با توجه به عصر جدید که صنعت، زیربنای توسعه در مناطق مختلف جهان است و اینکه نمی‌توان کشوری را یافت که بدون صنعت به توسعه رسیده باشد و از طرفی دیگر با توجه به راهبرد کوچک‌سازی دولت نمی‌توان از بخش دولتی انتظار زیادی برای کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال داشت. لذا یکی از راهکارهای قابل‌تأمل در چنین شرایطی، اتکاء به صنایع کوچک و متوسط است.
امروزه بنگاه‌های کوچک یکی از مؤثرترین عوامل رشد و توسعه سیستم اقتصادی و اجتماعی در کشورهای مختلف و به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه است. به‌نحوی‌که می‌توان گفت، توجه و اهمیت به صنایع کوچک در سال‌های اخیر بسیار محسوس شده است. چراکه بخش عمده اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته صنایع کوچک و بنگاه‌های اقتصادی هستند. همچنین صنایع کوچک نقش مهمی در حوزه صادرات دارند. در این میان اما به گفته برخی از کارشناسان هنوز تعریف واحدی از صنایع کوچک در کشور ما ارائه نشده است.
بانک مرکزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت کار و ... هرکدام تعاریف متفاوتی از این مفهوم دارند. اما به‌طورکلی صنعت با داشتن ۵۰ نفر صنایع کوچک و با داشتن ۱۰۰ نفر نیرو را می‌توان صنایع متوسط و یا صنایع کوچک دانست. این در حالی است که ۹۲ درصد صنایع کشور کوچک و همچنین با احتساب صنایع متوسط ۹۹ درصد صنایع را صنایع کوچک و متوسط تشکیل داده و از ۸۸ هزار واحد صنعتی کشور ۸۱ هزار واحد صنایع کوچک هستند. همچنین ۴۵ درصد از اشتغال صنعت کشور را صنایع کوچک تشکیل داده‌اند که البته بازهم با احتساب صنایع متوسط می‌توان گفت ۶۰ درصد از اشتغال صنعتی کشور ما در صنایع کوچک و متوسط مستقر هستند.
با تکیه‌بر آمار موجود در ایران فقط ۱۰ درصد صنایع؛ صنایع بزرگ و حدود ۹۰ درصد از صنایع کشور، صنایع کوچک هستند
بخش ارزش‌افزوده‌ای که این صنایع در کل کشور به خود اختصاص داده است، ۱۷ درصد است که با احتساب صنایع متوسط به ۳۴ درصد افزایش پیدا می‌کند. در این میان اما بین ۱۰ تا ۱۴ درصد صنایع کوچک کشور در استان اصفهان مستقر هستند.
در همین باره امیر حاجی پور، معاون صنایع کوچک شرکت شهرک‌های صنعتی استان اصفهان به مهر می گوید: با توجه به انعطاف‌پذیری صنایع کوچک و همچنین نیاز آن‌ها به سرمایه اندک، این صنایع بسیار موردتوجه قرارگرفته‌اند. به‌نحوی‌که امروزه توسعه صنایع کوچک به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه به‌عنوان یکی از برنامه‌های راهبردی برای گسترش توسعه در نظر گرفته می‌شود. با تکیه‌بر آمار موجود در کشور ایران فقط ۱۰ درصد صنایع؛ صنایع بزرگ و حدود ۹۰ درصد از صنایع کشور، صنایع کوچک هستند. همچنین صنایع کوچک ازلحاظ نوآوری و اشتغال در رده بسیار بالایی قرار دارند.
عمده‌ترین بخش صنایع در اصفهان، صنایع کوچک هستند
وی ادامه می دهد: همان‌طور که اشاره کردم، حدود ۹۲ درصد از صنایع کشور را صنایع کوچک تشکیل داده‌اند که می‌توان گفت این نسبت در اصفهان نیز حاکم است. به‌عبارت‌دیگر اینکه، حدود ۹۲ درصد صنایع مستقر در استان اصفهان، صنایع کوچک هستند .
این مقام مسئول با اشاره به قدرت صنایع کوچک در رقابت با بازارهای بین‌المللی، بیان کرد: با توجه به اینکه در چند سال اخیر، تحریم‌های متعددی علیه کشور ایران وجود داشت این شرایط توانست، اثرات نامطلوبی را بر کسب‌وکار بنگاه‌های کوچک به‌جای بگذارد. چراکه تحریم‌های موجود علیه ایران، مانع از صادرات بسیاری از تولیدات صنایع شد. بنابراین می‌توان گفت که بسته بودن فضای بین‌المللی برای صادرات و سایر موانع دیگر موجب به وجود آمدن شرایط نامطلوبی دراین‌باره و همچنین کاهش قدرت رقابت‌پذیری آن‌ها در بازارهای بین‌المللی شد. بنابراین رقابت‌پذیری بنگاه‌ها و صنایع کوچک با بازارهای بین‌المللی به شرایط حاکم بر فضای بین‌المللی بستگی دارد .اما در شرایط کنونی امید می‌رود که در بحث صادرات شاهد جهش بسیار خوبی به‌ویژه در واحدهایی که تولیدات آن‌ها جنبه صادراتی دارند، باشیم.
اگر بخواهیم، تولید موفق و دانش‌بنیان داشته باشیم باید به سمت تولیداتی حرکت کنیم که قابلیت صادرات داشته باشند
وی با اشاره به نقش صنایع کوچک در صادرات افزود: افزایش صادرات زمانی امکان‌پذیر خواهد بود که تولید خوبی صورت بگیرد و باید محصولاتی تولید شوند که قابلیت صادرات را داشته باشند. واقعیت امر این است که چاره‌ای جزء این پیش روی صنایع کوچک قرار ندارد. به‌عبارت‌دیگر اگر بخواهیم، تولید موفق و دانش‌بنیان داشته باشیم باید به سمت تولیداتی حرکت کنیم که قابلیت صادرات داشته باشند.
مشکلات صنایع کوچک در اصفهان
حاجی پور عمده‌ترین مشکل و دغدغه صاحبان صنایع کوچک در اصفهان را، نبود بانک‌های تخصصی است که صرفاً منابع مالی را به این صنایع تزریق کنند، دانست و گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا ۹۰ درصد از تسهیلات معطوف به بنگاه‌ها و صنایع کوچک است و این در حالی است که در کشور ایران تقریباً بین ۱۰ تا ۱۲ درصد کل اعتبارات به صنایع کوچک تعلق می‌گیرد که این نسبت یک نسبت معکوس است، چراکه ۹۲ درصد صنایع کشور جزء صنایع کوچک هستند اما فقط ۱۰ درصد اعتبار به آن‌ها تعلق می‌گیرد .
او ادامه داد: خوشبختانه ما برای اینکه از بانک‌ها جداشده و بانک محور نباشیم، صندوق‌هایی همچون صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک و همچنین صندوق ضمانت صادرات را راه‌اندازی کرده‌ایم. حسنی که این صندوق‌ها دارند این است که برای واحدهایی که می‌خواهند، خرید اعتباری انجام دهند بر اساس قراردادی که بین فروشنده و خریدار منعقدشده است، می‌توانند معادل مبلغ قرارداد ضمانت‌نامه صادر کنند. مبحث صادرات نیز یکی دیگر از مشکلات صنایع کوچک است. متأسفانه در ایران نهادهای واسطه‌ای صادراتی وجود ندارد. یعنی شرکت‌هایی که نقش مدیریت صادرات را ایفا نمایند وجود ندارند.
حمایت از صنایع کوچک در حالی می تواند رکود را از بخش صنعت استان دور کند که این واحدها نقش قابل توجهی در اشتغال و تولید استان دارند.
نظر شما