این روزها محافل بین‌المللی صحنه مذاکرات مقامات جهان درباره حل و فصل بحران سوریه است که بزرگترین بحران خاورمیانه به شمار می‌آید. فرستاده سازمان ملل به سوریه نیز که قرار است روز سه شنبه نتایج مذاکرات خود در دمشق، مسکو و واشنگتن را به شورای امنیت ارائه دهد همچنان برای نزدیک کردن دیدگاه‌های مخالفان و نظام سوریه تلاش می‌کند. مذاکرات و رایزنی‌های وی برای حل و فصل بحران سوریه نشان داد که همچنان اختلافات منطقه‌ای و بین‌المللی زیادی درباره راه‌های حل بحران سوریه وجود دارد.
شبکه خبری روسیا الیوم در تحلیلی درباره دیدار اخیر استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه با مخالفان سوری در ادامه رایزنی‌های خود با طرف‌های بحران سوریه نوشت: این دیدار پس از سفر دی میستورا به دمشق برای مطلع کردن مقامات سوری از جزئیات نشست وین صورت گرفت. قرار است وی روز سه شنبه گزارش مذاکرات خود با مقامات دمشق، مسکو و واشنگتن را به شورای امنیت ارائه دهد.
دی میستورا اخیرا به مسکو نیز سفر کرد. روسیه تنها کشور حاضر در نشست وینی بود که دی میستورا سفر خود را به آن اختصاص داد. این دلیلی بر نقش اصلی روسیه در مذاکرات بین‌المللی درباره سوریه است.
فرستاده سازمان ملل به سوریه در دو سطح فعالیت می‌کند یکی از طریق گروه تماسی که شامل طرف‌های کارآمد غیرسوری است. سطح دوم به خود سوری‌ها منحصر می‌شود که از طریق گروه تماس ویژه آن‌ها برای مشخص کردن اصول حل و فصل قبل از نشست گسترده ملی انجام می‌گیرد.
مذاکرات دی میستورا با طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی نشان داد که این طرف‌ها برای رسیدن به تفاهم پیش از نشست بعدی وین به اقدامات خود سرعت بخشیده‌اند و گفتگوها در حال حاضر بر سر سه مساله اصلی است. این سه مساله عبارتند از:
1- مشخص کردن هویت گروه‌های مخالفی که با دولت مذاکره خواهند کرد. در این راستا مسکو تلاش می‌کند از طریق حمایت از گروه‌های "مخالف میانه رو" جدا از ائتلاف مخالفان دامنه این گروه‌ها را گسترش دهد. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در دیدار اخیر خود با دی میستورا صریحا بر لزوم مشخص کردن مخالفان میانه رو در سوریه برای شرکت در مذاکرات حل بحران تاکید کرد.
این دیدگاه روسیه به شکل دیگری مورد قبول فرانسه قرار گرفت. پاریس تاکید کرد که ائتلاف مخالفان باید بازیگر اصلی برای متحد کردن سایر مخالفان باشد. این موضعی بود که مورد حمایت عربستان، قطر و ترکیه قرار می‌گیرد اما از حمایت مصر و امارات که دیدگاه نزدیکتری به روسیه دارند برخوردار نمی‌شود.
2- روند جدا کردن گروه‌های مسلح یعنی جدا کردن گروه‌های میانه رو از گروه‌هایی که در لیست تروریستی قرار دارند. این گام مهمی است که مسکو و تا حدی واشنگتن بر برداشتن آن پیش از آغاز روند سیاسی تاکید می‌کنند. با وجود اینکه همگان تقریبا با تروریست خواندن داعش موافقند اما اختلافاتی درباره تروریست خواندن جبهه النصره وجود دارد. با اینکه مسکو مثل آمریکا خواهان قرار دادن النصره در لیست تروریستی شده است اما آنکارا، دوحه و ریاض با این مساله مخالفت کرده‌اند. النصره حداقل در این مرحله نیروی میدانی مهم و بخشی از جیش الفتحی است که از حمایت این کشورها برخوردار است.
3- مشخص کردن مرحله انتقالی که همچنان یکی از موارد اختلافی میان حاضران در نشست وین است. برخی می‌خواهند این مرحله از شش ماه تجاوز نکند اما برخی تاکید دارند که باید مدت دوره انتقالی بیشتر از این باشد تا شرایط میدانی و سیاسی لازم پیش از برگزاری انتخابات فراهم شود.
اما اظهارات دمشق درباره مرحله انتقالی اوضاع را به سر جای اول خود بازگرداند. فیصل مقداد، معاون وزیر خارجه سوریه دو روز پس از دیدار با دی میستورا گفت: ما از مذاکرات ملی در سوریه، دولت وسیع و روند قانونی صحبت می‌کنیم و به طور کلی از دوره انتقالی حرف نمی‌زنیم. این فکر تنها در ذهن کسانی وجود دارد که واقعیت را درک نمی‌کنند.
مقداد تاکید کرد: مساله مهم آن چیزی است که مردم سوریه بر آن تاکید دارند و آن این است که جایگزینی برای بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه نیست.
یا هدف از این اظهارات بالا بردن سقف انتظارات سیاسی با نزدیک شدن به مذاکرات ملی است یا متوجه روسیه است که از طرح دوره انتقالی حمایت می‌کند و به بحران سوریه از منظر یک دولت می‌نگرد نه از منظر افراد. شاید این مساله‌ای بود که محمد علی الجعفری، رئیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را واداشت تا بگوید ابقای اسد در قدرت مساله مهمی برای ایران است. این اظهارات واقعیت تفاوت میان ایران منطقه‌ای و روسیه جهانی را آشکار ساخت. روسیه تنها یک قدرت در چارچوب منطقه‌ای نیست بلکه یک قدرت جهانی است و منافع درهم آمیخته‌ای از شرق تا غرب دارد. امکان ندارد منافع روسیه با افراد مرتبط باشد. اصل دیدگاه روسیه بر لزوم بازسازی روابط بین‌المللی است که به مرحله تهدید منافع کشورها و سرنگونی نظام‌ها در خارج پایان بدهد.
برای همین توافقی میان روسیه و آمریکا درباره مرحله انتقالی وجود دارد که بعد از آن انتخابات با نظارت سازمان ملل و با مشارکت تمامی مردم سوریه برگزار شود. این روند مورد قبول روسیه و آمریکاست. واشنگتن انتخابات را جایگزین نظریه رایجی می‌داند که می‌گوید هیچ گزینه‌ای برای سوری‌ها جز اسد یا داعش نیست. موسکو نیز انتخابات را یک گزینه سوری-سوری می‌داند.
با وجود تلاش مسکو و تلاش‌های بین‌المللی برای حل و فصل بحران سوریه اما ائتلاف مخالفان که همواره مدعی است نظام سوریه اساس مشکلات در این کشور است با شرکت در مذاکرات پیش از مشخص کردن چشم اندازهای مرحله آتی مخالف است.
308308
نظر شما