجا ختم نشده و اکنون سهم زنان در هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها هم افزایش یافته است. آنطور که رییس مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفته، در حال حاضر بیش از 68 درصد از دانشجویان کشور را زنان تشکیل می‌دهند و 30 درصد از کرسی‌های هیات علمی دانشگاه‌ها را زنان اداره می‌کنند. مریم مجنهدزاده گفته است که « نرخ باسوادی زنان پس از انقلاب اسلامی از 34 درصد به بیش از 80 درصد ارتقاء یافته است که این نشان از توجه و عنایت انقلاب اسلامی به جامعه زنان دارد.»

اما اگر اتفاقات چندسال پیش تاکنون در حوزه دانشگاه‌های کشور را مرور کنیم، می‌بینیم که همه هم از سهم نزدیک به 70 درصد زنان از دانشگاه‌های کشور راضی نیستند و همین نارضایتی باعث شده که حتی دست به تصویب طرح‌هایی بزنند تا ورود زنان به دانشگاه‌های کشور را محدود کنند. طرح‌های بومی‌گزینی جنسیتی، قائل شدن سهمیه بخصوص برای پسران، سهمیه بخصوص برای ورود به دانشگاه برای متاهلان و ... نمونه‌هایی از برنامه‌هایی است که در چندسال اخیر برای کنترل ورود زنان به دانشگاه‌ها اجرا شده است.

همین چند وقت پیش بود که مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا همان اولین زن وزیر تاریخ انقلاب، با تاکید بر اینکه نرخ ورود دختران به دانشگاه 60 درصد است، گفت که « درصورتی که سازمان سنجش این روند را کنترل نکند این میزان به 70 درصد می‌رسد.» او اعلام کرد که در ایران 49 درصد پزشکان و 40 درصد پزشکان متخصص و 30 درصد پزشکان فوق تخصص را زنان تشکیل می‌دهند. این اظهارنظر و سخنانی شبیه به آن در حالی اعلام می‌شود که در قانون اساسی کشور آمده است دولت موظف است زمینه‌های مناسب را برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او فراهم کند.

از سوی دیگر خبر سهم 30 درصدی زنان در هیئت‌های علمی کشور در شرایطی اعلام شده که طی دهه اخیر کارشناسان و پژوهشگران زیادی در مورد روند نه چندان قابل قبول افزایش حضور زنان در هیئت‌های علمی نسبت به آمار بالای دانشجوهای زن صحبت می‌کنند؛ در مورد اینکه چرا هنوز و با آمار قابل توجه دانشجویان زن در کشور، تعداد استادان زن عضو هیئت علمی متناسب با آن نیست. این کارشناسان موانع و مشکلات خانوادگی مانند مسوولیت هایی مثل فرزند داری، خانه داری و همسرداری را از عمده دلایل این موضوع می‌دانند و آن را باعث به وجود آمدن سقف شیشه ای برای مدیریت زنان عنوان می‌کنند. موانعی که مبتنی بر تعصبات نگرشی، سازمانی، جهانی و ملی است و زنان واجد شرایط را در سازمان‌هایشان از پیشرفت به مراتب بالا باز می‌دارد، از دیگر دلایل عنوان شده برای این موضوع است. بر اساس اعلام  از زنان عضو هیات علمی دانشگاه‌های دولتی در مرتبه استاد تمام، 436 تن در مرتبه دانشیار و 3086 تن در مرتبه استادیار هستند. همچنین تعداد زنان عضو هیات علمی دانشگاه آزاداسلامی 12 هزار و 450 نفر گزارش شده که این رقم نسبت به دهه گذشته بیش از 5/3 برابر شده است.

در جدول‌های زیر آمار مختلف در مورد تعداد پذیرفته شدگان در دانشگاه‌ها و هیئت‌های علمی آن‌ها می‌خوانید.

جدول مقایسه ای تعداد دختران پذیرفته شده در دانشگاه ها در 15 سال گذشته

جدول مقایسه ای تعداد زنان عضو هیات علمی در 5 سال گذشته

44/131