جزئیات نقشه راه سیسی برای فلسطین

آغاز آخرین ماه سال 2015، پایان مهلتی است که مصر برای ابومازن برای قبول نقشه راه پیشنهادی اش برای حل بحران فلسطینی ها به ویژه در مورد اختلافات داخلی تعیین کرده است. نقشه راهی که تا کنون در رسانه ها به خوبی رسانه ای و تبیین نشده است.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اوایل ماه نوامبر 2015 ( اواسط آبان 1394) مصر که درک کرده است آمریکا تا پایان دولت اوباما تا یکسال آینده بر مسئله فلسطین تمرکز نخواهد کرد و در موقعیت کنونی نیز انتفاضه را محکوم می کند تلاش کرد در فلسطین نقش جدیدی بازی کند و در حالی که فلسطینیان به حال خود رها شده اند در فلسطین نقش آفرینی کند. این بار مصر نقشه راه جدیدی را تهیه و به تشکیلات خودگردان پیشنهاد کرد. آنگونه که مصر اعلام کرد هدف از این نقشه راه، تغییر وضعیت فلسطین بود به گونه ای که بتوانند نهادهای حکومتی خود را باز تولید کرده و در برابر افکار عمومی داخلی و جامعه بین الملل مشروعیت و اعتماد لازم را به دست آورند و بتوانند پروژه اشغالگران را به شکست بکشانند زیرا این پروژه ناقض شاخص های جامعه بین الملل و فاقد عدالت موجود در طرح دموکراتیک ملی فلسطین است.

مضمون نقشه راه پیشنهادی مصر برای فلسطین

طرح نامبرده با هدف های فوق با تمرکز بر چهار اولویت زیر به طور مشترک از سوی دفتر رئیس جمهور السیسی و دستگاه اطلاعات کل مصر تهیه شد:

1. ایجاد انسجام دوباره در جنبش فتح و متحد کردن صفوف داخلی آن

2. ایجاد ساختاری توافقی و مورد تفاهم و ائتلافی سیاسی بین جنبش های فتح و حماس و دیگر گروه های فلسطینی براساس توافقات امضا شده بین آنها

3. بازساخت یک سازمان آزادی بخش واحد، ائتلافی و توسعه گرا

4. برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، مجلس قانون گذاری و تشکیل دولت وحدت ملی ای که منعکس کننده وضعیت توافق، تفاهم و نشان دهنده وجوه مشترک فلسطینیان است و شامل تمامی گروه های فلسطینی بدون هیچ استثنایی می شود

السیسی، رئیس جمهور مصر، وائل الصفطی معاون رئیس اطلاعات مصر را (رئیس اطلاعات در مصر مسئول پرونده فلسطین است) به عنوان فرستاده خود به همراه یک نامه تفصیلی که در آن مضمون، مقدمات و مراحل نقشه راه مصر تبیین شده بود به رام الله فرستاد. علاوه بر این نامه، فرستاده السیسی دعوتنامه رسمی مصر برای دیدار ابومازن از مصر را برای وی همراه داشت تا وی را از انگیزه های مصر مطلع نمایند و از پاسخ وی در مورد این نامه و نقشه راه پیشنهادی مصر آگاه شوند.

فرستاده مصر در تبیین مضمون طرح پیشنهای و مقدمات لازم برای موفقیت آن، اجرای سه اقدام را به ابومازن پیشنهاد داد:

- نخست مصالحه محمود عباس با محمود دحلان عضو اخراجی فتح و بازگرداندن وی به جایگاهی که در کنگره ششم فتح کسب کرده بود. اما اگر ملاحظاتی در مورد کنگره هفتم وجود دارد از حضور در این کنگره خودداری کند

- مصالحه با حماس. فرستاده مصر در این مورد عنوان کرد با وجود آنکه مصر ملاحظاتی در مورد حماس دارد به دلیل اینکه حماس امنیت مصر را به خطر انداخته است اما مصر از این ملاحظات برای به فرجام رسیدن این طرح چشم پوشی می کند زیرا حل مشکل بدون حضور حماس ممکن نیست و باید اختلاف کنونی رفع شود.

- سوم؛ بازسازی ساختار سازمان آزادی بخش فلسطین براساس یک رویه وحدت آفرین که شامل تمام گروه های فلسطینی شود و تقویت حاکمیت فلسطین از طریق برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، مجلس قانونگذاری و تشکیل دولت وحدت ملی.

رویکرد ظاهری ابومازن

پاسخ محمود عباس به سرلشکر وائل الصفطی، فرستاده مصر از این قرار بود که: ما نمی توانیم با مصر مخالفت کنیم، به نقش آن احترام می گذاریم و از طرحی که ارائه کرده تشکر می کنیم و خواسته رئیس جمهور مصر را روی چشم می گذاریم. این جملات پاسخ مثبت ابومازن تلقی شد اما وی در این میان احترام به نهادهای داخلی فتح را در مورد انفصال محمد دحلان ضروری دانست زیرا آنها با رأی دو سوم اعضای کمیته مرکزی، دحلان را از فتح اخراج کردند. لذا ابومازن اعلام کرد کمیته مرکزی و نهادهای داخلی فتح باید در مورد این تصمیم بازنگری کنند.

فرستاده مصر در بازگشت نتیجه را فراتر از انتظار توصیف کرد. با همین دریافت، مصر ابومازن و دحلان را به قاهره دعوت کرد تا گام نخست طرح خود را عملی کند. در تاریخ 8 نوامبر 2015 السیسی به طور جداگانه با ابومازن و دحلان دیدار کرد و از خالد فوزی مسئول اطلاعات خواست تا ترتیبات لازم برای دیدار دو طرف را فراهم نماید. در این میان ابومازن از السیسی تا پایان ماه نوامبر 2015 فرصت خواست تا اقدامات مقدماتی برای این دیدار را فراهم سازد. دحلان در این زمان در شبکه الغد اعلام کرد فتح خانه من است و بین ما و حماس دریایی از خون وجود دارد. این آشتی را ابومازن می تواند رقم بزند.

پاسخ فتح

اما سخنگوی فتح همان روز اعلام کرد خبر آشتی دحلان و ابومازن صحت ندارد. دو روز بعد کمیته مرکزی فتح بیانیه ای صادر کرد که در آن آمده بود خبری که در آن از آشتی با دحلان خبر داده بود توهمی بیش نیست و هدف از این اخبار مشغول کردن فتح و افکار عمومی در حواشی است.
مصر با این اظهارات غافلگیر شد و دو نامه برای ابومازن فرستاد. نخستین آن توسط روحی فتوح، رئیس سابق مجلس قانونگذاری و دیگری توسط محمود الهباش، قاضی القضات فلسطین. در این نامه ها مصر اعلام کرد از پاسخ های نامناسب فتح در قبال طرح مصر ناخشنود است و آنها را در دو راهی سختی قرار داده است. از ابومازن سؤال شده بود که آیا دعوت مصر را رد می کند یا اینکه با اعمال فشار تلاش خواهد کرد فضای لازم برای اجرای طرح را فراهم سازد؟

تحلیل طرح مصر و تبعات آن

آنچه تا کنون اجرا شده است حکایت شکست این طرح دارد زیرا گام اول آن با موضع فتح نافرجام باقی ماند. اما نکته ای که نباید مغفول ماند این است که به نظر نمی رسد موضعی که از جانب فتح بیان شد چیزی جز موضع ابومازن باشد. وی طی سال های اخیر نشان داده که در مقابل دحلان هیچ انعطافی ندارد و از آنجا که در داخل فتح نیز وی حاکم بلامنازع است لذا می توان قریب به یقین گفت غیر مستقیم مصر را در مورد دحلان جواب کرده است.

اما آنچه باید با نگاهی ثانویه مورد توجه قرار گیرد، مضمون این طرح است. اگر نگاهی به بندهای این طرح بیاندازیم آنچه مد نظر این طرح است، تقویت جنبش فتح است همانگونه که در بند نخست آن ذکر شده است. در تمامی این طرح سخنی از مقاومت به میان نیامده و به لفظ تمام گروه های فلسطینی اکتفا شده است و در بند پایانی تلاش می شود سازمان آزادی بخش به عنوان سازمان وحدت آفرین که همه گروه ها را در خود حل می کند معرفی شود.

لذا باید گفت اگر این طرح قصد اجرا داشته باشد هدفش چیزی جز حل و حذف مقاومت نیست. به ویژه که در گام نخست به ابومازن مراجعه کرده و حماس را به عنوان طرفی که با اغماض از مشکلات امنیتی که برای مصر به وجود آورده با یک درصد تخفیف در این مرحله وارد می کند و اعتراف می کند که چاره ای ندارد و باید گفت براساس اضطرار حماس را وارد این طرح کرده است زیرا به اذعان مفاد این طرح، بدون حماس حل مسئله فلسطین ممکن نیست.

نکته پایانی آنکه درست است که این طرح در مرحله مقدماتی شکست خورد اما همواره باید مد نظر داشت که قطعاً بعد از این برای اجرایی کردن این طرح تلاشهایی صورت خواهد گرفت و معنای آن این است که دسیسه ای جدید علیه مقاومت در حال شکل گیری است. به نظر می رسد مصر در آینده تلاش های بیشتری برای تکمیل این طرح خواهد کرد و به یک معنا باید گفت مصر در آینده نوک پیکان مبارزه دیپلماتیک و مذاکره ای علیه مقاومت خواهد شد.

5252