آیا واقعا اردوغان به پوتین رودست زد؟

"برای دشمنانت کوره را آنقدرداغ مکن که حرارتش خودت را بسوزاند"

(شکسپیر)
---------------------
رجب طیب اردوغان در واکنش به سخنان ولادیمیر پوتین در خصوص سرنگونی هواپیمای روسی و متهم کردن او به حمایت از داعش گفته "اگر چنین چیزی ثابت شود از مقامش استعفا خواهد داد".
خیلی عجیب است!او در حالی سخنان دو قلوی سیاسی اش داوود اوغلو مبنی بر عدم اطلاع از هویت هواپیمای روسی را تایید می کند که روز 3 شنبه 24 نوامبر لحظاتی پس از عملیات جنگنده ترک علیه بمب افکن روسی،دولت طی اطلاعیه یی بر هویت قطعی هواپیما صحه می گذارد. به دولت ترکیه برای این آشفتگی باید مدال صداقت داد.
بسیار خب! اردوغان در دادن استعفا اخلاقی ترین کاررا خواهد کرد.اما نمی تواند حمایت از شورشیان سوری را انکار کند. آنقدر حمایت ها از داعش علنی ست که افشای آن توسط روزنامه جمهوریت منجر به دستگیری جان دوندار سردبیر این روزنامه ویک خبرنگار ارشد آن شده است.
یک تحلیل گرارشد سیاسی عرب مقیم استانبول که به دلیل نگرانی از اقدامات دولت ترکیه از افشای ملیت و موقعیتش خودداری می کند می گوید" حل این معادله برای او آسان نیست.سرنگونی هواپیمای مسافری روسی بر فراز سینا توسط داعش ومتقابلا سرنگونی هواپیمای نظامی روسیه توسط ترکیه که علیه داعش وارد عمل شده است!خدای من چه خبر است".
اردوغان و دولت تحت امر او به دنبال چه چیزی هستند؟ و امنیت منطقه خاورمیانه را به کدام پرتگاه نابود کننده سوق می دهند که حتی دامنه آن به شهروندان و شهر های اروپائی هم رسیده است؟. این تنها یک سوال نیست،بیشتر بیان یک نگرانی توام با وحشت روز افزون است. می توانیم کما کان بی تفاوت باشیم و اجازه دهیم او و دولت اوغلو هر کاری می خواهند انجام دهند و به صرف عضویت در ناتو و متحد قلمداد کردن ترکیه چشمان خود را بر زیاده روی های این شاگردان بد اربکان؛یاران بدترگولن و دوستان بی وفای عبدالله گل ببندیم.اما اگر اینگونه است ،پرزیدنت اولاند هم حق ندارد با نمایشی که دیروز در الیزه برای بزرگداشت قربانیان حادثه تروریستی 13 نوامبر پاریس برگزار کرد،با شعار "مبارزه علیه افراطی گری و خشونت" به مردم اروپا و فرانسه دروغ بگوید.آیا فکر می کنیم هنوز در سایه نشسته ایم؟در حالی که خورشید را در وسط آسمان پاریس مشاهده می کنیم؟.
اردوغان و اوغلو می گویند حمله هوایی عامدانه نبوده ! این سخن اما نشانگر صداقت آنها نیست. تحلیل گران نظامی مقیم منطقه وقوع یک چنین اشتباهی را محال می دانند.اینکه هواپیمای نظامی روسیه واقعا در خاک ترکیه مورد هدف قرار گرفته یانه؟در برابر تبعات آن چندان اهمیتی ندارد. ظاهرا این هواپیما تنها 17ثانیه پس از ورود به عمق 6 کیلو متری خاک ترکیه در حالی که در ارتفاع 18 هزار پایی پرواز می کرده،مورد حمله یک فروند شکاری اف 16 ترکیه قرار می گیرد.نکته اصلی در همین جاست،زمانی اندک در عمقی نه چندان طولانی!. از جنبه نظامی  به 3 دلیل این حمله نمی تواند صرفا از موضع دفاعی و اخلاقی مورد ارزیابی قرار گیرد(تازه اگر نقل قول های عجیب آنکارا را باور کنیم).
نخست،شرایط نظامی منطقه که تردد و حملات پیاپی هواپیماهای روسی به مواضع داعش در شمال سوریه برای رادارهای قوی ارتش ترکیه امری نا شناخته نبوده است.
دوم،به قابلیت بالای جنگنده اف 16مربوط می شود. شلیک موشک برای یک چنین هواپیمایی می تواند آخرین گزینه عملیاتی باشد. پرتاب موشک های هشدار دهنده و یا شلیک گلوله اخطار که معمول چنین شرایطی ست گزینه های پیش روی هواپیمای ترکیه بوده؛اما مشخص نیست چرا خلبان دست به چنین کاری نزده؟.
سوم، نقش ستاد فرماندهی نظامی ارتش ترکیه در این ماجراست. بس سادگی محض خواهد بود  اگر باور کنیم خلبان ترک بدون اجازه و هماهنگی با ستاد زمینی عملیات هوایی دست به چنین اقدامی زده باشد . مگر در یک صورت و آن رصد کردن پرواز هواپیمای روس از پایگاه لاذقیه و از پیش آمادگی برای سرنگونی آن.
اکنون پوتین منتظر عذرخواهی ست و اگر ترکیه چنین نکند مرد قدرتمند روسیه به جز اقدامات تنبیهی اقتصادی که اعلام کرده دقیقا چه کاری می تواند بکند؟. نمی دانم!مشکل این است آقای پوتین که گفته از پشت به او خنجر زده اند طی حداقل 4 سال گذشته کلمه "نه" در سیاست های داخلی و دیپلماسی بین المللی " را تجربه نکرده و چنان رودستی هم از کشوری درجه 2 نخورده بود. این شرایط روانی سخت، ارزیابی واکنش ها از جنس روسی رابسیار مشکل کرده است.اما مسلما آنها دست به اقدام نظامی نخواهند زد. کرملین به خوبی می داند باز کردن یک جبهه رسمی نظامی(ولو محدود) علیه ترکیه هدفی است که اردوغان دنبال می کند.او احساس می کند در رویارویی با روسیه از حمایت قاطع ناتو و نیز متحدان عرب خود برخوردار است. اگر واقعا این باور در او شکل گرفته ،رهبران اروپا و کاخ سفید در این زمینه مسئولیت مستقیم دارند.
در آنچه به مسکو مربوط می شود فکر می کنم حداکثر واکنش کرملین در بعد نظامی،شامل 2 اقدام شود.اول،استقرار موشک های اس 400 در خاک سوریه که آن را رسما اعلام کرده است. این موشک های 4 سامانه یی مشترک، در یک الگوی عملیاتی ترکیبی به خوبی قادرند محدوده ایی تقریبا 300 تا 350 مایلی با پوشش دفاع هوایی 50 هزار پایی را زیر نظر بگیرند و عملا هرگونه عملیات هوایی ترکیه را از یک سو فلج و از سوی دیگر فضای امن را در اختیار هواپیماهای روسی قرار دهند.این موشک ها به خوبی قادرند هدف های خودی از دشمن را شناسایی کنند.دوم، گسترش حضور نظامی در سوریه. این حضور گسترده شاید الزاما ربطی به آینده آقای اسد پیدا نکند ،گرچه ممکن چنین نتیجه ایی هم از آن حاصل شود، اما ماندگاری روسیه در منطقه را تثبیت وبه آن جنبه رسمی خواهد داد. اقدام عجیب ترکیه به کرملین ثابت کرد مخالفان سنتی روسیه برای بازی دادن کرملین و خلع ید از مسکو در منطقه تا کجا ممکن است پیش بروند. اگر روسیه استراتژی نظامی خود را پیاده کند که قطعا این کار را خواهد کرد،باید گفت جنگ سرد دوم ،البته اینبارنه از اروپا بلکه از خاورمیانه تازه شروع شده است.matinmos@gmail.com