آیت‌الله سیدجعفر سیدان از علما و مدرسان حوزه علمیه مشهد مقدس در گفت‌وگو با خبرآنلاین درباره روش سیر و سلوک امام جعفر صادق(ع) گفت: ششمین وصی پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص) در دوران زندگانی و امامت خود شاگردان بسیاری از میان شیعیان و دیگر مذاهب اسلام داشت. همچنین ایشان با بسیاری از پیروان دیگر ادیان و حتی نحله‌های مختلف فکری نیز مباحثه و مناظره کرده و از این طریق آنان را به راه راستین خداشناسی رهنمون می‌ساخت.
وی افزود: حضرت امام جعفرصادق (ع) روش تدریس و سلوک اجتماعی خاص خود را داشت که امروزه باید الگوی تمامی افراد قرار گیرد. نحوه تعلیم حضرت با حلم و آرامش خاص و بها دادن به طرف مقابل ــ چه شاگرد و چه مناظره کننده ــ توام بود. بر اساس منابع تاریخی ایشان به سوالات و سخنان طرف مقابل به طور کامل و با صبر و حوصله زیاد گوش داده و در پاسخ به گونه‌ای القای مطلب می‌کردند که طرف مقابل محبت، خیرخواهی و علاقه‌مندی را احساس می‌کرد. در جهان امروز اگر پیروان همه نحله‌های فکری و عقیدتی اگر یاد می‌گرفتند که با صبر و آرامش به کلام همدیگر توجه کنند، بسیاری از مصائب و مشکلات فعلی پیش نمی‌آمد.
آیت الله سیدان در ادامه با اشاره به این نکته که استفاده از روش سلوک اجتماعی امام جعفر صادق (ع) خشونت و جنگ در جهان فعلی را کاهش می‌دهد، گفت: حضرت ابتدا میدان می‌دادند تا شاگردان و یا مباحثه کنندگان هرچه سوال دارند بیان کرده و در ادامه بر اساس روش عقلی و استدلال صحیح مطالب خود را القا می‌کردند. این روش در دنیای کنونی که اعتدال و حلم در جوامع فراموش شده، بسیار کارآیی دارد.
نویسنده کتاب «تفسیر آیات العقاید» اضافه کرد: امام صادق (ع) با این روش خاص خود و بدون هیچگونه خشونتی صراط مستقیم را تبیین و شاگردان بسیاری را نیز در حوزه‌های مختلف معرفتی تربیت کرد. مرحوم شيخ طوسی رضوان اللّه تعالی عليه به نقل از هشام بن سالم حکايت می‌کند که «روزی مردی از اهالی شام برای مباحثه به محضر حضرت آمد. امام به او عرض کرد که اگر پیرامون قرآن سخنی داری با حمران بن اعین، اگر درباره علوم عربی می‌خواهی مناظره کنی با ابان بن تغلب، اگر در فقه صحبتی داری با زرارة بن اعین و ... به گفت‌وگو بپرداز. آن مرد با شاگردان حضرت به مناظره پرداخت و در همه حوزه‌ها مغلوب شد. آنگاه با امام رو کرد و گفت که: شما در همه حوزه‌ها دانشمند تربیت کرده‌اید.»
آیت‌الله سیدان در ادامه با اشاره به این نکته که شیعیان باید ائمه معصومین (ع) به ویژه امام جعفر صادق را پیشوای فکری خود قرار دهند، گفت: مالک بن انس و ابوحنیفه نعمان بن ثابت، دو تن از پیشوایان مذاهب فقهی چهارگانه اهل سنت نیز از شاگردان و دست‌پروردگان امام جعفر صادق (ع) هستند. روش خاص حضرت باعث شد تا بیش از چهار هزار نفر در حوزه‌های گوناگون علمی از محضر درس او بهره ببرند. حضور اشخاص گوناگون با بن‌مایه‌های فکری متنوع در محضر درس امام نشان دهنده روش عقلی امام و به طور کل عدم منافات عقل با مقوله وحی است. عقل و وحی هیچ منافاتی با هم نداشته و تایید کننده و همچنین کامل کننده همدیگر هستند.
این استاد حوزه علمیه مشهد ادامه داد: امروزه بسیار از علما و دانشمندان در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها در مسائل فقهی، اخلاقی و معرفتی از مکتب عقلی اهل بیت (ع) استفاده کرده و از عقل در تبیین این مکتب بهره می‌برند. تعدادی نیز هستند که به جای اتکای به اهل بیت در مسائل توحیدی به مشاهیر بشریت اعتماد می‌کنند و اگر در مواردی از منظومه فکری این مشاهیر منافاتی با کلام ائمه پیدا کنند، سعی در توجیه آن بر می‌آیند. اگر ما به حقانیت وحی و روش فکری ائمه به ویژه امام جعفر صادق (ع) اعتماد داریم باید بدانیم که در معارف توحیدی نیز باید از وحی استفاده کرد، چرا که در وحی خطا راه نداشته و این مقوله قدرت ورود به همه مسائل را دارد.
سیدان همچنین ترویج معارف اهل بیت را باعث بهبود اوضاع جهان دانست و گفت: در دوران عباسیان، مامون خلیفه اموال و پول‌های فراوان صرف کرد تا افکار و عقاید مشاهیر قبل از اسلام ترجمه و رواج پیدا کند. نمی‌توان به یقین درباره نیت وی از اینکار نظر داد، اما هرچه بود باعث شد تا عده‌ای در این خط گرفتار شده و معارف عقلانی اهل بیت را فراموش کنند. قطعا ترویج عقاید، معارف و روش سلوک اهل بیت به ویژه حضرت امام امام جعفر صادق ــ که شمه‌ای از آن را بیان کردم ــ می‌تواند در بهبود اوضاع جهان موثر باشد.
«تفسیر آیات العقاید»، «شرح خطبه 152 نهج البلاغه»، «دروس اعتقادی»، «روش ما در گفت‌وگوهای علمی»، «روش فقها و علما امامیه در فهم معارف حقه»، «بحثی تحلیلی در عقاید وهابیت پیرامون توسل»، «نقد و بررسی قواعد فلسفی: قاعده الواحد»، «دروس عقائدية السنخية أم الاتحاد والعينية أم التباين» و تصحیح و شرح «بیان الفرقان فی توحید القرآن» اثر آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی عناوین شماری از کتاب‌های منتشر شده آیت‌الله سیدان است.
/6262
نظر شما