ایرانی ها سال گذشته چقدر بابت بیمه هزینه کرده اند؟/ گران نشدن، اقبال مردم را به شخص ثالث افزایش نداد

گزارش وضعیت شرکت های بیمه در سال 94 نشان می دهد عدم افزایش تعرفه بیمه شخص ثالث، کمکی به اقبال بیشتر مردم به این بیمه اجباری نکرده گرچه وضعیت ترازنامه ای شرکت های بیمه را بدتر کرده است.

مریم یعقوبی:

بیمه مرکزی بتازگی گزارش کاملی از شاخص های بازار بیمه در سال 94 را منتشر کرده است. در این گزارش دو نکته مهم وجود دارد؛ ثابت نگه داشتن تعرفه بیمه شخص ثالث به صورت دستوری در سال گذشته با وجود افزایش ده درصدی نرخ دیه، کمکی به افزایش تعداد و حق بیمه نامه شخص ثاث نکرده است.

نکته دیگر نیز شرایط وخیم شرکت های بیمه در سال 94 است؛ ضریب خسارت تقریبا در بسیاری از شرکت های بیمه بیش از متوسط بازار است و حدودا نیمی از بازار همچنان در اختیار بیمه دولتی ایران است.

حق بيمه‌هاي توليدي بازار بيمه در پایان سال 94 با 9.7 درصد افزايش نسبت به سال گذشته به حدود 226.1 هزارميليارد ريال رسيده است.

نرخ رشد حق بيمه توليدي در مقايسه با سال ۱۳۹۳ افت داشته است كه علت اصلي آن رشد كمتر حق بيمه هاي توليدي در ۲ رشته بيمه شخص ثالث و بيمه زندگي است. حق بیمه تولیدی در سال 93 نسبت به سال 92 حدود 26.7 درصد رشد داشت.

بنا بر این گزارش با وجود اینکه سال گذشته مبلغ دیه 10 درصد افزایش یافت اما تعرفه حق بیمه در رشته بيمه اجباري شخص ثالث که سهم عمده ای از بازار را در اختیار دارد، افزایشی نیافت به همین خاطر هم ميزان رشد حق بيمه تولیدی در این رشته از 1.25 به حدود منفی 6.2 كاهش نشان می دهد.

حق بیمه تولیدی در رشته بیمه زندگی هم در سال 94 کمتر از سال 93 رشد کرده است. این حق بیمه در سال 93 نسبت به سال 92 حدود 45.5 درصد رشد داشته ولی در سال 94 نسبت به 93 تنها 20.4 درصد افزایش داشته است.

تعداد بيمه‌نامه‌هاي صادر شده در اين مدت نيز با 10.4 درصد رشد نسبت به سال قبل در حدود 50.7 ميليون فقره بود. بدين ترتيب نرخ رشد تعداد بيمه نامه هاي صادر شده در مقايسه با سال ۱۳۹۳ بيشتر شده است. این نرخ در سال 93 حدود ۷ درصد بیشتر از سال 92 بود.

حرکت معکوس بیمه شخص ثالث

آمارهای بیمه مرکزی نشان می دهد 37.6 درصد حق‌بيمه‌هاي توليدي در سال 94 به رشته بيمه شخص‌ثالث و مازاد اختصاص داشته است. اين ميزان در مقايسه با سال ۹۳ كمتر شده است. رشد تعداد بیمه نامه های شخص ثالث در سال 93 نسبت به 92 حدود به 42.2 درصد بوده است. نرخ رشد تعداد بيمه نامه هاي صادرشده اين رشته بيمه از حدود 9.1 درصد در سال ۹۳ به حدود 4.7 درصد در سال ۹۴ کاهش یافته است.

به عبارت دیگر هم تعداد و هم حق بیمه تولیدی رشته شخص ثالث در سال 94 نسبت به سال 93 حدود 5 درصد کاهش پیدا کرده است.

نکته مهم در این میان بررسی علت این کاهش است؛ آن گونه که در گزارش بیمه مرکزی تصریح شده، علت این کاهش به عدم افزایش تعرفه بیمه شخص ثالث در سال 94 بازمی گردد ولی سؤال اینجاست که چرا با وجود عدم افزایش تعرفه بیمه شخص ثالث، مردم تمایل کمتری به خرید آن داشته اند؟ در حالی که معمولا با ثابت مانده قیمت یک کالا یا خدمت، اقبال به خرید آن باید افزایش پیداکند. شاید یکی از علل این کاهش را باید در افت فروش خودروهای صفر در سال 94 جستجو کرد.

24.2 درصد از حق بيمه هاي توليدي در سال 94 مرتبط با بيمه درمان بود اين مقدار در سال ۹۳ معادل 19.7 درصد بوده است.

سهم بيمه هاي زندگي و بدنه اتومبيل به ترتيب به 11.9 و ۶ درصد از پورتفوي حق بيمه توليدي بازار رسيد. اين دو بیمه در سال 93 به ترتيب 10.5 و 6.6 درصد از حق بیمه های فروخته شده را به خود اختصاص داده بودند.

خسارت پرداختي:

شركت‌هاي بيمه در سال 94 حدود 144.3 هزارميليارد ريال خسارت به بيمه‌گذاران پرداخت کرده اند كه این رقم در مقايسه با سال قبل حدود 18.5 درصد رشد نشان مي‌دهد. مقدار رشد مبالغ خسارت طي سال ۹۳ هم در همين حدود و 18.8 درصد گزارش شده است.

بیمه ها در سال گذشته 24.9 ميليون مورد خسارت به بيمه‌گذاران پرداخت کردند كه در مقايسه با سال 93 حدود 31.4 درصد رشد داشته است. اين در حالي است كه رشد تعداد موارد خسارت در سال ۹۳ حدود 9.9 درصد بوده است.

سال گذشته تعداد خسارت های پرداختی در مقایسه با سال 93 افزایش داشته اما مقدار خسارت های پرداختی تقریبا ثابت بوده است. علت ایت اتفاق این است كه دو رشته‌ درمان و شخص ثالث كه سهم آنها از مبالغ خسارت پرداختي نسبت به رشته‌هاي ديگر بيشتر و تقريباً نزديك به همديگر است، به لحاظ تغييرات نرخ رشد مبالغ خسارت پرداختي اثر يكديگر را خنثي کرده اند يعني رشد مبالغ خسارت پرداختي بيمه هاي شخص ثالث و بيمه درمان از حدود 20.2 و 2.5 درصد در سال ۹۳ به 10.2 و 34.3 درصد در سال ۹۴ رسيده است. اين در حالي است كه بيمه درمان با سهم بسيار بيشتري از تعداد خسارت هاي پرداختي نسبت به رشته شخص ثالث، اثر افزايش در رشد تعداد خسارتها را به بازار بيمه منتقل کرده است.

بیمه ها در کدام رشته بیشترین خسارت را پرداخت کردند

43.9 درصد از خسارت‌هاي بازار بيمه در رشته بيمه شخص ثالث پرداخت شده و 30.9 درصد از خسارت های پرداختی هم به به بيمه درمان اختصاص داشته است. بيمه هاي زندگي و بدنه اتومبيل هريك حدود 6.2 و 5.9 درصد از خسارتهاي پرداختي بازار بيمه سهم داشتند.

نسبت خسارت

نسبت خسارت كه حاصل تقسيم خسارت پرداختي به حق بيمه توليدي بر حسب درصد است و در محاسبه آن نسبت مبالغ خسارتهاي معوق، ذخاير حق‌بيمه، كارمزد شبكه فروش و هزينه هاي اداري- عمومي دخالت داده نمي شود، در اين مدت معادل 63.8 درصد بوده است که در مقايسه با مدت مشابه سال قبل 4.7 واحد افزايش نشان ‌می دهد.

نسبت خسارت ۷ شركت بيمه ملت با 104.4 درصد، نوين با 81.8 درصد، ميهن80.7 با درصد، سينا با 73.7 درصد، دانا با 72.7 درصد، ، ايران با 71.4 درصد و آسيا با 66.8 درصد، بالاتر از متوسط نسبت خسارت در بازار بيمه بوده و در ۲ شركت بيمه آرمان با 63.5 درصد و كوثر با 62.1 درصد نزديك به متوسط خسارت در بازار بيمه بوده است.

۳ رشته‌ بيمه اعتبار با 363.3 درصد، درمان با 81.3 درصد و شخص ثالث با 74.6 درصد، نسبت خسارتي بالاتر از متوسط بازار بيمه یعنی 63.8 درصد داشته اند. پس از این رشته ها، نسبت خسارت ۳ رشته‌ بيمه بدنه اتومبيل، مسئوليت و حوادث راننده به ترتیب 62.5، 61.3 و 50.7 درصد بوده که بالاتر از اين نسبت در ساير رشته هاي بيمه اما پايين تر از نسبت خسارت بازار بيمه است.

سهم بخش خصوصي

سهم بخش غيردولتي از حق بيمه توليدي در سال 94 به حدود 60.5 درصد رسيده که 1.2 واحد بيشتر از سال ۹۳ است. 39.5 درصد ديگر حق بیمه تولیدی محصول کار بيمه ايران به عنوان تنها شركت بيمه دولتي بوده است.

با این وجود شرکت های بیمه خصوصی سهم کمتری نسبت به حق بیمه تولیدی در پرداخت خسارت ها داشته اند؛ 55.9 درصد از بازار بيمه توسط بخش غيردولتي جبران شده که حدود 3.5 واحد بيشتر از سال ۱۳۹۳ است.

حق بيمه سرانه

در سال ۱۳۹۴، شاخص حق بيمه سرانه یعنی نسبت حق بيمه توليدي به جمعيت كشور حدود 2.9 ميليون ريال بوده است یعنی به طور متوسط هريك از ۷۹ ميليون نفر ايراني در سال 94 حدود 290 هزار تومان بابت بیمه هزینه پرداخت کرده اند که این مقدار حدود 8.5 درصد از سال 93 بیشتر است؛ سرانه حق بیمه در سال 93 حدود 2.6 میلیون ریال بوده است.

ضريب نفوذ بيمه

از آنجایی که رقم رسمي توليد ناخالص داخلي از طرف بانك مركزي براي سال ۱۳۹۴ اعلام نشده است، محاسبه شاخص ضريب نفوذ بيمه که از نسبت حق بيمه توليدي به تولیدناخالص داخلی بر حسب قيمت جاري بدست می آید، امكان پذير نيست. شاخص ضريب نفوذ بيمه در سال ۱۳۹۳ معادل 1.9 درصد گزارش شده است.