نمک، قاتل سفیدپوش انسان

بهنوش خرم‌روز: نمکی که در غذاهای ما پنهان است،‌ در سراسر جهان میلیون‌ها انسان را به کام مرگ می‌کشاند. کاهش نمک موجود در رژیم غذایی،‌ نه تنها موجب بالا رفتن سلامت عمومی می‌شود،‌ بلکه ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه نجات جان انسان‌هاست. با این وجود،‌ چرا تلاش‌هایی که برای کاهش نمک در رژیم غذایی صورت می‌گیرند،‌ اغلب با مخالفت و مقاومت مواجه می‌شوند؟

کاهش مصرف نمک در واقع باعث کاهش فشار خون می‌شود و خطر حمله‌های قلبی را کاهش می‌دهد. بر اساس گزارش نیوساینتیست،‌ بررسی مطالعات نشان می‌دهد که کاهش 15 درصدی مصرف نمک در جهان،‌ تا سال 2015/ 1394 از 9 میلیون مرگ پیش‌گیری می‌نماید. کاهش کلسترول و ترک سیگار هم نقشی مشابه در سلامت عمومی دارند.

همچنین بر اساس پژوهش‌های انجام شده،‌ اگر از مصرف روزانه نمک 5 گرم کم شود،‌ احتمال حمله‌های قلبی تا 23 درصد و بیماری‌های قلبی- عروقی تا 14 درصد کاهش می‌یابد.

به علاوه کاهش نمک فواید دیگری هم برای سلامتی خواهد داشت؛‌ گزارش‌های زیادی رابطه مصرف نمک و آسیب مزمن کلیه، ‌سرطان شکم و بیمای‌هاری استخوانی را تایید کرده‌اند.

شکی نیست که ما زیاد نمک مصرف می‌کنیم. در این گزارش آمده است که یک فرد بزرگسال معمولی انگلیسی، روزانه بیشتر از 8.6 گرم نمک می‌خورد. این رقم در آمریکایی‌ها 10 گرم،‌ یعنی دوبرابر میزان توصیه شده در آمریکا و شش برابر نیاز واقعی بدن است.

اما چه‌قدر نمک می‌توانیم مصرف کنیم که سالم بمانیم؟ راهنمای تغذیه آمریکا می‌گوید نباید بیشتر از 6 گرم باشد،‌ سازمان جهانی بهداشت می‌گوید 5 گرم. اما نیاز واقعی بدن شما به نمک تنها حدود 1.5 گرم در روز است.

جالب است بدانیم که ما درصد کمی از نمک مصرفی‌مان را خودمان به غذا اضافه می‌کنیم. مصرف عمده نمک ما مربوط به مواد غذایی است که از قبل تهیه شده‌اند. نمک برای خوشمزه‌تر شدن غذا، حفظ آب گوشت هنگام پخت و تشنه‌تر شدن مورد استفاده قرار می‌گیرد که همگی به نفع صنعت مواد غذایی و نوشیدنی است.

بنابراین خیلی مهم است که قبل از خریدن مواد غذایی، برچسب آ‌ن‌ها را چک کید و میزان نمک آن‌ها را بدانید. با این حال،‌ این کار برای سلامت عمومی کافی نیست چون فقط افرادی که تحصیلات، پول و زمان کافی دارند، ممکن است چنین تغییری در مصرف خود ایجاد کنند. با این حال حتی اغلب ما در زندگی این‌طور رفتار نمی‌کنیم.

اغلب مردم موافقند که دولت در این زمینه مسئولیت مهمی دارد. خصوصا در مورد کودکان، که نسبت به مصرف بالای نمک، آسیب‌پذیرترند. همچنان که دولت‌ها در مواردی چون مصرف سیگار در اماکن عمومی قانون می‌گذارند،‌ باید برای کاهش مصرف نمک هم اقدامی انجام بدهند.

در حال حاضر در آمریکا، طرحی با عنوان ابتکار کاهش نمک ملی در حال اجرا است که در آن مجموعه‌ای از سازمان‌های بهداشت، به رستوران‌ها و تولیدکنندگان مواد غذایی داوطلب می‌آموزند که چه طور از نمک کم‌تری استفاده کنند. قرار است این طرح طی 5 سال مصرف نمک آمریکایی‌ها را 20 درصد کاهش دهد و در نتیجه ده‌ها هزار نفر را از مرگ نجات دهد و از خرج میلیاردها دلاری که صرف هزینه‌های درمانی می‌شوند جلوگیری نماید.

انگلیس چنین تجربه‌ای را داشته و توانسته متوسط مصرف نمک را در کشورش از 9.5 گرم به 8.6 گرم برساند.

اما صنعت مواد غذایی با این گونه تغییرات می‌جنگد. گردش سالانه صنعت نمک به میلیاردها دلار می‌رسد و گردانندگان آن برنامه‌ای برای کاهش این مبلغ ندارند! آن‌ها مدعی هستند که آثار اعلام شده برای مصرف نمک گنگ است و چندان قطعی نیست. اما پژوهشگران اندکی که چنین ادعایی دارند، به صنعت نمک وابسته‌اند.

البته این داستان جدیدی نیست، صنعت تنباکو هم دهه‌ها تلاش کرد تا نشان دهد مصرف سیگار هیچ خطری ندارد. راهبردهای موفقی هم داشتند: تهمت دسیسه زدن به دانشمندان،‌ استفاده انتخابی از پژوهش‌های علمی و پرداخت پول به پژوهشگران برای تولید مدرک برای گیج کردن مردم و حتی سیاست‌گذاران حوزه سلامت عمومی.

در هر صورت،‌ کاهش مصرف نمک باعث نجات جان انسان‌ها و حفظ سلامتی آن‌ها می‌شود. این بر عهده سیاست‌مداران است که سلامتی مردم را انتخاب کنند یا تن به فشارهای صنایع غذایی بدهند.