عبدالباری عطوان تحلیل‌گر مسائل راهبردی منطقه در مقاله جدید خود در پایگاه اینترنتی رأی الیوم بار دیگر به تحولات سوریه و مذاکرات بین‌المللی در رابطه با این کشور اشاره کرد و نوشت: روسیه و آمریکا پنجشنبه گذشته به آتش بس در سوریه در طول یک هفته جهت احیای مذاکرات سازش و توقف خروج غیر نظامیان از منطقه و ارسال فوری کمک‌های انسانی به غیرنظامیان محاصره شده توافق کردند. اما به نظر می‌رسد فرصت‌های موفقیت این توافق محدود است، چرا که جریان‌های شبه‌نظامی موجود در درگیری‌های میدانی نظیر داعش و جبهه النصره خارج از تسلط این دو قدرت بزرگ قرار دارند و بخشی از روند مسالمت‌آمیز گفتگوها نیستند.
بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه که در نتیجه دستاوردهای میدانی نیروهای نظامی این کشور در حالت بی‌سابقه ای از اعتماد به نفس به سر می‌برد، در ابراز انگیزه‌های خود از این آتش بس واضح و صریح بود. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه که روز جمعه منتشر شد مذاکره و مبارزه با تروریسم را دو روند مجزا خواند و تأکید کرد: اینکه ما مذاکره می‌کنیم به این معنی نیست که مبارزه با تروریسم را متوقف کنیم.
نیروهای نظامی سوریه با پیروزی‌های جدید خود نحس بودن ماه فوریه را که آن ها را به یاد شکست هایشان می‌اندازد، از بین بردند. آنها پیروزی را در حالی به دست آوردند که در فوریه گذشته نیز برای بازپس‌گیری آن هدف مخالفان مسلح تلاش کرده بودند، اما نتیجه تلاش ها از دست دادن شهرهای ادلب و جسر الشغور بود و حلب نیز آزاد نشد.
نقطه تحول اصلی در ورای این دستاوردها پوشش هوایی روسیه و حمایت هزاران نفر از مبارزان حزب‌الله لبنان و افغانستان و پاکستان و مستشاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بود. علاوه بر این که ارتش سوریه تجربه‌های گران قیمتی را در میدان جنگ‌های چریکی و جنگ های سنتی در طول سالیان گذشته به دست آورد و تسلیحات جدید و پیشرفته روسیه نیز در اختیار آنها قرار گرفته است.
نزدیک‌ترین تفسیر به واقعیت در روند تغییر در موازنه قدرت میدانی به نفع دولت دمشق و متحدان این کشور از روس ها گرفته تا ایرانی‌ها و مبارزان حزب‌الله لبنان برمی‌گردد که نسبت به حامیان گروه‌های معارض مسلح از تعهد و تصمیم و اخلاص و همچنین پایداری بیشتری برخوردار هستند. این موضوع را مجله اکونومیست انگلیس مطرح کرده و می‌افزاید که هیچ شاخصی وجود ندارد که نشان دهد اوضاع کنونی در آینده نزدیک تغییر خواهد کرد.
بشار اسد مذاکرات ژنو را فرصتی برای تقویت دستاوردهای میدانی خود می‌داند که آن را به سازمان ملل متحد تحمیل کرده است، وی از ناتوانی باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا که وارد ماه‌های پایانی دوره دوم ریاست جمهوری خود شده، استفاده می‌کند، چرا که وی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد اقدامی بیش از آنچه انجام داده، در این مسیر انجام دهد.
به این ترتیب شهر حلب در محاصره قرار گرفته و نیروهای دولتی در چند کیلومتری مرزهای ترکیه مستقر هستند. بشار اسد در مصاحبه اخیر خود توضیح داد که بازپس‌گیری شهر حلب ممکن است زمان طولانی نیاز داشته باشد، چرا که هدف فوری تسلط بر مرزها و گذرگاه‌های ترکیه جهت قطع کمک‌های لجستیکی و مخالفان مسلح است و به نظر می‌رسد امکان تحقق این هدف طی هفته آینده قبل از اجرای توافق آتش بس وجود دارد.
روس‌ها نسبت به رقیب آمریکایی خود و متحدان دیگر واشنگتن باهوش‌تر هستند، لااقل آنها بازی بهتری با برگه های خود از جمله کردها انجام می دهند. آنها در شرایط کنونی به کردهای سوریه وعده داده‌اند که نوار مرزی کردی متصل در مناطق آنها در شمال شرق سوریه به آنها بدهند. این وعده ای بود که آمریکایی‌ها برای جلوگیری از خشم متحدان ترک خود نتوانستند به کردها بدهند. چرا که آنکارا حزب اتحاد دموکراتیک کردها در سوریه را حزب تروریستی و امتدادی از حزب کارگران کردستان به شمار می‌آورد. بعد از انتشار اخباری مبنی بر سفر فرستاده آمریکایی در پرونده سوریه به شهر عین العرب (کوبانی ) و دیدار وی با صالح مسلم رهبر حزب مذکور، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه دو روز پیش به آمریکایی‌ها هشدار داد که باید بین ترکیه و کردها یکی را انتخاب کنند.
جنجالی که عربستان با اعلام آمادگی خود برای اعزام نیروهای زمینی ویژه به سوریه جهت مبارزه با داعش به راه انداخته است، مانند حبابی بود که موضع سخت روسیه در جریان مذاکرات شب جمعه بین سرگی لاوروف وزیر خارجه این کشور و جان کری همتای آمریکایی‌اش در مونیخ دنبال می‌شد. لاوروف گفت که در نشست گروه‌های حامی سوریه هرگز به هر نوع عملیات زمینی عربستان در سوریه پرداخته نشد و حتی موضوع قانع کردن ریاض به کنار گذاشتن این دیدگاه نیز مطرح نشد. به عبارت دیگر این پیشنهاد عربستان کاملاً نادیده گرفته شد.
اعزام نیروهای سعودی و کشورهای حوزه خلیج فارس به سوریه مشروط به تحقق دو موضوع اساسی قرار گرفته است: اول اینکه این نیروها تحت فرماندهی آمریکا عمل کنند و دوم اینکه ترکیه و اردن با بازگشایی فرودگاه ها و گذرگاه‌های زمینی خود در این عملیات شرکت کنند. آمریکا فرماندهی نیروها را رد کرده و به این ترتیب یکی از دو شرط از بین رفته است، علاوه بر این که پیشروی نیروهای سوری به سمت مرزهای ترکیه درهای این مرزها را پیش از اینکه نیروهای سعودی از کشور خود حرکت کنند، به روی آن ها بسته است.
حلب؛ این شهر بزرگ تاریخی دستورالعملی است که نه تنها سرنوشت تحولات سوریه را مشخص می‌کند، بلکه سرنوشت تمام منطقه را رقم می‌زند. این شهر به عامل اساسی و تعیین کننده در مورد جنگ یا صلح، جنگ جهانی سوم یا ثبات منطقه‌ای تبدیل شده است و تنها کاری که از دستمان بر می‌آید این است که تحولات موجود در حومه شمالی این شهر را زیر نظر داشته باشیم تا بدانیم روند اوضاع به کدام سمت می‌رود.
26150
نظر شما