به گزارش خبرآنلاین، کتاب «سیری در سیره معصومین علیهم‌السلام (خلاصه آثار استاد شهید مرتضی مطهری)» از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام به چاپ دهم رسید. این اثر که دفتر دوم از مجموعه آثار شهید مطهری به حساب می‌آید، خلاصه‌ای از کتاب‌های سیری در سیره نبوی(ص)، سیری در سیره ائمه اطهار(ع)، جاذبه و دافعه علی(ع)، سیری در نهج‌البلاغه و حماسه حسینی، که محور همگی آنها زندگانی، سیره و سخنان معصومین(ع) است.
در این کتاب پس از مقدمه دفتر مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی؛ خلاصه ای از کتاب «سیری در سیره نبوی» آمده است. در این فصل بخش هایی چون «دیباچه:دعوت های سه بعدی موج اسلامی»، «مقدمه»، «معنی سیره و انواع آن»، «منطق عملی ثابت»، «سیره و نسبیت اخلاق»، «کیفیت استخدام وسیله»، «پاسخ به دو پرسش»، «ارزش مسئله تبلیغ و شرایط مبلغ»، «روش تبلیغ» و «سیره نبوی و گسترش سریع اسلام» برای مخاطب بازگو می شود.
کتاب «سیری در سیره نبوی(ص)» پیش از این با عنوان «سیره نبوی(ص)» منتشر می‌شد و پس از مدتی با اصلاحاتی از سوی انتشارات صدرا منتشر شد و تاکنون 22 بار تجدید چاپ شده است. این کتاب سه بخش دارد که بخش نخست با نام «دیباچه» شامل دو مقاله از استاد مطهری(ره) است که در مقدمه‌های مجلات اول و دوم کتاب «محمد(ص) خاتم پیامبران» نوشته شده است. این کتاب مجموعه مقالاتی از چند تن از نویسندگان است که حسینیه ارشاد با نظارت استاد مطهری در شهریور سال 1348 به مناسبت آغاز پانزدهمین قرن هجرت منتشر کرد و خود استاد نیز مقالاتی از جمله «ختم نبوت» و «پیامبر امی» را در آنها نوشت.
بخش دوم کتاب «سیری در سیره نبوی(ص)» مشتمل بر هشت سخنرانی استاد است که در فروردین سال 1354 در مسجد جامع بازار تهران ایراد شدند. عنوان اولیه این مباحث «منابع شناخت از نظر اسلام» بود که استاد پس از برشمردن چند منبع، سیره اولیای دین را نیز به عنوان یکی از این منابع معرفی کرد و از آنجا وارد بحث «سیره نبوی(ص)» شد. بخش سوم این کتاب که «ضمیمه» نام دارد، یک سخنرانی در باب تاریخچه زندگی رسول اکرم(ص) و تحلیل سخنانی چند از آن بزرگوار است که در سالروز میلاد آن حضرت در حدود سال 1348 در حسینیه ارشاد ایراد شدند. در پایان اصل کتاب «سیری در سیره نبوی(ص)» استاد مطهری 100 سخن از پیامبر اکرم(ص) را برای شخصی که قصد چاپ مجموعه‌ای تحت عنوان «حکمت ادیان» داشت، آورده است که در خلاصه‌ها از آوردن آن خودداری شده است.
در فصل دوم کتاب «سیری در سیره معصومین علیهم‌السلام» که خلاصه ای از کتاب «سیری در سیره ائمه اطهار (علیهم السلام)» است بخش هایی چون «مقایسه روش امام حسین(علیه السلام) با سایر ائمه»، «مشکلات علی (علیه السلام)»، «صلح امام حسن (علیه السلام)»، «سخنی درباره امام زین العابدین (علیه السلام)»، «امام صادق (علیه السلام) و مسئله خلافت»، «موجبات شهادت امام موسی کاظم (علیه السلام)»، «مسئله ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام)»، «سخنی در مورد امام حسن عسکری (علیه السلام)» و «عدل کلی» موجود است.
کتاب «سیری در سیره ائمه اطهار(ع)» نیز که نخستین‌بار توسط انتشارات صدرا در سال 1367 منتشر شد و تاکنون 19 بار تجدید چاپ شده است، مشتمل بر 11 سخنرانی می‌شود که در هشت فصل تنظیم شده و یک مقدمه با عنوان «مقایسه روش امام حسین(ع) با سایر ائمه(علیهم‌السلام)» در باب تقیه در ائمه(علیهم‌السلام) و عدم تقیه امام حسین(ع) دارد که از دست‌نوشته‌های شخصی استاد مطهری بوده است. فصل نخست کتاب که به عنوان گفتار دوم از خلاصه این کتاب آمده، سخنرانی استاد است که تحت عنوان «مشکلات علی(ع)» در تاریخ 30 آبانماه 1349 (21 رمضان 1390) در حسینیه ارشاد ایراد شد و پس از اشاره‌ای به مشکل کشته شدن عثمان (مشکل نفاق) به معضل خوارج و مساله خشک مقدسی می‌پردازد.
فصول دوم و چهارم و ششم حاصل شش سخنرانی است که به ترتیب درباره «صلح امام حسن(ع)»، «امام صادق(ع) و مساله خلافت» و «مسئله ولایتعهدی امام رضا(ع)» بهار 1351 در انجمن اسلامی پزشکان ایراد شدند. وجه اشتراک این سخنرانی‌ها، توجه به شبهاتی است که درباره هر یک از ائمه فوق مطرح شده‌اند. فصل سوم بحث کوتاهی است درباره امام سجاد(ع) که استاد شهید در پایان سخنرانی «خرافه سیزده» که در تاریخ 13 فروردین‌ماه 1349 در حسینیه ارشاد انجام شد، به تناسب زمان ایراد کرد. فصل پنجم سخنرانی استاد نیز درباره موجبات شهادت امام کاظم(ع) و نحوه مبارزات آن حضرت است که چهارم مهرماه 1349 در حسینیه ارشاد ایراد شد.
فصل هفتم را «سخنی درباره امام حسن عسکری(ع)» تشکیل می‌دهد که استاد آن را در ادامه یکی از سخنرانی‌های «سیره نبوی(ع)» در سال 1354 و به مناسبت سالگرد ولادت آن حضرت بیان کرد. فصل هشتم نیز متشکل از دو سخنرانی درباره حضرت مهدی(عج) است که در مهر و آبان 1349 در حسینیه ارشاد ایراد شدند. استاد در سخنرانی نخست با عنوان «عدل کلی» بیشتر به تعریف عدالت و علت تمایل درونی انسان به عدالت از دیدگاه مکاتب مختلف می‌پردازد و در سخنرانی بعد به مسئله مهدویت در قرآن و احادیث و نزد شیعه و سنی و سوء استفاده‌هایی که در طول تاریخ از این عنوان به عمل آمده اشاره می‌کند و در نهایت تاکید می‌کند که مهدویت یک فلسفه بزرگ جهانی است، نه فقط برای این که شیعه را به سعادت برساند.
در فصل سوم کتاب «سیری در سیره معصومین علیهم‌السلام» که خلاصه ای از کتاب «جاذبه و دافعه علی (علیه السلام)» است، بخش هایی چون پیشگفتار، مقدمه، نیروی جاذبه علی (علیه السلام) و نیروی دافعه (علیه السلام) ارایه شده است.
کتاب «جاذبه و دافعه علی(ع)» نتیجه چهار سخنرانی است که در ماه رمضان سال 1347 شمسی در حسینیه ارشاد ایراد شدند که استاد مطهری آن را در اسفند 1349 با انجام اصلاحات و افزودن مقدمه‌ای به صورت کنونی منتشر کرد. این کتاب تاکنون 36 بار تجدید چاپ شده است. در این کتاب پس از تذکر دادن به این که بر خلاف تصور رایج، انسان کامل کسی است که نه تنها جاذبه، بلکه دافعه هم داشته باشد و البته هر جاذبه و دافعه‌ای هم مطلوب نیست. استاد به این نکته می‌پردازد که حضرت علی(ع) هم از جاذبه بسیار شدیدی برخوردار بوده‌اند و هم از دافعه بسیار شدیدی و به‌ویژه در بحث دافعه ایشان به خوارج و خطرات آنها برای اسلام و نیز به بحث از لزوم پیکار با نفاق می‌پردازد.
در فصل چهارم کتاب «سیری در سیره معصومین علیهم‌السلام»، خلاصه ای از کتاب «سیری در نهج البلاغه» در بخش هایی چون آشنایی غریب، کتابی شگفت، سلوک و عبادت، حکومت و عدالت، اهل بیت و خلافت، مواعظ و حکمت، دنیا و دنیاپرستی و الهیات و ماوراء الطبیعه آمده است.
محتوای کتاب «سیری در نهج‌البلاغه» نیز اینگونه است که استاد ابتدا (حدود سال‌های 1349 و 1350) در حسینیه ارشاد پنج جلسه سخنرانی درباره نهج‌البلاغه ایراد کرد که بعدا در سال‌های 51 و 52 این سخنرانی‌ها را به صورت مفصل‌تری در غالب مقاله در مجله ماهنامه مکتب اسلام منتشر ساخت و سرانجام در سال 1353 با افزودن مقدمه‌ای بر آن درباره کیفیت آشنایی خود وی و نیز جامعه زمان وی با نهج‌البلاغه، کل این مجموعه را به شکل فعلی منتشر کرد که تاکنون 24 مرتبه به چاپ رسیده است. در این مجموعه درباره ابعاد مختلف نهج‌البلاغه از جمله الهیات و ماوراالطبیعه، سلوک و عبادت، حکومت و عدالت، اهل‌بیت و خلافت، موعظه و حکمت و دنیا و دنیاپرستی بحث می‌شود که حکایت‌گر شخصیت چند بعدی حضرت علی(ع) و تخصص استاد مطهری در ابعاد مختلف اسلام است. در این کتاب علاوه بر معرفی نهج‌البلاغه، موضوعاتی مانند ایده‌های اجتماعی استاد و نیز نقد‌های جدی وی بر اگزیستانسیالیسم و برخی مکاتب دیگر را نیز می‌توان یافت.
فصل پنجم کتاب «سیری در سیره معصومین علیهم‌السلام» خلاصه ای از کتاب «حماسه حسینی» در بخش هایی چون «حماسه حسینی»، «دو چهره حادثه کربلا»، «نهضت حسینی، حماسه ای مقدس»، «نهضت حسینی، عامل شخصیت یافتن چامعه اسلامی»، «ماهیت قیام حسینی»، «تحلیل واقعه عاشورا»، «عنصر امر به معروف و نهی از منکر در نهضت حسینی»، «عوامل موثر در نهضت حسینی و ارزش هر یک از عوامل» و .... است.
کتاب «حماسه حسینی» در سه جلد منتشر شده که دو جلد آن سخنرانی‌های مختلف استاد درباره نهضت امام حسین(ع) است و جلد سوم یادداشت‌هایی است که استاد در این باب تدارک دیده بود. جلد نخست این کتاب نخستین‌بار در سال 1363، جلد دوم در سال 1364 و جلد سوم در سال 1365 توسط انتشارات صدرا منتشر و از سال 1377 مطالب دو جلد اول و دوم در یک جلد جمع‌آوری و جلد سوم به جلد دوم تبدیل شد که تاکنون جلد اول 33 بار و جلد دوم 28 بار تجدید چاپ شده‌اند. البته برخی از این سخنرانی‌ها پیش از این توسط موسسات دیگری با عناوینی مانند تحریفات واقعه عاشورا، ماهیت نهضت امام حسین(ع)، فریاد‌های استاد مطهری بر تحریفات واقعه عاشورا و ... منتشر شده بودند.
در ضمیمه این کتاب نمونه هایی از تحریفات چون تحریف در شخصیت پیشوایان دینی، پهلوانی حضرت علی(علیه السلام)، اغراق ها و افسانه ها در مورد علی(علیه السلام)، شجاعت حضرت ابوالفضل در جنگ صفین، امام زین العابدین بیمار، نمونه هایی از تحریف در حادثه عاشورا، تحریف های لفظی، آب آوردن ابوالفضل(علیه السلام) در کودکی برای امام حسین(علیه السلام)، خروج از مدینه با جلال و کوکبه پادشاهی، قصه لیلا مادر حضرت علی اکبر و ... ذکر شده است. ضمیمه پایانی مجموعه سخنان و یادداشت‌های استاد مطهری در باب تحریفات عاشوراست که به طور پراکنده در سه جلد کتاب حماسه حسینی و کتاب‌های دیگر ایشان آمده و به خاطر اهمیت آن، تلخیص نشده و تنها با نظم منطقی مرتب شده و بدون هیچ دخل و تصرفی در پایان این دفتر آمده است.
نظر شما