آصفی: عربستان فقط به خاطر اسلام و حج برای ما اهمیت دارد/ خودشان با پشیمانی بر می گردند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، آصفی، سفیر سابق ایران در فرانسه و سازمان ملل، دیشب مهمان گفتگوی ویژه خبری بود تا دیدگاه های خود را با امیرشجاعی، مجری سیاسی شبکه دو صدا و سیما درباره دلایل اقدام عجولانه عربستان سعودی در قطع رابطه با ایران در میان بگذارد.

مشروح این گفتگو که با حضور تلفنی جابری انصاری سخنگوی وزارت خارجه کشورمان همراه شد را در ادامه می خوانید:

روندی که هیات حاکمه جدید سعودی پیش گرفته قابل پیش بینی بود؟
آصفی: ما از زمان فوت ملک عبدالله شاهد تغییرات جدی در هیات حاکمه بودیم. پاداش قبلی اصولی برای خود داشت و سعی می کرد در رابطه با همسایه ها به خصوص ایران، جانب احتیاط را کند. از وقتی سلمان روی کار آمد، عده ای بی تجربه، نپخته، هیجانی و احساساتی مصدر کار شدند و عملا دولت خود را دچار بحران کردند. اگر به رفتار غیر عقلایی سعودی نگاه کنید مطمئن می شوید این رفتارها از یک هیات حاکمه بالغ سر نمی زند. در موضوع بحرین، عملا دست به اشغال زدند. به کمک یک دولت اقلیت، باعث سرکوب اکثریت مردم با توپ و تانک شدند. در سوریه، همه نوع هزینه مالی و معنوی را به کار کردند تا دولت قانونی اسد ساقط شود. از آبرو و حیثت شان هزینه کردند. در یمن، با هیچ منطقی نمی توان گفت یک کشور عربی با کشور عرب دیگر وارد جنگ شود. آنها اتحادیه عرب دارند. عربها را برادر خطاب می کنند ولی کشورهای دیگر اسلامی را دوست می دانند. اینها بحرانهایی است که دولت سعودی برای خود به وجود آورد. حرکتش به سمت مخالفان داخلی از این هم بدتر بوده. آماری یک منبع انگلیسی منتشر کرده که در زمان سلمان تعداد اعدامهای سلمان نسبت به مخالفان، به اندازه ۲۰ سال گذشته بوده. این رفتار خیلی ناهنجار و عجیب است. از وقتی برجام به نتیجه رسید، برخی پیش بینی ها می گفت در منطقه به سردمداری سعودی ها دچار چالش می شویم. آنها خیلی تلاش کردند برجام به نتیجه برسد. وزیر خارجه شان با کری ملاقات کرد و تلاش کرد برجام به نتیجه نرسد. کینه های بچه گانه و خصومتهای غیرقابل توجیه را از سعودی ها در این مدت دیدیم. کارشکنی های اینها را می دیدیم، اما اینکه به این سرعت به سمت قطع رابطه بروند، این را کسی پیش بینی نمی کرد. مگر اینکه یک حکومتی از منطق و تحلیل و درک واقعیات بیرونی خارج شده باشد که متاسفانه سعودی اینطور شده.

شما می گویید رفتارشان قابل پیش بینی نبود. هدفشان از قطع رابطه یا ضربه احتمالی شان چیست؟
آصفی: روابط اقتصادی ما کلا خیلی نبود. آن چیزی که عربستان را مهم می کند، اولا این است که یک کشور اسلامی در منطقه است. این برای ما مهم بود. بحث دیگر، موضوع مکه و حج است. از همه اینها بگذریم جمهوری اسلامی ایران دوست دارد با همه کشورها رابطه محترمانه داشته باشد. سعودی ها در عرصه داخلی و بین المللی گرفتارند. دنبال مدیریت رسانه بودند و اینکه فضا را به نفع خود عوض کنند. تمام مطبوعات فرانسه به آنها حمله کردند. مطبوعات انگلیسی و آلمانی مسخره شان کردند. یک جریده آلمانی نوشته بود اینها فقط خرما دارند و نفت و تروریسم. اینها زیر بار فشار جدی به خصوص پس از شهادت شیخ نمر بودند. غربیها می گویندپس از شهادت آیت الله صدر توسط صدام، بزرگترین حادثه در منطقه در زمینه اعدام فرد مذهبی بوده که از تریبون رسمی از یک حکومت انتقاد کرده. این با هیچ منطقی قابل توجیه نیست. سعودی ها دنبال فرار از مسئله می گشتند که این فرار را به وجود آوردند.

جابری انصاری سخنگوی وزارت خارجه به صورت تلفنی وارد بحث شد.
هر چه رفتار سعودی ها دیده می شود، هیجانی است و با واکنش منطقی و مناسب جمهوری اسلامی روبرو شده. با توجه به اتفاقات اخیر، رفتار ما چگونه باید باشد؟
انصاری: در تحلیل درست از سیاستهای سعودی و وضعیت خودمان، امکان اتخاذ سیاستهای منطقی فراهم تر می شود. عربستان سعودی به دلایل متعدد خود را در بحران در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی تصور می کند. البته آنها بیش از واقعیت، به بحران نگاه می کنند. حجم و بحران آنها واقعی است. آنها با در داخل خود با دو موج متناقض همراه است. یک موج مطالبات تحول طلبانه برای خروج از وضعیت ماقبل مدرن و بدوی و جاهلی است. یک موج جدید توسط جریان تکفیری تندرو که از دل ایدئولوژی حاکم بر عربستان بیرون آمده ولی وضعیت رسمی حاکمیت را پاسخگوی نیازهای خود نمی داند است. این جریان القاعده را می سازد. هر دوی این جریانها زیر جلد جامعه عربستان در حال حرکت است و دنبال تغییر است. در سطح منطقه ای نیز با دو موج پیش رونده در حال تعارض روبروست. یکی موج پیش رونده انقلاب اسلامی ایران و همپیمانانش است که دنبال قدرت گیری است. دیگری جریان مطالبات مردمی برای تحقق دموکراسی و عدالت است که در چهارچوب جنبش بیداری اسلامی و بهار عربی در سالهای اخیر در مجموعه جهان عرب خود را نشان داد. در هر دوی این امواج، عربستان وضعیت بدوی خود را در تعارض با دو این موج می بیند و تلاش می کند تحولی از خود نشان ندهد. ولی در چهارچوب این دو تحول در بحرین، یمن و حتی در عراق، مجموعه مطالبات مردمی و پیشروی های طولی و عرضی جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی از اینها احساس خطر می کند. در سطح بین المللی نیز عربستان سعودی، تمام موجودیت خود را در ارتباط با یک قدرت بین المللی توصیف کرده است.

ما باید چه رفتار در قبال هیات حاکمه سعودی داشته باشیم؟
انصاری: عربستان گر چه داد و بیداد و بحران آفرینی می کند، ولی کنشگر فعال نیست بلکه منفعل است و واکنش نشان می دهد به تحولاتی که فکر می کند هر کدام از این تحولات او را دچار بحران می کند. جمهوری اسلامی ایران نه خود را دچار بحران می بیند و نه تصور می کند. جمهوری اسلامی ایران در دل یک انقلاب بزرگ مردمی حکومت و سیاست خود را شکل داده و احساس قوت می کند. به لحاظ منطقی و بین المللی نیز رو به صعود است. به همین دلیل جمهوری اسلامی ایران هیچ احساس نیازی به برخوردهای احساسی، تعصب آمیز ندارد و سیاست خود را بر اساس تدبیر، منافع ملی و منافع امت اسلامی تدوین می کند.

آقای آصفی، شاهد دنباله روی چند کشور مانند بحرین و جیبوتی و سودان بودیم. وزن این قطع رابطه چقدر است؟
آصفی: سعودی ها با فضایی که برایشان به وجود آمده، دنبال فرار می گشتند که متاسفانه بهانه خوبی به عنوان حمله به سفارت دستشان آمد. این را بپذیریم تعداد معدودی از تظاهر کنندگان اشتباه بزرگی را مرتکب شدند. خواسته یا ناخواسته بهانه ای دست آنها دادیم تا مظلوم نمایی کند و بگوید سفارتم امن نیست. در داستان انگلستان یک تجربه ای داشتیم که تمام مسئولان نظام آن را تقبیح کردند. یک بار آن اشتباه صورت گرفت چرا این اشتباه دوم شد؟ این تجربه تلخی است ولی درسی برای آینده است. پولهای سعودی اینجا جواب داد. کشورهایی مانند بحرین، جیبوتی و سودان را همراه خود کردند و از جهت سمبلیک که یک کشور هستند برای ما مهم هستند. ولی به لحاظ وزن و اهمیت، ما روابط شکننده ای با این کشورها داشتیم. اینها درباره امارات هم دنبال قطع رابطه بودند که امارات هم به حرف آنها گوش نکرد. هر چند باید شفاف به اماراتی ها تذکر داد ولی آنها صددرصد موفق نبودند. بهانه سعودی ها برای قطع رابطه خیلی بی پایه است. به سفارتخانه های متعدد جمهوری اسلامی ایران حمله شده. به سفارتخانه ما در لندن حمله شد و دو نفر از عزیزان ما شهید شدند. در آلمان، سفارت ما نابود شد. در هلند نیز سفارتخانه به شدت مورد تعرض قرار گرفت. در سوئد سفیر ما کتک خورد. در لبنان دو سال پیش تعدادی شهید شدند. عامل آن نیز ماجد الماجد سعودی بود که با پولهای سعودی این کار را کرده بود. حتی کشورها جنگ هم کنند، قطع رابطه نمی کنند. ما با عراق در حال جنگ بودیم ولی قطع رابطه نداشتیم. آنها با شیطنت گفتند قطع رابطه کردیم ولی حاجیان می توانند بیایند. ما کشورهایی قطع رابطه کردیم. دو بحران جدی با اروپایی ها داشتیم که منجر به بازگشت سفرا شدند. یکی دو سه کشور هم نبودند و حتی بزرگان اتحادیه اروپا بودند. بعد از چند وقت آنها سرشان را انداختند پایین و آمدند. بعد ما برای آنها پیش شرط گذاشتیم. خود سعودی نیز برمی گردد و می پذیرد که اشتباه کرده. سعودی به عنوان یک کشور که به صورت سیستماتیک حقوق بشر را نقض و مخالفان خود را اعدام و در کشورهای دیگر دخالت می کند برای فرافکنی و روبه جلو این داستان را با بهانه دادن برخی، دستمایه مظلوم نمایی کرد. دیشب اینها قطع رابطه کردندولی صبح آن روز تیم های فوتبال عربستان گفتند ما بازی نمی کنیم و به ایران نمی رویم.

از لحاظ حقوقی، در فدراسیون جهانی فوتبال چطور این مسئله بررسی می شود؟
آصفی: این را که حق ندارند بگویند. قرعه کشی شده و باید بازی کنند. حتی کشورهایی مانند عراق و عربستان در کشورهای خود بازی را برگزار می کنند. این را به عنوان یک دلیل میگویم که اینها دنبال بهانه می گشتند. کشورهای اروپایی صداشان درآمده و محکومشان کردند. بخش زیادی از این اتفاقات، لوس کردن عربستان توسط غربیهاست. وقتی یک کشور مانند عربستان به عنوان رئیس کمیسیون حقوق بشر انتخاب می شود، خنده دار و مضحک است. سعودی ها پدرخوانده داعش هستند. فشار روی داعش افراطی و تروریست است. سعودی ها می خواهند از این مخصمه فرار کنند و به بهانه حمله به سفارتخانه می خواهند فضای رسانه ای را در دست بگیرند. این اتفاق در حد و اندازه برای قطع رابطه نبود.

در منطقه نیز اتفاقاتی مانند کشته شدن علوش و زمین گیری در یمن افتاد. اتفاق اخیر در مواجهه با ایران چقدر برای توجیه کردن آن رفتارها بود؟
آصفی: برخی تحلیل گران می گویند سعودی ها این کار را کردند که پای آمریکا را به منطقه بکشند. رفتارها غیرمتعارف است. چند نفر به سفارتی حمله کردند. از رئیس جمهور این حادثه را محکوم کردند. نیروی انتظامی عوامل را دستگیر کردند. همه ارکان نظام با این حادثه دارند مخالفت می کنند و گفتند تنبیه می کنیم. این رفتار سعودی دیگر قابل فهم نیست. برخی تحلیلگران می گویند سعودی ها این کار را کردند تا منطقه را دچار تشنج کنند. البته موفق نمی شوند. یک تحلیل دیگر می گوید کشته شدن علوش برای آنها سنگین تمام شد. عربستان از روی استیصال برای سرپوش گذاشتن بر ناکامی های خود دنبال غوغاسالاری و ایجاد جو روانی بود. چند کشور کوچک و جیره خوار دنباله روی کردند ولی کشوری مانند عمان این کار را تقبیح کرد. تصور می کنم جمهوری اسلامی ایران باید از ظرفیتهای دیپلماتیک خود استفاده کند برای توضیح دادن مسئله. باید با اروپایی ها صحبت کنیم این کشور را از کمیسیون حقوق بشر اخراج کنند.

سعودی ها چقدر موفق می شوند پای آمریکایی ها را باز کنند؟
آصفی: آمریکا دیگر دنبال بحران و تنش نیست. ظرفیت بیشتری ندارد. آمریکایی ها به اظهارات سعودی ها توجه نمی کنند ولی از این فضا سواستفاده می کنند تسلیحات بفروشند. البته سعودی ها در یک زمینه موفق می شوند که آرامش به صهیونیستها بدهند. این به نفع صهیونیستها بود که کشورهای منطقه با همدیگر دچار لفاظی شوند و برای صهیونیستها این تفرقه ایجاد آرامش می کند. لذا از این جهت که خدمت خوبی به رژیم صهیونیستها می کنند، موفق بودند.

ادامه رفتار ما با توجه به اتفاقات اخیر باید چطور باید باشد؟
آصفی: ما باید متانت خود را حفظ کرده و مواضع خود را قاطعانه با استدلال توضیح دهیم که کار سعودی ها خدمت به اسراییل است. اینها چند بدهی بزرگ به ما دارند، تعرض به دو نوجوان در فرودگاه، حادثه منا، قتل شهید نمر مطالبات جدی است. قتل شیخ نمر احساسات جهانی را جریحه دار کرد. باید با متانت مطالبات خود را در مراجع حقوقی دنیا و سازمان ملل دنبال کنیم و چهره کریه این حاکمان را افشا کنیم. سعودی ها در رسانه ها خرج می کنند. ما نیز باید از ظرفیت رسانه ای استفاده کنیم. آنها دنبال ایجاد کمپین و صف علیه جهوری اسلامی ایران با بسیج کشورهای کوچک و فقیر هستند. در ادامه این کار، آنها ضرر می کنند. ما با اروپایی ها تجربه داشتیم و دیدیم آن جایی که محکم ایستادیم طرف مقابل خلع سلاح می شود. آنها می خواهند از قبال پاسخگویی در مقابل پرونده های سنگین گذشته فرار کنند.

49231