حسین موسویان: حل و فصل بحران های منطقه بدون حضور ایران ممکن نیست

موسویان در آغاز یادداشتی در پایگاه اینترنتی المانیتور با عنوان 'دیپلماسی هسته ای ایران می تواند به حل اختلافات منطقه ای منتهی شود'، با اشاره به عضویتش در تیم هسته ای ایران در آغاز مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ایران در سال 2003 نوشت: 'در آن زمان، آیت الله «علی خامنه ای» (رهبر معظم انقلاب اسلامی) تصریح کردند که از گام هایی که بطور قطع ثابت می کند برنامه هسته ای ما کاملا ماهیتی صلح آمیز دارد، حمایت می کنند'.
وی در ادامه این یادداشت افزود: 'ایشان از این که برنامه هسته ای ایران تحت قوانین بین المللی، متعهد به حداکثر اقدامات راستی آزمایی و حتی محدودیت هایی به عنوان یک اقدام بی سابقه اعتماد سازی باشد، استقبال می کردند. اما آنچه که بشدت مورد مخالفتشان بود، چشم پوشی از حق مشروع ایران برای استفاده صلح آمیز از فناوری هسته ای و به ویژه غنی سازی در سطوح قابل کاربرد برای اهداف صلح آمیز همچون تولید برق هسته ای بود.
'مذاکرات هسته ای بین ایران و گروه 1+5، در سالهای متعاقب آن و دوران ریاست جمهوری «محمد خاتمی» در سالهای 2005-2003 اساسا شکست خورد، زیرا آمریکا تمایلی به پذیرش حق ایران تحت معاهده منع گسترش تسلیحات هسته ای (NPT) در زمینه اهداف صلح آمیز غنی سازی نداشت و مذاکره کنندگان اجازه نداشتند، بطور مستقیم درباره مساله هسته ای وارد مذاکره با آمریکا شوند.
'آیت الله خامنه ای برای نخستین بار پس از روی کار آمدن دولت «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا و در دولت «محمود احمدی نژاد» رئیس جمهوری پیشین ایران اجازه دادند ایران و آمریکا در سال 2009 بر سر مساله هسته ای در وین گفت و گو کنند. این مذاکرات سپس در سال 2012 در مسقط ادامه یافت. با انتخاب شدن روحانی در ژوئن 2013 (خرداد 92)، تیم مذاکره کننده حرفه ای تری منصوب و فضای سیاسی بین المللی مطلوب تری برای مذاکرات هسته ای ایجاد شد.'
'آیت الله خامنه ای بار دیگر اجازه دادند مذاکرات هسته ای مستقیم بین ایران و آمریکا انجام شود؛ مذاکراتی که ثابت کرد پیش شرط مهمی برای توافق هسته ای بود که در نهایت حاصل شد.
محقق امور عمومی و بین المللی دانشکده «وودرو ویلسون» در ادامه یادداشت خود نوشت: 'در حقیقت، اشاره به این مطلب بسیار مهم است که دولت روحانی نمی توانست بدون حمایت آیت الله خامنه ای به این توافق دست یافته و آن را حفظ کند. مخالفان تندروی روحانی در داخل مطمئنا بدون حمایت آشکار رهبری از دولت و مذاکرات هسته ای، این توافق را نابود می کردند.
' در چند ماه گذشته و همزمان با بررسی توافق در مجلس، من در تهران حضور داشتم و شاهد ماهیت جنگ طلبانه مخالفت ها با آن بودم. لفاظی ها به چنان سطحی از دشمنی رسید که یکی از نمایندگان تندرو مجلس، به «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران توهین و «علی اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران را تهدید کرد که وی را در قلب راکتور تولید پلوتونیوم قرار خواهد داد و وی را در سیمان دفن خواهد کرد.
'خوشبختانه «علی لاریجانی» رئیس میانه رو مجلس که دیدگاهی اصولگرایانه در خصوص مسائل جهان دارد، از ابتدا حامی تیم مذاکره کننده بود و در محدوده قدرت خود هر تلاشی را برای تصویب موفقیت آمیز توافق در مجلس به کار بست.
' در زمان حضورم در ایران، جزییات نشست های مجلس را نظاره گر بودم و می توانم با اطمینان بگویم لاریجانی نقش مهم و تاریخی در این زمینه ایفا کرد. اما حقیقت این است که وی نیز بدون حمایت آیت الله خامنه ای نمی توانست به این هدف دست یابد.
' آیت الله خامنه ای در دیدار اخیر خود با دیپلمات های ایرانی گفتند، دولت های مختلف فقط در تاکتیک ها و ابتکارهای اجرایی راهبردهای سیاست خارجی تاثیر گذارند. اما تردیدی وجود ندارد دولت ها نقش مهمی در شکل گیری دستور کار بین المللی ایران داشته اند. سیاست های خارجی متفاوت احمدی نژاد و روحانی نشانه روشن چنین حقیقتی است. اما بر اساس قانون اساسی ایران، رهبر معظم تصمیم گیرنده نهایی در زمینه سیاست خارجی کشور است'.
موسویان در پایان یادداشت خود افزود: 'روند دیپلماتیکی که باعث خروج از بن بست هسته ای 12 ساله بین ایران و غرب شد، نشان داد جمهوری اسلامی، البته در صورتی که قدرت های جهانی حقوق مشروع ایران را به رسمیت بشناسند، به دنبال ایفای نقشی مثبت، سازنده و قطعی است.
' اگر تصمیم گیران غرب از چنین منطقی در سایر مسائل منطقه ای استفاده کنند، می توانند از توانایی رهبر معظم انقلاب و ظرفیت دولت میانه روی روحانی برای حل و فصل بسیاری از بحران های کنونی منطقه بهره ببرند. اگر غرب ثابت کند به دنبال به رسمیت شناختن نقش ایران در حفظ صلح و امنیت در منطقه خلیج فارس، صادرات انرژی و نیاز به روابط راهبردی با همسایگانش از جمله افغانستان و عراق است، پیشرفت مهمی به دست خواهد آمد.
' بحران های کنونی در خاورمیانه، در سوریه، عراق یا افغانستان فقط از طریق مذاکرات سیاسی و با حضور نقش آفرینان منطقه ای از جمله ایران حل و فصل می شود.
' همان طور که «آنتونی بلینکن» معاون وزیر امور خارجه آمریکا بتازگی گفت: بدون ایران فکر کردن به حل بحران سوریه دشوار است. در حقیقت واقعیت این است که هیچ یک از درگیری های کنونی منطقه نمی تواند بدون حضور و کمک ایران حل شود.
' آیت الله خامنه ای قبل از دستیابی به توافق در ژوئیه (تیر) تاکید کردند که اگر آمریکا رویکرد عادلانه ای در قبل حل و فصل مساله هسته ای داشته باشد، مسیر همکاری درباره سایر مسائل باز خواهد بود.
' ایشان به قول خود عمل کرده به ظریف اجازه دادند در مذاکرات چند جانبه وین درباره بحران سوریه شرکت کند.
' سرمایه گذاری آمریکا و غرب بر اختلافات داخلی ایران، بین میانه روها یا محافظه کاران، اشتباه خواهد بود. اگر غرب از جمله آمریکا در مسیر رویکردی یکنواخت تر و واقع گرایانه تر در قبال ایران باشد، بی تردید درها به روی همکاری های گسترده و مدیریت سایر بحران ها از جمله در عراق، افغانستان و جنگ با داعش باز خواهد بود.'

49310