پرونده‌ای برای خروج بریتانیا/ مغرورترین‌های دنیا چگونه دوباره جزیره شدند؟

سعید جعفری

یک گام بزرگ در جهت فروپاشی اتحادیه، آنطور که مخالفان جهانی شدن در آرزو دارند یا یک قدم به پس برای بریتانیایی که با اتحادیه بحران‌ها را پشت سر گذاشته بود؟ این روزها همه در پی یافتن پاسخ این پرسش هستند. چه کسی بیشتر باخته و چه سرنوشتی در انتظار اتحادیه اروپا و همچنین بریتانیای سابقا کبیر خواهد بود. 

قصه شاید از یک بلوف ساده جوان جویای نام حزب محافظه کار آغاز شد. آغاز که نه، حتما ماجرای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، پیشتر هم طرفدارانی داشت، اما دیوید کامرون در آستانه انتخابات پارلمانی، با وعده خروج جزیره از اتحادیه اروپا، گمان می‌کرد می‌تواند کارگرها و میللبند را شکست دهد. البته که تصور او صحیح بود، اما آن روی دیگر سکه را نه کامرون و نه محافظه کاران نخوانده بودند. روی دیگری که از شعله ور شدن آتشی که خود بر آن دمیده بودند، حکایت می کرد. 

بالاخره از صبح روز بیست و سوم ژوئن رفراندوم سراسری برای جدایی بریتانیا (انگلستان، ولز، اسکاتلند و ایرلند شمالی) آغاز شد.

عموم نظرسنجی‌ها تا روزهای پایانی پیش از برگزاری این همه‌پرسی از رقابت نزدیک دو طرف حکایت می‌کرد. شهرهای بزرگ‌تر مانند لندن و منچستر و لیورپول و بیرمنگهام خواستار باقی ماندن در اتحادیه و برعکس مناطق حاشیه نشین و شهرهای کوچک تحت تاثیر شعارهای پوپولیستی فارانژ و دوستانش داد جدایی سر می‌دادند. 

اما احتمالا کمتر بودند کسانی که پیش‌بینی می‌کردند در پایان شمارش آرا، نتیجه اینگونه باشد؛ بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج می‌شود.

رقابت البته طبق پیش بینی ها نزدیک دنبال شد. ۵۲ در مقابل ۴۸. 

بلافاصله پس از اعلام نتایج این شایعه قوی و قوی تر شده که آقای نخست وزیر استعفا خواهد کرد. خبر خروج بریتانیا از اتحادیه همچون توپ در رسانه‌های جهان صدا کرد و بلافاصله به سرخط اخیار رسانه‌های مختلف سرتاسر دنیا بدل شد.[اینجا]  آلمان این روز را روزی غمگین برای اروپا خواند. [اینجا] مارین لوپن نتوانست خرسندی خود را از این نتیجه پنهان کند و وعده داد فرانسه بعدی خواهد بود. [اینجا]

پس از موج ابتدایی خبری ماجرا، رسانه ها با ابعاد تحلیلی ماجرا پرداختند و تلاش کردند برندگان و بازندگان این اتفاق را ارزیابی کنند. [اینجا] 

همانطور که پیش بینی می‌شد جوان ترین نخست وزیر بریتانیا بسیار زود از سمت خود استعفا و اعلام کرد ضمن احترام به نظر مردم، جانشینش پروسه خروج بریتانیا از اتحادیه را دنبال خواهد کرد. [اینجا]

اسکاتلندی ها که تازگی رای به عدم جدایی از بریتانیا داده بودند، این بار هم رای به باقی ماندن دادند، باقی ماندن در اتحادیه اروپا، اما رای جمعی بریتانیایی ها باعث شد، اسکاتلندی ها در رای پیشین خود تجدید نظر کنند. راه‌پیمایی اسکاتلندی‌ها برای جدایی از بریتانیا آن‌هم تنها ساعاتی پس از اعلام نتیجه رفراندوم نشان می‌داد آنها دیگر قصد ندارند با بریتانیایی که جایی در اتحادیه ندارد ادامه دهند. [اینجا]

اما قصه به همین‌جا ختم نشد. طرفداران ماندن بریتانیا در اتحادیه دست روی دست نگذاشتند و با انجام تظاهرات و تشکیل کمپین و جمع آوری امضا خواهان برگزاری دوباره رفراندوم شدند. آنها با استناد با قانونی که تصریح می‌کند اگر میزان مشارکت در همه پرسی کمتر از ۷۵ درصد باشد (که حدود ۷۳ درصد بود) طرف پیروز باید آرایی بیش از ۶۰ درصد کسب نماید، حال آنکه موافقان خروج بریتانیا تنها توانستند حدود ۵۲ درصد از آرا را به خود اختصاص دهند. کمپین آنها در مدتی کوتاه موفق شد بیش از ۲ و نیم میلیون امضا کسب کند و این عدد مجلس را موظف می کند تا برگزاری مجدد رفراندوم را بررسی کند. [اینجا]

اما ۴ سوال کلیدی که پیرامون این جدایی طرح می‌شود چنین است. تاثیرات اقتصادی این جدایی بر بریتانیا و اتحادیه چگونه خواهد بود؟ آیا بریتانیا تجزیه می‌شود؟ آیا دومینوی خروج از اتحادیه در دیگر کشورها به راه می‌افتد و بالاخره اینکه آیا اساسا خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا قطعی است؟ [اینجا]
علی خرم در گفتگو با خبرآنلاین می‌گوید این خروج موج عظیمی را در اتحادیه اروپا ایجاد می‌کند. [اینجا]
مجید تفرشی اما معتقد است هیچ برنده ای در پس این نتیجه وجود ندارد و چالش های جدی پیش روی بریتانیا رخ نمایی خواهد کرد. [اینجا]

سعید لیلاز در گفتگو با خبرآنلاین بر این باور است این خروج بر خلاف باور برخی، اثرات منفی برای ایران به همراه خواهد داشت و تقویت هرچه بیشتر روند همگرایی اتحادیه اروپا، می‌تواند به سود ما باشد. 

هرچند شاید به باور سارا بازوبندی، استاد دانشگاه ریجنتز لندن و پژوهشگر موسسه چتم هاوس، هنوز بازی به پایان نرسیده و شاید مخالفان جدایی بتوانند رای اولیه را باطل و حکم برگزاری رفراندوم مجدد را صادر کنند. 

5250