آنچه درک شرایط رابطه میان انتخاب احزاب و تصمیم مردم را قدری مشکل اما جذاب کرده این است که فارغ از گروه ها ؛نوع انتخاب های مردم الزاما تابع گزینه های انتخابی احزاب نیست و گروه هاعملا دنباله رو مردم و گزینه های منتخب شان می شوند انتخاب روحانی و یا انتخابات پارلمانی اخیر برجسته ترین نمونه های آن است.درک چرایی این موضوع می تواند گره گشای بسیاری از تحولات باشد.

ارزریابی تحولات داخلی ایران حداقل در ارتباط با احزاب سهل است و ممتنع. سهل است چون با هر اتفاق کلان سیاسی مانند انتخابات ریاست جمهوری یا مجلس شورای اسلامی ،خطوط و جهت سیاسی و میزان تغییرات درونی گروه ها را می توان مورد ارزیابی قرار داد.ممتنع است، چون در هر گونه ارزیابی و تحلیل رفتارسیاسی گروه ها، حتی بر پایه مفروضات به یکباره با پدیده و اتفاقی روبرو می شویم که در ایجابی و یا سلبی ترین حالت ممکن احتمال وقوع آن داده نمی شود.در این میان آنچه درک شرایط را قدری مشکل اما جذاب کرده این است که فارغ از گروه ها ؛نوع تصمیمات و انتخاب های مردم الزاما تابع تصمیمات و گزینه های انتخابی احزاب نیست و گروه هاعملا و در معادله یی معکوس ، دنباله رو مردم و گزینه های منتخب شان می شوند. انتخاب رئیس جمهور روحانی و یا انتخابات پارلمانی برجسته ترین و تازه ترین نمونه های آن است.
درک چرایی و علت این موضوع می تواند گره گشای بسیاری از تحولات باشد.نه به این دلیل که الزاما می توان به درک بهتری از رابطه متقابل میان احزاب و مردم پی برد.چه آنکه در ساختار عمومی جامعه ایران ما با پدیده مدرنی به نام ""کارکرد و تاثیر احزاب"" که بتوانند افکار عمومی با هر گرایش و سلیقه سیاسی و اجتماعی را نمایندگی کند روبرو نیستیم.اهمیت اعتباررفع این ابهام عمدتا به این علت است که بفهمیم چرا و به چه دلیل نوع گزینش ها و تیک های انتخابی مردم، نه از احزاب که از یک معادله پیچیده انفجاری درونی شکل گرفته و نمود پیدا میکند. نمودی که عملا جلوتر از گروه ها تصمیم می گیرد و عمل میکند. به همین دلیل مشکل بتوان پذیرفت و البته به باور من مطلقا؛ که در مواردی مانندانتخابات ریاست جمهوری 1997 (1376)که منجر به شکل گیری فصل گفتمانی و جنبش موسوم به اصلاحات در ایران گردید ، این گزینه انتخابی احزاب و گروه هابود که به ریاست جمهوری برگزیده شد. به همین دلیل ریس جمهور منتخب وقت حق داشت که خود را نتیجه خالص و مشروع انتخاب مردم بداند. یا در انتخابات مشابه 2013 (1392) که حسن روحانی را به قدرت رساند.او نیز صرفا نتیجه خالص و مشروع انتخاب و گزینش مردمی بود که تجلی آرمان های در حال گذار و رفع مشکلات روبه فزونی خود را در روحانی دیدند و با اقبال و امیداری اورا راهی کاخ ریاست جمهور ی کردند. گرچه رییس جمهور روحانی در این کارزار دمکراتیک به سبک ایرانی از پشتیبانی ، تاثیروحمایت بی نظیر و حیرت آور(از جنبه نفوذ اجتماعی) افرادی با قدرت سیاسی در لایه عمیق و نفوذ اجتماعی در سطوح بالا مانند اکبر هاشمی رفسنجای و یا چهره هایی که در نزد افکار عمومی هر چند به صورت یک فرد، اما به مثابه یک گروه معتبر اجتماعی مرجع و بزرگ که محل رجوع عمومی هستند بهره بسیار زیادی برد(که این موضوعی کاملا مستقل و جداست)، اما به هر صورت روحانی و جسم سیاسی و سازمان بروکراتیک ساختاری تابع او و در نهایت انتخابش به عنوان تجلی اراده ملت، مرهون ائتلاف و اتحاد احزاب سیاسی و اجتماعی ولو حامی او نبود.بلکه به نظر می رسد آنها هستند که برای حضور در عرصه اجتماعی و کسب موقعیت سیاسی مانند آنچه که در انتخابات پارلمانی اوایل فوریه سال جاری مشاهده شد، خود را نزدیک و یا نماینده گفتمانی اعلام کردند که در ادبیات سیاسی ایران به "اعتدال و تدبیر" مشهور شده است.راهکاری که بسیاری از آنها را راهی تهران برای تشکیل پارلمانی همراه و نه الزاما تابع دولت روحانی کرد. حسن روحانی در اولین واکنش به نتیجه انتخابات تاکید کرد "به دنبال پارلمانی تابع و تحت تاثیر دولت نیست". یکی از نزدیکان او می گوید"حسن روحانی اعتقادی به پارلمان تسلیمی و نمایندگانی چشم به دهان رئیس جمهور دوخته ندارد.اما انتظار او پارلمانی منصف است که انتظار معقولی ست".
اما این همه ماجرا و یا بهتر است گفته شود پازل تکمیلی سیاست در ایران نیست.حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری که خود را آماده شروع ماراتن نفس گیر دور دوم ریاست جمهوری می کند و تمامی شواهد و قرائن برآمده از افکار عمومی جامعه هم نشان میدهد از اقبال نسبتا بالا و موفقیت خوبی در انتخابات برخوردار خواهد شد، در آنچه که می توان آن را"ارزیابی او از کنش درونی عوامل قدرت اجرایی و سیاسی ایران " توصیف کرد، به این نکته وقوف یافته که باید میان نتیجه انتخاب به عنوان تسلیم شدن به اراده مردم و تداوم نتیجه انتخاب به مثابه موتور تولید قدرت در ساختار، توازنی استراتژیک برقرار کند.شبیه آنچه که از اکبر هاشمی رفسنجانی طی 2 دوره ریاست جمهوری اش از سال 1989 تا 97(1368تا 76) با زیرکی و هوش تمام عیار مشاهده شد.
خروجی هوش زیرکانه روحانی در ایجاد توازن سیاسی به باور من(جدای از موفقیت بی نظیر او در عرصه دیپلماسی) بیشتر آنجا مشاهده شد که مسیر سیاسی انتخاب در درون ساختار را به سمتی هدایت کرد که نتیجه انتخابات پارلمانی عملا به نفعش، اگر چه نه به صورت کامل، تمام شد.به ویژه آنجا که نگذاشت موضوع انتخاب رئیس پارلمان به ابزاری در دست مخالفان حرفه یی اش تبدیل شود.
انتخاب شدن علی لاریجانی پرنفوذ، واقع بین و عمل گرا به ریاست پارلمان هرچند پیروزی اوو گرایش اعتدال در پارلمان بود، اما شکست اصلاح طلبان و نماینده آنها محمد رضا عارف نبود. فکر می کنم باید اصل این اتفاق را در یک کانسپت و بلوک عمومی قدرت فائقه مورد ارزیابی قرار داد. انتخاب لاریجانی تنها یک تصمیم بورکراتیک نبود بلکه شانس بزرگی ست که در صورت عدم همراهی تداومی نیروهای موسوم به اصول گرایان معتدل، اعتدال گرایان مدرن و اصلاح طلبان سنتی می توانست جبهه گسترده و متحد همراه حسن روحانی را پراکنده کند.
حال در چنین شرایطی وقوع برخی تحولات مربوط به کمیته های فرعی تخصصی پارلمان چندان مهم نیستند.آنهم زمانی که لاریجانی با قدرت بیشتری در آنچه که مربوط به پارلمان می شود در کنار حسن روحانی حضور دارد. به همین دلیل فکر میکنم پارلمان کنونی در آینده یی نزدیک فرصت های بهتر،همراه با حاشیه امن بیشتری که روحانی در سال انتخاباتی به آن نیاز دارد در اختیاراو برای پیشبرد اهدافش قرار خواهد داد.matinmos@gmail.com

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 548464

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 1 =