۰ نفر
۱۱ خرداد ۱۳۸۸ - ۲۰:۵۶

مربوط به الان نیست، از قدیم و ندیم گفته‌اند که «حاکمان در زمان معزولی همه شبلی و بایزید شوند/ لیک چون بر سر عمل آیند همه یا شمر و یا یزید شوند».

این بیت شریف، اگرچه به مثلی عامیانه بدل شده، اما متضمن حقیقتی است که معنا و مفهوم قدرت را عیان می‌کند. آری، شبلی اگر سوار اسب قدرت شود شمر می‌شود و یزید اگر از اسب قدرت فروافتد، بایزید می‌گردد.

صفحات تاریخ مملو از نمونه‌هایی است که قدرت در نفس آدم‌های خوب و آرمانگرا و مصلح تصرف کرده و از آن‌ها موجوداتی ساخته که حتی ذکر نام مرده‌شان پشت آدم را می‌لرزاند. هرکسی فکر می‌کند که با بقیه فرق دارد و نظر کرده خاص خدای رحمن است و هیچگاه فریب عشوه‌های بانوی زیبای قدرت را نمی‌خورد و در همه احوال یکسان است و هیچ‌وقت پیش نمی‌آید که اراده و ذهن و دل و تمام وجودش معطوف به قدرت شود و همه چیز را فدای حفظ قدرت کند. هر آدمی فکر می‌کند که با بقیه فرق دارد و برای اثبات این فرق توجیهاتی -گاه احساسی و گاه خردپسندانه- می‌کند که تمایل نفسانی‌اش را برای وصال یا حفظ قدرت لاپوشانی کند و نهایتاً از خودش چهره‌ای خدوم و به قول شهید بهشتی شیفته خدمت نشان دهد.

شیفته خدمت یک چیز است و تشنه قدرت بودن چیزی دیگر. آن شهید فرزانه به درستی دریافته بود که آفت انقلاب، چیزی جز قدرت‌طلبی و ارضای نفس قدرت‌طلب نیست. نه فقط در انقلاب ما که در همه جای دنیا و در همه ازمنه، مراکز اقتدار، آدم‌ها را به استیلای خود در می‌آورند و از آن‌ها که روزگاری خوب و پاک و حتی مؤمن بودند، اشقیایی می‌سازند که برای برسر قدرت ماندن از هیچ قبیحی فروگذار نیستند.

در فیلم خوب و دیدنی «زنده باد زاپاتا» صحنه‌ای هست که فیلمساز با تأکید بر این مفهوم، قهرمان فیلم را نشان می‌دهد که با مخالفان خودش همان کارها را می‌کند که روزی پادشاه وقت با خودش که جوان بود و انقلابی، می‌کرد.

گویی دور تسلسلی است که هر کسی آن بالا بنشیند، مثل همینی می‌شود که فعلاً آن بالا نشسته. انفاس زکیه البته از افتادن به دام قدرت مستثنی هستند، اما واضح و روشن است که این تزکیه به زبان و به ادا و نمایش نیست، که از اتفاق بارها و بارها دیده‌ایم که این لقلقه‌های زبانی خود فریب شیطان است برای حفظ قدرت. با این همه چندان آسوده نیست که در این عرصه رقابت و مسابقه معطوف به قدرت بتوانیم اصل را از بدل تشخیص دهیم و شیفتگان خدمت را از تشنگان قدرت بازشناسیم.

در مراسم تحلیف ریاست جمهوری، متنی به دست رئیس‌جمهور منتخب می‌دهند که متضمن یادآوری این مفهوم است که این قدرت صرفاً باید در خدمت دین و دنیای مردم باشد. امام (ره) و رهبر معظم انقلاب هم همیشه تأکید مکرر کرده‌اند که مبادا در نظام اسلامی کسی شیرینی قدرت به کامش خوش بنشیند. اما چه می‌شود کرد که نفس اماره بیکار نمی‌نشیند و مدام امر به بدی می‌کند. مگر همین نفس اماره نبود که اولین رئیس‌جمهور منتخب مردم را با آن همه سوابق مشعشع، به فضاحت کشاند و به کیش شخصیتی مبتلا کرد که آن بر سرش آمد که می‌دانید. گویی این مرد نشسته در کنج عزلت پاریس، آیینه عبرت زنده‌ای است که بدانیم برای رسیدن و ماندن بر سر قدرت هر وسیله‌ای قابل توجیه نیست.

بی‌جهت نفرموده خاقانی شروانی که «هان‌ای دل عبرت بین از دیده عبر کن هان/ ایوان مدائن را آیینه عبرت دان». باید چشم چرخاند و آیینه‌های عبرت را دید و درس گرفت. اصلاً به تعبیر حضرت امیر (ع) تاریخ برای درس گرفتن است. دنیا محل قرار نیست.

پیش از ما نمانده‌اند و پس از ما نیز نخواهند ماند. ما نیز دوره‌مان سر می‌آید و باید همه چیز را بگذاریم و برویم. همه آن‌ها که برای رسیدن و ماندن بر سر قدرت تلاش کردند، امروز گردی بیش نیستند. خاک شدند و از خاکشان علف رویید و چارپایان علف را چریدند و رفتند. «که آگه است که جمشید و کی کجا رفتند؟» به تعبیر خیام «. . . شاهی بودم که جام زرینم بود/ اکنون شده‌ام کوزه هر خماری». این همه آمدند و زدند و کشتند و گرفتند و خوردند و مردم را به رنج و سختی انداختند. کجا شدند؟ او که سلیمان نبی بود و پادشاه مقتدر عالم، فرمود که جز به باد گره نزده‌ام.

همه این تلاش‌ها و مشقت‌ها و رقابت‌ها جز به باد گره زدن نیست. به قول خواجه شیراز: «بر این رواق زبرجد نوشته‌اند به زر/ که جز نکویی اهل کرم نخواهد ماند». که حقیقتاً نیز جز عمل صالح، یا همین نکویی اهل کرم نمانده است. در دام وعظ نیفتم. مرا چه به نصیحت؟ من کجا و بزرگان قوم کجا؟ دست بالا من مور و شما سلیمان. تمام نگرانی من این است که مبادا در اراده معطوف به قدرت شما له شوم و از بین بروم. نه من که باقی مورچه‌هایی نیز که حالا ارج و قرب پیدا کرده‌اند و رأیشان خریدار دارد، می‌ترسم که -زبانم لال-از شما نیز همان ببینند که از پیش از شما دیدند. . . نگذارید که این دور تسلسل همچنان ادامه داشته باشد.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 9784

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
7 + 11 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نامmohsen IR ۱۰:۰۲ - ۱۳۸۸/۰۳/۱۲
    0 0
    دستت درد نکنه اقا سید از اخلاق بیشتر بنویس