زنان تحصیلکرده، قربانی اصلی بیکاری درایران

این در حالی است که در سال‌های مورد بررسی، جمعیت ایران از رشد قابل‌توجهی برخوردار نبوده است. تعداد فارغ‌التحصیلان بیکار در همین سنوات از 420,903 نفر به 880,633 نفر رسیده؛ به عبارتی بیش از دو برابر افزایش یافته است. برای پاسخ به این پرسش که کدام ویژگی‌های فردی فارغ‌التحصیلان شانس بیکاربودن آنها را افزایش می‌دهد، فارغ‌التحصیلان بیکار با استفاده از داده‌های آمارگیری نیروی کار در سال‌های 1384 تا 1392 براساس جنس، مدرک تحصیلی، وضعیت قبل از بیکاری و متوسط طول مدت بیکاری بررسی می‌شوند. نتایج مقایسه نرخ بیکاری کل کشور و فارغ‌التحصیلان در نمودار یک و تفکیک شهری و روستایی آن در نمودار دو و سه ارائه شده است. نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان از 14,1 در سال 1384 به 18,8 در سال 1392 رسیده است درحالی‌که نرخ بیکاری کل کشور در سال‌های مورد بررسی از 11,5 به 10,4 کاهش یافته است. همان‌طورکه ملاحظه می‌شود، نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان همواره بیشتر از نرخ بیکاری کل بوده است که البته در زمان تفاوت این دو نرخ نیز بیشتر شده است؛ به‌طوری‌که در سال‌های 1389 تا 1391 حدود 20 درصد فارغ‌التحصیلان بیکار بوده‌اند. از سال 1385 نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان نقاط شهری نیز نسبت به نرخ بیکاری کل در نقاط شهری افزایش داشته است؛ به‌طوری‌که در سال 1392 نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان به حدود 1,5 برابر نرخ بیکاری کل در نقاط شهری رسیده است.

متأسفانه نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان روستایی همواره با نرخ بیکاری کل در سطح روستایی تفاوت فاحشی داشته است. البته در طول زمان این تفاوت نیز بیشتر شده است و این نشان از عدم توانایی مناطق روستایی در به‌کارگماشتن فارغ‌التحصیلان‌دارد.

فارغ‌التحصیلان بیکار به تفکیک جنس و مدرک تحصیلی

براساس نتایج آمارگیری نیروی کار در سال‌های 1384 تا 1392 جمعیت فارغ‌التحصیلان بیکار بیش از دو برابر شده است به گونه‌ای که از 420,903 نفر به 880,633 نفر افزایش یافته است. نتایج نشان می‌دهد در سال 1384، 42 درصد بیکاران فارغ‌التحصیل مردان بوده‌اند که این سهم در سال 1392 تقریبا به 45 درصد رسیده است. بیشترین سهم بیکاران فارغ‌التحصیل، به ترتیب مربوط به مدرک تحصیلی لیسانس، فوق‌دیپلم و فوق‌لیسانس و دکتری بوده است. سهم مردان بیکار دارای تحصیلات لیسانس از 54 درصد در سال 1384 به 67 درصد در سال 1392 افزایش یافته است. همچنین این سهم برای زنان نیز روندی افزایشی داشته است؛ به‌طوری‌که این سهم از 65 درصد در سال 1384 به 78 درصد در سال 1392 افزایش یافته است. سهم بیکاران مرد دارای تحصیلات فوق‌دیپلم از 43 درصد در سال 1384 به 25 درصد در سال 1392 کاهش یافته است. این روند کاهشی در زنان نیز مشاهده می‌شود؛ به‌طوری‌که در سال 1384 سهم بیکاران زن دارای تحصیلات فوق‌دیپلم 33 درصد بوده و در سال 1392 این سهم به 13 درصد رسیده است. سهم بیکاران مرد دارای تحصیلات فوق‌لیسانس و دکترا از چهار درصد در سال 1384 به هشت درصد در سال 1392 افزایش یافته است. تعداد زنان بیکار دارای تحصیلات لیسانس در تمامی سال‌ها از مردان بیکار دارای تحصیلات لیسانس بیشتر است. تعداد زنان بیکار دارای تحصیلات فوق‌دیپلم در سال‌های 1384 تا 1386 بیشتر از تعداد مردان بیکار فوق‌دیپلم می‌باشند. از سال 1389 تا 1392 تعداد زنان بیکار دارای تحصیلات فوق‌لیسانس و دکترا از مردان با این سطح تحصیلات فزونی یافته است.

توزیع فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل بر حسب جنس و وضع شغلی

بر اسـاس نتایج بـررسـی‌ها حــدود 135 هـــزار فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل در سال 1384 وجود داشته که این عدد در سال 1392 به حدود 222 هزار نفر افزایش یافته است. بیش از 70 درصد فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل را مردان تشکیل می‌دهند. با استفاده از نتایج آمارگیری نیروی کار، در سال 1384، 60 درصد فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل مرد، در شغل قبلی مزد و حقوق‌بگیر بخش عمومی بوده‌اند که در سال 1392، این شاخص به 42 درصد کاهش یافته است درحالی‌که 28 درصد فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل مرد در شغل قبلی مزد و حقوق‌بگیر بخش خصوصی بوده‌اند که در سال 1392، این شاخص به 46 درصد افزایش یافته است. در سال 1384، 37 درصد فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل زن، در شغل قبلی، وضع شغلی مزد و حقوق‌بگیر بخش عمومی را داشته‌اند که در سال 1392، این سهم به 15 درصد کاهش یافته است، درحالی‌که سهم بیکاران زن فارغ‌التحصیل قبلا شاغل با وضع شغلی مزد و حقوق‌بگیر بخش خصوصی از 52درصد به 80 درصد افزایش یافته است.

براساس نتایج بررسی‌ها، بخش خدمات، حدود 71درصد فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل مرد در سال 1384 را به خود اختصاص داده است که این سهم در سال 1392 به 68 درصد کاهش یافته است. این بخش در سال 1384 برای زنان حدود 83درصد و در سال 1392 حدود 89 درصد را به خود اختصاص داده است. بخش کشاورزی سهم ناچیزی از فارغ‌التحصیلان بیکار قبلا شاغل را به خود اختصاص داده است.

متوسط طول مدت بیکاری فارغ‌التحصیلان بیکار بر حسب جنس و مدرک تحصیلی

براساس نتایج استخراج‌شده، متوسط طول مدت بیکاری فارغ‌التحصیلان زن همواره از مردان فارغ‌التحصیل بیشتر است. طول مدت بیکاری مردان در دوره مورد بررسی دو ماه و برای زنان پنج ماه افزایش یافته است. این شاخص در سال 1392 برای مردان 20 ماه و برای زنان 26 ماه بوده است. همچنین براساس نتایج آمارگیری نیروی کار در این 9 سال، همواره تعداد زنان فارغ‌التحصیل بیکار در مقایسه با مردان بیشتر بوده است و همواره گروه سنی 25 تا 34 ساله بالاترین تعداد بیکاران را به خود اختصاص داده است. همچنین بیش از 70 درصد زنان فارغ‌التحصیل بیکار در تمامی سال‌های مورد بررسی قبل محصل بوده‌اند.

42237