کتاب «ناوبری وب»، به قلم دکتر حسین انتظامی در اندازه رقعی به شمارگان 2 هزار نسخه، به قیمت 3 هزار تومان در 160 صفحه متن برای بار نخست و در سال ۱۳۹۱ در اختیار علاقهمندان قرار گرفته است.
انتظامی این کتاب را از مجموعه مقالات پیشین خود گردآوری کرده است که هر یک از آنها با مدیریت دادهها مربوط هستند. نویسنده در مقدمه آورده است وقتی از «ناوبری وب» یا «مدیریت داده» سخن میگوییم معمولا عملیاتی در رسانههای سایبر برداشت میشود که با شاخصهای نسل دوم وب همخوانی و بلکه از آنها ناشی شده است و باید روی مطلب انجام داد. از آنجا که ویژگیهایی نظیر بینامتنی و پیوند دادهها از مزایای این نسل وب است، قرار دادن شناسه، کلید واژه، هایپرلینک داخل متن، اخبار مرتبط، چانک و افزودن مدیومهای دیگر (نظیر صوت و تصویر اعم از عکس و فیلم و فلش) ضرورت مییابد. این ویژگیها یا امکانات علاوه بر آن که به بهتر و سریعتر دیده شدن رسانه کمک میکند در ایجاد «ارزش افزوده» سهیم است و گسترش مهارتهای مرتبط اهمیت مییابد. در این نوع از روزنامهنگاری و با هدف تسهیل کار مخاطب (انرژیگزاری کمتر او) شاهد انرژیگزاری بیشتری از سوی رسانه و روزنامهنگار هستیم. اینان همه چیز را آماده و مهیا میکنند تا کاربر با کلیک و وقتگذاری، کمتری، راحتترع سریعتر، کاملتر و بهتر به نیازهای اطلاعاتی خود برسد. معمولاً همین عملیات «مدیریت داده» نامیده میشود اما آنچه در کتاب حاضر، تعریف و دنبال میشود مقولهای پردامنهتر است که موضوع پیش گفته فقط یکی از مؤلفههای آن است.
تعریف از «مدیریت داده» معطوف به نگاه سیستمی است. وقتی از نگاه و تفکر سیستمی سخن میگوییم به چهار رکن اساسی آن نظر داریم: ورودی: خروجی، فرآیند و بازخورد. از آنجا که «داده» برون داد یک سیستم است بنا بر این در «مدیریت داده» همه ی عملیات و فرآیندهایی که ورودی را تبدیل به خروجی میکند باید اداره و مدیریت شوند تا برونداد خوبی داشته باشیم.
بر این مبنا تعریف «مدیریت داده» با رویکرد سیستمی یعنی توجه به همه مقولاتی که در نتیجه نهایی مؤثر است و بنابراین علاوه برتعریف مضیق قبلی (عملیات سایبری الزامی بر روی خبر) ساختار، سازمان، مدیریت منابع انسانی، برنامهریزی راهبردی، مسائل لجستیک، روابط همافزای مدیومهای رسانهای، تولید محتوا، شناخت زمینه، مانیفست، شیوه نامهها، اصلاح روشها، آییننامه اخلاق حرفهای و... را نیز شامل میشود زیرا در چینش درست هر موضوع یا مجموعه (از جمله رسانه) غفلت از سهم و نقش هر جز و بیتوجهی به تأثیرات متقابل اجزا بر یکدیگر، چیدمانی ناقص و ناقض بر جای میگذارد.
این کتاب شامل مقاله های با عنوان های زیر است: الکترونیک، دیجیتال یا آنلاین؟، سایت های پر مراجعه، چگونه بر داده مدیریت کنیم؟، کارویژهای سردبیری، معیارهایی برای حرفه ای بودن، سوء کاربری، شتر دیدی! ندیدی، مقام آگاه، خبرگزاری ها و زبان خارجی، نظرسنجی اینترنتی، تععصب حرفه ای؛ تفاوت ما و آنها، این اصول در روزنامه نگاری ما غایب است، مدیریت منابع نیروی انسانی، مرور یافته ها و تجربه های گروه رسانه ای خبر، مستند سازی تجربه ها و تمایز ها، تبیین مواضع خبر آنلاین، مرامنامه اخلاقی حرفه ای، آیین نامه داخلی تحریریه، دبیرمحوری، همه برای همه، بودجه بندی رسانه، قاعده نقل قول، قاعده کلید واژه و چگونگی همکاری با سایر رسانه ها.
بیشتر بخوانید:
مدیری که تجربههایش را به اشتراک میگذارد
خواهش از روزنامه داران و روزنامه نگاران
سایت خبری، شب نامه نیست
کتاب از نگاه دکتر شهیندخت خوارزمی
دکتر شهیندخت خوارزمی در نشست رونمایی کتاب «ناوبری وب»، در تاریخ چهارشنبه ۱۸ مرداد ۱۳۹۱ چنین گفت:
کتاب «ناوبری وب» با شفافیت تمام موضوع خود را ارائه کرده است و این میزان از شفافیت در بیان مطالب را من در کمتر جای دیگری تا پیش از این مشاهده کرده بودم. انتظامی در واقع هر آنچه باید در حوزه کاری خود به مخاطب ارائه دهد، اعم از موضوعات فنی تا مواضع ایدئولوژیک، به روشنی معرفی و بیان میکند.
ارزش دیگر این کتاب، دغدغه توسعه دادن به سایرین توسط نویسنده آن است. او در این کتاب نشان داده است که دغدغه اصلی او انتقال دانش به منظور توسعه سایرین است. از سوی دیگر انتظامی در این کتاب به روشنی به دنبال الگوسازی و اشاعه آن و نیز ایجاد فرهنگ سازمانی در رسانههاست.
کتاب از دیدگاه مدیریت دانایی با وجود قطر اندک خود دربرگیرنده حجم وسیعی از دانایی است و دغدغه تبدیل تجربه به دانایی در آن به خوبی دیده میشود. از سوی دیگر به نظر من نویسنده کتاب سعی کرده است صمیمانه تجربهها و تلاشهای خود را آشکار و پنهان منتشر کند؛ با اینکه به اعتقاد من دغدغه اصلی او در این کتاب تولید علم است.
تنوع نگاه و دیدگاه حاکم بر کتاب حائز اهمیت است. این کتاب در جای جای خود در حال انتقال یک تجربه مفید است. به نظر من این کتاب میتواند یک تئوری و نظریه تازه در حوزه توسعه را ارائه دهد واز سوی دیگر مروج یک دیدگاه سازمان دهنده و اخلاق دهنده باشد. کتاب پیشین آقای انتظامی یعنی «نقطه»، همه ابعاد برخی مباحثی که در برمیگیرد را بیان نمیکند و گاه تنها به ذکر برخی نکات منفی در مورد آنها بسنده میکند. به نظرم این موضوع در کنار میزان تحقق خواستهای آینده که به نوعی در کتاب به آنها اشاره شده است موضوع سوال اصلی است که کتاب به نوعی در برابر آنها ساکت است و باید از نویسنده بخواهیم درباره آن پاسخی ارائه دهد.
کتاب از نگاه دکتر یونس شکرخواه
دکتر یونس شکرخواه نیز در نشست رونمایی کتاب، گفت:
انتظامی خارج از حوزه کتاب هایش، آدم تیغدار تری است. از طرف دیگر به نظر من کتابهایی که در حوزه وب نوشته میشود برای نقد شدن به دنیا نمیآیند و بیشتر جنبه آموزش دارند. دلیل آن هم به سرعت تحولات در عرصه وب بازمیگردد که تا اندازهای بالاست که اساس امکان تبدیل شدن به کتاب را عملا مهیا نمیکند.
کتاب «ناوبری وب» بدون رفرنس نوشته شده است و اگر این متن پایاننامه یکی از دانشجویان من بود بدون شک او نمیتوانست از آن دفاع کند. اما من خارج از دانشگاه، برخی از کتابها را به عنوان یک کار عقیدهای ارج مینهم چون صدای اوریژینال یک فرد است و باید آن را ستود.
نگاه توسعه گرایانه و اقتصادی انتظامی از منظر هزینه و فایده موضوعی قابل ارج و احترام است. فضای وب از فضای آموزشگاهی و فضای حرفهای رسانهای بسیار دور است که اگر نبود تعداد وب سایتهای ما از تعداد انگشتان دست بیشتر میشد و فضای رسانهای در کشور ما به دست چند سایت سیاسی با پشتوانه افراد سیاسی نمیافتاد. ما در کشور الان روزنامههایی داریم که میتوانند وبسایتهای خوبی داشته باشند اما باوری به آن ندارند و حتی در برابر این فضا گارد هم میگیرند و خب در این فضا بودن این کتاب بسیار گرانقدر است.
این کتاب هم فقر آموزشی ما را به رخمان میشکد و هم مدیران دگر رسانهها را به این فکر میاندازد که چقدر دچار عقبماندگی در فضای کاری خودشان هستند.
تصویری از مراسم رونمایی کتاب «ناوبری وب»، در تاریخ چهارشنبه ۱۸ مرداد ۱۳۹۱ در فرهنگستان هنر/ عکس: لیلا افشار
نظر شما