بهنوش خرم‌روز: رنگ‌ها و الگوهای حرکت، در طبیعت معانی مخصوص به خود دارند. مثلا رنگ‌های تند، وقتی با تعارض زیاد کنار هم قرار می‌گیرند، معمولا به عنوان هشدار تلقی می‌شوند. بسیاری از حیوانات سمی، از زنبورها گرفته تا مارهای سمی، نقش و نگارهایی با رنگ‌های مشخص و تند دارند، مثل ترکیب قرمز و مشکی. حتی قارچ‌ها و گیاهان هم از این قانون پیروی می‌کنند.
از سوی دیگر موجوداتی هم در طبیعت یافت می‌شوند که از این قوانین طبیعی به نفع خودشان استفاده کنند. یکی از این گونه‌ها، اختاپوس مقلد اندونزی است. بر اساس گزارش ساینس‌دیلی، این اختاپوس‌های مقلد می‌توانند خود را به شکل گونه‌های دیگر حیوانات دریایی که در اطرافشان زندگی می‌کنند، درآورند؛ مثل پهن‌ماهی‌ها، شیرماهی‌ها و مارهای آبی.
در واقع اختاپوس مقلد که در دنیای علم تاموکتوپس میمیکس (Thaumoctopus mimicus) نامیده می‌شود، نه تنها رنگ بدن خود را تغییر می‌دهد و روی بدنش راه راه سفید و قهوه‌ای تندی ظاهر می‌کند، بلکه حرکات سایر گونه‌ها را هم تقلید می‌کند و بدین ترتیب، شکارچیان احتمالی خود را با این هشدار دروغین که «من سمی هستم» یا «من موجودی که تو خیال می‌کنی نیستم»، از خودش دور می‌کند. این اختاپوس حتی بلد است خودش را کاملا پهن کند و درست مثل یک پهن‌ماهی بدنش را تکان بدهد.
از سوی دیگر، این اختاپوس‌ها مانند سایر خویشاوندان خود می‌توانند به رنگ ماسه‌های بستر دریا دربیایند و بدین ترتیب استتار کنند، پس چرا خودنمایی را انتخاب کرده‌اند، در حالی که این روش خطرناک‌تر به نظر می‌رسد؟
محققین آکادمی علوم کالیفرنیا در پی جواب این سوال ژنتیک وتاریخچه تحول اختاپوس‌های مقلد را بررسی کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند اجداد این اختاپوس اول یاد گرفته‌اند که وقتی روی ماسه استتار می‌کردند و لو می‌رفتند، با تغییر رنگ خود به راه راه سفید و قهواه‌ای، ناگهان شکارچی خود را در موقعیتی پیش بینی‌نشده قرار بدهند و بترسانند. بعد کم‌کم حرکات مارماهی‌ها و پهن‌ماهی‌ها را هم یاد گرفتند و در نهایت، کلا استتار را کنار گذاشتند و به تقلید روی آوردند.
اما چرا؟ این سوالی است که هنوز ما پاسخ آن را نمی‌دانیم. پژوهشگران همچنان در حال مشاهده دقیق این موجودات در آب‌های اندونزی هستند تا شاید دلیل این خودنمایی را بهتر درک کنند.
نظر شما