نیازهای تهران برای «امن» شدن در برابر زلزله/مقاوم سازی بیمارستان‌ها در حریم گسل‌ها

احمد صادقی رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در نشست خبری «ابلاغ نقشه های پهنه های گسلی در محدوده شهر تهران» تهیه نقشه های پهنه های گسلی در محدوده شهر تهران را اتفاق بزرگی برای خانواده مدیریت بحران دانست و با اعلام این که 47 کیلومتر مربع مساحت پهنه های گسل در داخل شهر تهران قرار دارد، گفت: طول کل نقشه های اولیه در فرآیندی مستمر در 410 کیلومتر فضای جغرافیایی بررسی شده است که 249 کیلومتر مربع از کل آن در محدوده شهر تهران قرار دارد، همچنین مساحت کل پهنه های گسل 80 کیلومتر مربع است که 47 کیلومتر آن در داخل تهران قرار دارد.

او گفت: بر اساس طرح جامع مدیریت بحران ، نقشه تدقیق گسل های شهر تهران تهیه و با دستور شهردار تهران بر روی نقشه طرح تفصیلی قرار گرفته است به طوری که با تصویب نهایی آن در شورای عالی معماری و شهرسازی قابل اجرا است.

رییس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، تأکید کرد: از سال 1387 این موضوع در دست رسیدگی بوده است به طوری که در تائید اسناد اختلاف نظر بود اما با پیگیری وهماهنگی شورای اسلامی شهر تهران ، شهرداری ، وزارت راه ، مسکن و شهرسازی ، نقشه های گسلی در کمیته فنی استاندارد 2800 تصویب شد. با تائید نقشه ها و اجرایی شدن آن ، تکلیف ساختمان سازی مشخص می شود و در این راستا باید پیش نویس مقاوم سازی غیر سازه ای نیز تهیه شود.

صادقی با تاکید بر اینکه در دستورالعمل مقاوم سازی غیر سازه ای تدابیری از جمله آموزش و مانور برای ساکنان ساختمان های روی گسل در نظر گرفته می شود، گفت: شهر تهران نیازمند تهیه نقشه های ژئوتکنیکی پهنه ها، زمین لغزش و محدوده های خاک دستی است تا با در نظر گرفتن ضوابط و مقررات یک شهر امن داشته باشیم.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه امیدواریم با تدقیق نقشه پهنه های گسلی توجه دولت و حاکمیت به گسل های پنهان و زیر سطحی جلب شود ، گفت: شناسایی و تدقیق نقشه پهنه های گسلی باید استمرار داشته باشد به طوری که اکنون چهار کیلومتر به اندازه گسل کن اضافه شده و گسل نیاوران نیز 13 کیلومتر افزایش یافته است و ادامه این روند با تامین اعتبار و فراهم کردن تکنولوژی پیشرفته سرعت می گیرد.

تدقیق گسل‌ها جزو حقوق شهروندی است

صادقی گفت: تدقیق نقشه پهنه های گسلی شهر تهران از حقوق شهروندی است تا بدین ترتیب مردم بدانند کجا زندگی می کنند و بر چه خاکی سرمایه گذاری می کنند و چه تدابیری باید برای مقاوم سازی ساختمان ها و محل سکونت آنها صورت گیرد.

در این نشست محمد شکرچی زاده رئیس مرکز تحقیقات مسکن نیز با اشاره به این نکته که تجربه نشان داده که مکان های نزدیک به گسل در شهرهای بزرگ بیشترین خطر پذیری را دارند، بر اهمیت توجه به ضوابط ساخت و ساز در این محدوده ها بر اساس آیین نامه استاندارد 2800 تاکید کرد و با بیان این که موضوع تهیه نقشه های پهنه های گسلی شهر تهران از 10 سال پیش مورد توجه بوده است، گفت: در این زمینه مطالعات سازمان زمین شناسی و شهرداری انجام شده بود اما هماهنگی برای گرفتن نتیجه حاصل نشده بود که سرانجام از سال گذشته با هماهنگی های لازم اقدامات برای پهنه بندی محدوده زلزله و ضوابط اولیه صورت گرفت که گامی برای استمرار تدقیق مطالعات گسل ها و ارائه این الگو به سایر کلانشهرها است.

او گفت: در این ابلاغیه گسل‌های مهم تهران را تعریف شده و در نقشه‌ها به خوبی قابل وضوح است. بنابراین با این نقشه‌ها که با هماهنگی ارگان‌های مرتبط تهیه شده است مورد توجه جدی قرار گرفته و موجب شده تا کمیته‌های کارشناسی پروتکل مشخصی را برای پهنه‌بندی این محدوده‌ها و ضوابط فنی را در این محدوده‌ها برای ساخت و سازها روشن می‌کند.

به گفته شکرچی‌زاده این نقشه ها با میزان دقت 35 صدم جی از 22 منطقه شهر تهران تهیه شده است، به طوری که موقعیت دقیق پهنه گسل ها را نشان می دهد و بدین ترتیب اهمیت نقطه هر پلاک در پهنه گسلی دیده می شود و مطابق آن ، ساخت و ساز صورت می گیرد.

رئیس مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی گفت: بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعات ساختمان های مهم و حساس نباید روی پهنه گسل ساخته شود و برای ساختمان سازی و به ویژه ساختمان های بلند مرتبه یعنی از 12 طبقه به بالا اعمال محدودیت شده و با مطالعات ویژه صورت می گیرد تا بدین ترتیب با این اقدامات خطرات وقوع زلزله کاهش یابد اما این موضوع صرفا به معنای کاهش تلفات تهران نیست.

او گفت: تمام اقدامات صورت گرفته برای مشخص شدن نقشه پهنه های گسل شهر تهران برای بالا بردن میزان تاب آوری شهر در برابر تکانه ها است تا پایداری و مقاومت را بالا ببرد.

به گفته رئیس مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی، نقشه های پهنه های گسلی در محدوده شهر تهران آغازی برای بالا بردن تاب آوری تهران است تا در ادامه این الگو در سایر کلانشهرها هم پیاده شود.

در ادامه دکتر بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه‌،‌مسکن و شهرسازی نیز گفت: این ابلاغیه کاری بسیار مهم برای تمام مهندسان و ارگان‌های تصمیم‌گیر در ساخت و سازهای شهری است که به دبیرخانه شورای عالی معماری و شهرسازی ارائه شده است. این اقدام جدید که هفته گذشته ابلاغ شده است با همت سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و کارگروه زلزله مورد توجه قرار گرفت و نتیجه آن این شد که در ساخت و سازهای صورت گرفته دقت بیشتری صورت گیرد.

او با اشاره به اهمیت تهیه این نقشه ها در ساخت و ساز ایمن در شهر تهران و دیگر کلان شهرهای کشور گفت: اقدامی که 12 سال بلاتکلیف مانده بود خوشبختانه هفته گذشته با تهیه نقشه‌های پهنه‌های گسلی به نتیجه رسید بنابراین باید اذعان کرد با این ابلاغیه اتفاقی که هفته گذشته در شهران رخ داد دیگر رخ ندهد.

بیت اللهی با بیان اینکه با مشخص شدن نقشه‌ها کار تقاطع شریان‌های حیاتی با گسل‌ها مشخص خواهد شد تا در این مناطق حساسیت‌های بیشتری و دقت‌ بیشتری صورت گیرد، گفت: با ابلاغ این نقشه‌ها ساختمان‌هایی که روی حریم گسل‌ها وجود دارد و قرار است به صورت برج‌های بلندمرتبه و حتی بیمارستان و حتی ساختمان‌های حساس ساخته شود ممنوع خواهد بود.

مقاوم سازی بیمارستان‌ها در حریم گسل‌ها

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه‌،‌مسکن و شهرسازی گفت: اگر بیمارستانی در حریم گسل‌های وجود داشته باشد اولین اقدام مقاوم‌سازی این مراکز خواهد بود.

بیت‌ اللهی تأکید کرد: بلندمرتبه‌سازی در حریم‌ گسل‌ها با محدودیت مواجه خواهد شد و دیگر در روی این گسل‌های ساختمان‌های بلند و حساس و بیمارستان احداث نخواهد شد.

بنابراین گزارش، نقشه پهنه های گسلی شهر تهران در مقیاس یک به 2000 برای اعمال محدودیت های خطرگسیختگی سطحی در این پهنه ها از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران تهیه و به تصویب مشترک کارگروه ملی مخاطرات زلزله، لغزش لایه های زمین، ابنیه،ساختمان و شهرسازی، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، شورای اسلامی شهر تهران و کمیته دائمی استاندارد 2800 رسید.

همچنین مقرر شد که نقشه های مورد نظر به صورت رسمی از طرف ریاست کارگروه به شورای عالی شهرسازی و معماری کشور ارسال شود تا مطابق سند اصلی طرح جامع شهر تهران این شورا نسیت به تصویب نقشه و ابلاغ اعمال ضوابط و محدودیت ها در پهنه های گسلی طرح تفصیلی شهر تهران به شهرداری برای ساخت و سازهای جدید اقدام کند.

۴۲۲۳۶