یک کارشناس اقتصاد سربازی کاهش سال های غیبت در طرح جریمه سربازی را اقدامی موثر در بهبود وضعیت سربازان غایب می داند ولی معتقد است پرداخت جریمه تنها مسکنی بر درد وضعیت سربازی کشور است نه درمان.

زهرا مهاجری: دولت در لایحه بودجه 95 پیشنهاد داده مشمولان دارای بیش از ۵ سال غیبت، با پرداخت جریمه می‌توانند از خدمت وظیفه عمومی معاف شوند. در بند ب تبصره 11 لایحه بودجه 95 آمده: به دولت اجازه داده می‌شود تا کلیه مشمولان خدمت وظیفه عمومی را که بیش از 5 سال غیبت دارند، با پرداخت جریمه مدت زمان غیبت معاف کند.

با این که در طرح قبلی که غایبین هشت سال به بالا می توانستند شرکت کنند، تعداد قابل توجهی ثبت نام نکرد ولی با پنج ساله شدن آن تعداد افراد بیشتری شامل این طرح می شوند و کاهش سنوات غیبت می تواند مشکل افراد بیشتری را حل کند. اما این که آیا این اتفاق درمان قطعی برای مشکل سرباز فراری ها محسوب می شود یا نه، سوالی است که از صادق الحسینی، کارشناس اقتصاد سربازی پرسیده ایم.

گفتگوی خبرآنلاین با او را بخوانید؛

همان طور که می دانید، در لایحه بودجه پیشنهاد شده مشمولان دارای بیش از 5 سال غیبت با پرداخت جریمه بتوانند از خدمت وظیفه عمومی معاف شوند. این سنوات سال گذشته هشت سال بود. این کاهش چه آثار مثبت یا منفی اقتصادی می تواند داشته باشد؟

به صورت کلی سربازی دوره ای هست که در بسیاری از کشورهای دنیا دیگر سربازی اجباری نیست و معدود کشورهایی هستند که به این شیوه خدمت سربازی دارند. دلیل این که این اتفاق افتاده و آن ها این را کنسل کردند این نیست که آن ها نمی دانستند سربازی اجباری چقدر مهم است. دلیل این است که با یک حساب دو دوتا چهارتا به این نتیجه رسیده اند که سربازی اجباری هزینه هایش به فایده هایش نمی ارزد.

هزینه ها و مشکلاتی که ایجاد می کند بیشتر از فایده هایی است که دارد. این ها باعث می شود که آن کشورها این اقدام را بکنند
این که ما الان خدمت سربازی اجباری داریم و با وجود این می آییم می گوییم کسانی که پنج سال یا هشت سال غیبت دارند را می توانند سربازی را بخرند هر چند اقدام مثبتی است؛ این که یک عده امکان داشته باشند پرداخت جریمه کنند و از یک دوره خاصی از یک خدمت خاص معاف شوند اقدام مثبتی است. اما توجیه اقتصادی کلان ندارد. یعنی نمی توانیم بگوییم که سربازی باید اجباری باشد و از آن طرف هم اجازه دهیم هر کس پنج سال غیبت کند، آن را بخرد و جریمه بدهد.

شما هم معتقدید که این مسئله پاداش به سرباز فراری هاست؟

خیر این امتیاز پاداش خاصی محسوب نمی شود چرا که این فرد در این پنج یا هشت سال، زندگی درستی نداشته، از برخی خدمات محروم بوده، نمی توانسته در اقتصاد رسمی فعالیت کند، نمی توانسته چیزی به نامش بکند و گواهینامه بگیرد و غیره...زندگی اش تحت تاثیر قرار گرفته و حالا امکان پرداخت جریمه وجود دارد. ایده آل این است که هر کس توانایی مالی اش را دارد بتواند هزینه ای پرداخت کند برای کمک به نیروهای مسلح و وظیفه اش باشد که این هزینه برای بهبود وضعیت خود سربازانی که الان هستند و درآمد آن ها کمتر از ماهی صد تومان است بشود.

این درآمد برای کسی که ازدواج کرده و بچه دارد و حتی مجردها اصلا مناسب نیست و قابل زندگی کردن نیست و طبیعتا یا زندگی اش مشکل پیدا می کند یا نمی تواند سربازی برود و کسی هم که با وجود تاهل و داشتن خانواده و به خاطر مسائل مالی نتوانسته سربازی اش را برود بعد از پنج یا ده سال هم نمی تواند بخرد چرا که پول ندارد. اگر پول داشت که همان اول به سربازی می رفت و با پولی که داشت زندگی اش را می چرخاند در آن دوره و خانواده اش از پس اندازش استفاده می کردند.

این که در دوره قبل از طرح جریمه سربازی استقبال نشد نشان می داد که سربازان از قشر مرفه نیستند و نمی توانستند این هزینه را تامین کنند. این قضیه را تایید می کنید؟

روی این که سربازان فراری بیشتر از قشر ضعیف جامعه هستند شکی وجود ندارد. الان در دهک اول جامعه ما که فقیرترین است تعداد افراد میانسال و جوان تک فردی دارد زیاد می شود. این ها به احتمال قوی همان غایبینی هستند که دارند به دهک اول سقوط می کنند. به واسطه این که غایب هستند نمی توانند کار رسمی داشته باشند، نمی توانند در حوزه رسمی کار کنند، همیشه باید فرار کنند و در سیستم های رسمی نمی توانند حضور داشته باشند. نمی توانند حقشان را از دادگاه ها بگیرند و غیره. به این افراد در همه جا ظلم می شود چرا که نقطه ضعف که همان غیبت باشد در آن ها وجود دارد.

این غیبت می تواند به دلیل اشتباه فرد، شرایط خانواده، ترس یا هر چیز دیگری باشد اما این فرد در جامعه تحت فشارهای مختلف قرار می گیرد. و همینطور به دهک های پایینتر اقتصادی سوق داده می شود و وضعیت اقتصادی اش نامطلوب تر می شود.
درصد فقیرترین آدم ها در میان غایبین دارد زیاد می شود و به لحاظ منطقی هم این مطلب درست است. در کل غایبین ما که 2 میلیون یا 4 میلیون نفر هستند هر کدام را باید ضربدر چهار کرد؛ چون ضریب خانوار متوسط شهری و روستایی چهار نفر است. حدود 8 میلیون نفر درگیر این جریان هستند. و این به این معناست که ده درصد جامعه ما درگیر مسئله غیبت از سربازی هستند. و این خیلی رقم بالایی است.

خصوصا این که این ها جوان هستند و نیروی کار فعال هستند و نیروی مولد محسوب می شوند. این غایبین در دیتاهای آماری جزو غیرفعال ها حساب می شوند و این ها را می خواهند نیروی کار را حساب کنند، به حساب نمی آورند. دلیلش هم این است که مثلا وقتی می خواهند بیکاری را محاسبه کنند از تقسیم کسانی که تقاضای کار دارند بر نیروی کار فعال به دست می آید. غایبین در این جا نیروی کار فعال به حساب نمی آیند. این دو میلیون نفر از مخرج کسر بیرون کشیده شده اند و همین باعث شده که بیکاری در جامعه ما کمتر نشان داده شود که اگر این ها هم در حساب و کتاب ها بیاید، آمار بیکاری بالا می رود. با غیبتی که صورت گرفته هم ما خودمان را از یک نیروی فعال محروم کردیم و این افراد را هم از خدمات محروم کردیم. باید چاره اندیشی شود.

این کاهش از هشت سال به پنج سال، تا چه حد مشکلات سربازان را کم می کند؟

این طرح مشکل قشری از جامعه را حل می کند ولی یک درمان بنیادین و درمان اصولی برای معضلی که با آن مواجه هستیم محسوب نمی شود بلکه درمان مقطعی است آن هم برای یک قشر خاص از جامعه که البته اقدام مثبتی است. چون در وضعیت مشابه اگر وضع یک نفر را بتوانید بهبود بدهید به طوری که با این بهبود وضعیت کسی دیگر بدتر نشود، این بهینه است و باید این سیاست انجام شود. این طرح وضعیت خیلی از افراد را بهبود می دهد اما وضعیت خیلی های دیگر را تغییر نخواهد داد. باید برای همه این ها فکر بشود و ابعاد مختلف سنجیده شود.

با دقت نظر کافی و برنامه منسجم کلی که نیروهای مسلح انجام می دهند به طوری که بخش نظامی کشور هم آسیب نبیند می بایست فکری بشود؛ چرا که نیروهای مسلح روی سربازهای فعلی برای مدت طولانی حساب باز کرده اند و تغییر سیستم فعلی کمی سخت است. ولی اگر برنامه مدونی با توجه به حساسیت ها نوشته شود، ما می توانیم در درازمدت یا میان مدت به تغییراتی برسیم و به سمت سربازی حرفه ای که مهمترین فاکتور در ارتش های حرفه ای است و مهمترین فاکتور در سیستم های نظامی فعلی است حرکت کنیم.

47304

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 500613

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 10 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 3
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • اردشیر DE ۰۹:۳۱ - ۱۳۹۴/۱۱/۰۹
    10 4
    خداپدرتوبیامرزه
  • احسان A1 ۰۹:۴۴ - ۱۳۹۵/۰۳/۰۶
    11 0
    واقعا اگه ارتش حرفه ای بشه خیلی اوضاع مملکت خوب میشه چه فایده جوانان دیگه امیدی به این مساله ندارند
  • امیر A1 ۰۷:۴۸ - ۱۳۹۶/۰۳/۰۷
    3 0
    آقا یه کاری کنید که پنج ساله ها هم بتوانند سربازی رابخرند من که پنج سال غیبت کردم دیگه نمیرم خدمت مجبورم صبر کنم تا بشه هشت سال