همه مي‌دانند كه تهران و تهران‌نشينان حال و روز خوشي ندارند. نفس همه از اين همه آلودگي بند آمده و جز چشم دوختن به آسمان براي باد و باران، اميدي به هيچ ارگان، سازمان و نهادي نمانده است.
بلند مرتبه‌سازي كمر تهران را شكست
حال و روز تهران و ريه‌هايش خوش نيست. طي دو دهه گذشته بيش از چهار هزار هكتار از باغ‌هاي شهر تهران نابود شده‌اند. 11 هزار هكتار از باغ‌هاي شهريار كه روزي به‌عنوان ريه تهران از آن ياد مي‌شد نيز نابود شده است. حكايت مابقي شهرهاي استان تهران نيز مانند شهريار است.
کمر تهران با بی‌برنامگي شکسته است؛ توسعه در اين شهر به‌اندازه‌اي نامتوازن بوده كه تهران بدون ريه بارگذاری می‌شود. آن زمان است كه تمامي معادلات شهري و زيرساخت‌ها به‌هم مي‌ريزد. شهري كه در آن درختان را قطع و باغها را نابود مي‌كنند و به‌جاي آن‌ها بلند مرتبه‌سازي در نقاطي از شهر انجام مي‌دهند كه باعث مي‌شود سرعت باد به‌اندازه‌اي كاهش يابد كه آلايندگي‌ها در شهر مهمان شوند.
تهران، شهر بزرگراه و پل‌هاي طبقاتي
تراژدي آن‌جا غم‌انگيز‌تر مي‌شود كه شهرداري، توسعه تهران را مساوي با ساخت و توسعه بزرگراه‌ها، تونل‌ها و پل‌هاي چند طبقه مي‌داند و آن‌سوي ماجرا خبري از توسعه حمل و نقل عمومي و مترو نيست.
براساس آمار، 70 درصد آلودگی هوای تهران به‌دليل خودروهاست؛ با توسعه بزرگراه‌ها و پل‌هاي طبقاتي بيشتر مردم رابه استفاده از خودروهاي تك سرنشين ترغيب مي‌كنيم تا سيستم حمل‌ونقل عمومي؛ اين آفت شهر تهران است.
70 درصد آلودگي هوا ريشه معدني دارد
يكي ديگر از متهمان آلودگي هواي تهران كه كمتر به آن پرداخته شده، معادن شن و ماسه است. به‌گفته كارشناسان محيط زيست 70 درصد از ذرات معلق هواي تهران ريشه معدني دارند، آماري كه جاي تامل براي مسئولاني كه مجوز اين معادن را صادر مي‌كنند، دارد. تهران استاني است كه در نگاه اول به‌دليل وجود معادن شن و ماسه و صنايع بسيار، غني و ثروتمند به‌نظر مي‌آيد. در استان تهران دو قطب معادن شن و ماسه وجود دارد: يكي در پاكدشت و ديگري در قدس و شهريار، اما به‌گفته مردم اين شهرستان‌ها تنها سهم‌شان از اين معادن، آلودگي و گرد و غبار است.
در مساله معادن دو بحث ، برداشت و كارگاه‌هاي دانه‌بندي شن و ماسه مطرح است. معادن به‌هيچ‌وجه اجازه كار در شب را ندارند و در اين زمان تنها بحث حمل و نقل انجام مي‌شود. يكي از دلايل آلودگي هوا و گرد و غبار مساله تردد خودروهاي حمل و نقل معادن شن و ماسه است. گرد و غباري كه مردم در شب فكر مي‌كنند در نتيجه فعاليت معادن است، نتيجه اين حمل و نقل است چراكه معابر شن و ماسه وضعيت نامطلوبي دارند و بيشتر آن‌ها آسفالت نيستند. بر اساس مطالعاتي كه انجام شده گرد و غبار معابر معادن شن و ماسه و باز چرخش آن موجب آلودگي هواي شهرهاي استان مي‌شود. يكي از مسائلي كه به آن كمتر توجه شده معضل نخاله‌هاي ساختماني است. اين روزها نخاله‌هاي ساختماني را در كنار راه‌هاي خارج از شهر به وفور مي‌توان ديد. اين مساله نيز بر آلايندگي هواي تهران تاثيرگذار است. هركدام از اين موارد سهم زيادي در آلودگي هوا و افزايش گرد و غبار دارند.
بر اساس مطالعاتي كه اداره كل سلامت و بهداشت انجام داده 70 درصد از ذرات معلق هواي تهران منشأ معدني دارند. معدني به‌معناي اينكه اين ذرات حاصل از معادن شن و ماسه، ساخت و ساز، نخاله‌هاي ساختماني و بيابان‌هاي اطراف تهران هستند. در گذشته فضاي سبز و باغ‌هاي بسياري كه به‌عنوان ريه تهران بودند، نقش بسزايي در پالايش هواي استان تهران داشتند اما اين روزها با نابودي اين باغها و تبديل آن‌ها به چمن و گل هاي زينتي، ديگر توان پالايش اين ذرات را ندارند و خشكي هوا نيز باعث شده اين ذرات معلق توسط ماشين‌ها به ذرات ريزتري تبديل شوند و آلودگي هواي تهران افزايش يابد.
برخي از معادن شن و ماسه از سطحي كه براي‌شان تعريف شده بيشتر برداشت مي‌كنند، البته جريمه نيز مي‌شوند اما اين مساله مشكلي را حل نمي‌كند چراكه در بسياري از موارد شاهد به‌وجود آمدن گودهاي عميقي هستيم كه اين خود يك معضل بزرگ است. بايد براي آن‌ها يك كاربري جديد تعريف شود. باتوجه به اينكه معادن يكي از سرمايه‌هاي كشور است و نياز اساسي به آن است بايد ساماندهي شوند، چراكه نبايد اقتصاد را فداي محيط زيست و يا محيط‌زيست را فداي اقتصاد كرد.
حال پرسش اينجاست كه آيا با تعطيلي يك هفتگي معادن شن و ماسه كدام يك از ابتدايي‌ترين مسائل مانند ايجاد فضاي‌سبز و آسفالته كردن مسير‌هاي دسترسي معادن حل شده است.
كلاف سردرگم آلودگي هوا
آلودگي هوا تهران به كلاف سردرگمي مي‌ماند كه در ميان كشمكش و دعواهاي جناح‌هاي سياسي گم شده و عزمي و اراده‌اي براي حل آن وجود ندارد. نگاهي به آمار متوفيان بهشت‌زهرا در روزهاي آلودگي هوا گواه روشني بر اين مساله است. فرياد فعالان محيط زيست هرازگاهي باعث مي‌شود توجه افكار عمومي به اين مساله جلب شود اما در نهايت مشكلات همچنان باقي است و سرب مهمان خانه‌هاي تهراني‌ها است.
۴۷۲۳۵
نظر شما