عکس | شهدای گمنام در کجای پاسادگاد دفن شدند؟

فاطمه علی‌اصغر: به دنبال انتشار خبر دفن شهدای گمنام در حریم پاسادگاد، مسئولان ارشد میراث فرهنگی واکنش های متعددی در گفت و گوهای خبری و شبکه های اجتماعی داشتند و مخالفت خود را با این اقدام به دلیل احترام به شهدا و قوانین و ضوابط میراث فرهنگی اعلام کردند.

با این وجود در سالروز شهادت فاطمه الزهرا، دو خبر همزمان منتشر شد: «دفن شهدای گمنام در حریم درجه دو پاسارگاد» و «منتفی شدن دفن شهدای گمنام در پاسارگاد».

⬆️ نمای دشت پاسارگاد و تک ستون سنگی کاخ بارعام کوروش بزرگ از محل ساخت مقبره شهدای گمنام

چرا خبرها تناقض داشتند؟

گزارش های رسیده از پاسارگاد حکایت از آن دارد؛ دیروز در سالروز شهادت بانوی دو عالم، شهدا در دو جا به خاک سپرده شدند؛ دو شهید گرانقدر در کنار آرامگاه سایر شهدای گمنام در تپه «نورالشهدا» در نزدیکی شهر سعادت‌شهر مرکز شهرستان پاسارگاد و دو شهید گمنام در حریم درجه دو و ابتدای روستای مادر سلیمان در حاشیه مسیر بازدید گردشگران و مشرف به دشت و آثار مجموعه میراث جهانی پاسارگاد، یعنی دقیقا جایی که مسئولان شهری پاسارگاد در چند هفته گذشته، تعبیه کرده بودند و تصاویر مربوط به آن در خبرآنلاین منتشر شد.

⬆️ نمای بنای سنگی برج پاسارگاد از محل ساخت مقبره شهدا

ماجرای دفن شهدای گمنام

دفن شهدای گمنام در پاسارگاد، برای نخستین بار پنج ماه پیش (آبان 95) از سوی مسئولان شهری پاسارگاد مطرح شد. فضای پیشنهادی ابتدا در گورستان روستای مادرسلیمان و در کنار سایر شهدا پیشنهاد شده بود که به دلایلی امکان پذیر نشد. پس از آن قطعه زمینی در روستای مادر سلیمان و در 600 متری و خود آرامگاه کوروش پیشنهاد شد که به دلیل واقع شدن در حریم ساخت و ساز ممنوع آثار با مخالفت پایگاه میراث جهانی پاسارگاد روبرو شد. پس از این بود که محل دفن به قطعه زمینی در ابتدای روستا و در حاشیه مسیر بازدید گردشگران و نزدیک به عرصه ی آثار و در منظر آثار دیگر مجموعه میراث جهانی از جمله تختگاه و بناهای دروازه و باغ شاهی بود تصمیم گیری و منتقل شد.

تا اینکه هفته پیش، خاکبرداری و تسطیح زمین آغاز شد، با این حال مسئولان ارشد میراث فرهنگی مخالفت خود را به این خاکسپاری اعلام کردند. سید محمد بهشتی، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی در گفت و گویی عنوان کرد که این اقدام بی احترامی به شهداست.

⬆️ دشت پاسارگاد و نمای بنای منتسب به کوروش یا تل تخت از محل ساخت مقبره شهدا

زهرا احمدی پور، رییس سازمان میراث فرهنگی هم در واکنش به این خبر در توئیتر نوشت: «به شکل ویژه این موضوع در حال پیگیری است و مکاتبات گسترده‌ای در این باره انجام شده است.شهدا در قلب ملت ایران جای دارند و محل دفن آن‌ها محل رجوع خیل گسترده مردم خواهد بود.انتخاب حریم پاسارگاد برای دفن شهدا در درجه اول بی‌احترامی به خود شهداست. مگر قرار است شهدا به واسطه رجوع مردم به پاسارگاد محل زیارت مردم شوند؟ اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع این اشتباه و بی‌حرمتی به شهدا انجام شده و در حال پیگیری است.تلاش بر این است که شهدا در محلی متناسب دفن شوند نه در محوطه و حریم بناهای تاریخی.»

هرچند در حال حاضر این دفن در حریم درجه دو انجام شده است اما مکان مورد نظر به جهت طرح های معماری، نما سازی دارای محدودیت هایی است که انتظار می رود با پیگری های سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مورد توجه قرار گیرد و از افزایش هزینه های فرهنگی و سود تعبیرهای بیشتر جلوگیری به عمل آورد.

از سوی دیگر طرح های معماری، نما سازی دارای محدودیت هایی است. دوستداران میراث فرهنگی امیدوار هستند که با پیگیری های سازمان میراث فرهنگی این امر مورد توجه قرار گیرد و از افزایش هزینه های فرهنگی و سوء تعبیرهای بیشتر جلوگیری به عمل آید.

همچنین گفته می شود طبق قوانین میراث فرهنگی، طرح معماری و نماسازی بناها باید متناسب با شآن تاریخی مجموعه تاریخی-طبیعی پاسارگاد و هماهنگ و متناسب با اقلیم منطقه باشد.

از سوی دیگر اگر چه این خاکسپاری در حریم درجه دو است اما مسئله اینجاست که کارشناسان میراث فرهنگی در چند سال گذشته در حال بازنگری حریم پاسارگاد هستند و تاکید شده بود که تا زمانی که نقشه ها و فرایند تعیین حریم کامل نشده است، نباید این هیچ گونه اقدامی مغایر با قوانین میراث فرهنگی در حریم درجه دو آن انجام شود.

انتخاب ورودی روستای پاسارگاد که روزانه در معرض دید صدها گردشگر از تمامی نقاط ایران و جهان می باشد سوالات و ابهامات بسیاری را در حفظ ارزش و شأن شهدا و پرهیز از هرگونه احساس تقابل و روبرو قرار دادن شهدای وطن با میراث برجای مانده مطرح می کند.

۴۷۴۷