تکانه های عقلانی در سیاست

الف) در خردادماه 1392 تکانه عظیمی در سیاست ورزی ملت ایران رخ داد؛ تکانه ای که هم در حوزه سیاست منحصربه فرد بود و هم درحوزه مردمی. در آن ایامِ پرتکاپو، سیاست ورزانِ همسو در کشور کوشیدند تا با "اجماع بر کاندیدایی واحد"، بازی سازی های حوزه سیاست را به سمت و سویی هدفدار و معطوف به خواست ملت هدایت کنند.
این تکانه، دراثر تفاهم و اجماع اعتدال گرایان و اصلاح طلبان برکاندیدای واحد پدیدآمد و با انصراف دکتر عارف و اجماع بر دکتر روحانی، رای مردم دکتر روحانی را به ریاست جمهوری برگزید. نقش رهبران "اعتدال و اصلاح" و سیاست ورزی داهیانه آنان در پدیداری این اتفاق، ستودنی بود.

ب) تکانه دوم در جامعه پرامیدِ برآمده از اجماعِ خرداد رخ داد؛ و مردم تدبیرمدار در اسفند ماه 1394، بویژه در تهران و شهرهای بزرگ، از پراکندگیِ آراء و تسلیم در برابر قضا و قدرِ رقابت کاندیداهای ناشناس با افراد همیشه در صحنه، به سمتِ "اجماع بر لیست" حامی جهت های کلانِ اعتدال و اصلاح روی نمودند.

حاصل این تکانه، تغییر اساسی در ترکیب نمایندگان خبرگان و مجلس بود که بر مبنای آن، فردگرایی جای خویش به جمع گرایی داده و سیاست های منفردِ تبعا منفعل در سایه عقلانیت جمعی قرار خواهد گرفت. در این روند، دیگر بازیگری انفرادی اهمیت چندانی نخواهد داشت بلکه جمع افراد گرد هم آمده در لیست، سمت و سوی سیاست سازی و خردورزی خبرگان و مجلس شورای اسلامی را تغییری اساسی خواهند داد؛ و زمینه ای پدید خواهدآمد تا مردم خواسته هایشان را از نمایندگی کهن مجموعه ای سنتاً فردگرا و مادام العمر نماینده، به سمت گروهی تازه نفس و تابع خرد و تصمیمات جمعی تغییر داده و خونی جدید در رگ های نمایندگی ملت وروشی نوین درسیاست ورزی خردمندانه ایران جاری سازند.

ج) اما تکانه سوم می بایست در سیاست ورزی حوزه نخبگی در سامان دهی کرسی های خبرگان و مجلس صورت پذیرد؛ تا بتوان به یمن آن، نتایج دو تکانه پیشین را تکمیل نمود. یکی از نمادهای این تکانه و آغاز خردورزی در حوزه ی آن، ریاست آتی مجلس است؛ که اگر سنتِ کهنِ چند دهه ای، به کناری نهاده نشود باز هم بازیگران خُرد یارای آن خواهند داشت که با تلاش های سنتی نظرات خویش را بر ریاست و کرسی های مجلس تحمیل نمایند.
لذا تکانه سوم باید تعاملی را رقم بزند که حاصل آن "سیاست مداریِ تجمیعی" باشد: تجمیعی از ویژگی ها و داشته های لاریجانی - عارف و یاران آنان، برای اداره مجلس در جهت خواست ملت. بدین سان، باید هر دو کاندیدای محتمل ریاست مجلس با سیاست ورزان حوزه های خود تعامل کرده و بر اساس روشی روشن و تفاهمی، ریاست مجلس و هیئت رییسه و کمیسیون های آن را با رای مدبرانه اکثریت نمایندگان - و نه نقش آفرینی فردگرایان - سامان دهند.

این تکانه سوم، راه را برای "حاکمیتِ اعتدال و عقلانیت" بر سرنوشت کشور و مردم هموار خواهد کرد؛ چرا که در این ایام، مسئله سیاست و سیاست ورزی، دیگر افراد و یا نقش آفرینی های فردی آنان نیست بلکه باید به سمتی حرکت کرد که:
تکانه های سه گانه سیاست ورزی تثبیت شده؛
عقلانیت جمعی در سیاست ایران به صحنه عمل سیاسی بازگشته؛
و اعتقاد مردم به نتایج مثبت سیاست ورزی های عاقلانه و مدبرانه عمیق شود.

اکنون زمان گذر از اجماع دو جناح وتلاش برای اجماع سه جناح است، یعنی: "اعتدال گرا، اصلاح طلب، و اصول گرای معتدل". باید باورکرد که افراد می آیند ومی روند؛ آنچه ارزش مند است وماندگار، روش مند کردن و عقلانی ساختن حوزه سیاست وسیاست ورزی درایران، در اثر"تکانه های سه گانه عقلانیت" است.

حمید ابوطالبی (معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور)