پنج نکته درباره نتایج انتخابات ترکیه

سعید جعفری

۱ - پیروزی میلیمتری عدالت و توسعه

عدالت و توسعه که در انتخابات پیشین آرایی حدود ۴۰ درصد کسب کرده بود دست به ریسک بزرگی زد و با عدم تشکیل ائتلاف با احزاب دیگر (که البته برخی معتقدند احزاب مخالف از پذیرش دولت ائتلافی سر باز زده اند) به استقبال انتخابات تکراری رفت. کارزاری که می توانست اعتبار سیاسی این حزب را حتی بیش از این هم خدشه دارد کند. هرچند برخی از سوی دیکر معتقدند عدالت و توسعه در بدترین حالت هم آرای نخست را در این انتخابات به دست می آورد و باز هم باید با احزاب دیگر ائتلاف می کرد در نتیجه این قمار دو سر برد بود. به هر ترتیب داوود اوغلو همچنان باید دست نیاز به یکی از احزاب دیگر دراز کند تا با کسب آرای بالاتر از ۵۰ درصد دولت خود را تشکیل دهد.

۲ - پرچم کردها همچنان بالاست؟

مخالفان اردوغان استدلال می کردند اگر عدالت و توسعه بخواهد این انتخابات را ببرد باید آرای کردها و حزب دموکراتیک خلق ها را بشکند و آن را به زیر حد نصاب ۱۰ درصد برساند. (طبق قانون اساسی ترکیه در حزبی که نتواند به مرز ۱۰ درصد برسد کل آرایش حذف و به به حذب دوم می رسد. در نتیجه با این اتفاق عدالت و توسعه به یکباره شاهد ریزش آرایی حدود ۱۰ درصد به سبدش می شد) این گروه بر این باور بودند دولت ترکیه با تشکیل اقدامات امنیتی و برقراری حکومت نظامی فضا را به سمت عدم برگزاری انتخابات در برخی حوزه های کردی می برد. این اتفاق البته به آن صورت نیفتاد و دموکراتیک کردها هرچند حدود ۲ درصد ریزش آرا داشت اما کماکان در پارلمان حضور خواهد داشت.

۳ - اصلی ترین بازنده ناسیونالیست های ترکی

حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچه لی را می توان اصلی ترین بازنده دانست. این حزب که در انتخابات قبلی بیش از ۱۶ درصد از آرا را به خود اختصاص داده بود اینبار تنها ۱۲ درصد به دست آوزد. پیش بینی می شد با توجه به شرایط بی ثباتی که در این کشور بروز کرده گروه های محافظه کار و مذهبی آرای خود را از حرکت ملی به عدالت و توسعه منتقل کنند. باید توجه داشت بیشترین میزان پایگاه مشترک اجتماعی در میان عدالت و توسعه و حرکت ملی دیده می شد. حزب کلاسیک جمهوری خواه خلق هم تغییر چندانی نداشت و آرای این حزب از ۲۴/۹۵ به ۲۵/۳ افزایش پیدا کرد.

۴ - دیگر نیاز به ائتلاف نیست

اصلی ترین هدف حزب عدالت و توسعه برای برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام فرار از تشکیل دولت ائتلافی بود که این حزب به هدفش رسید. برخی از منتقدان حزب عدالت و توسعه معتقدند که سیاست های امنیتی و برخورد شدید با پ.ک.ک و ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور جواب داد و سرانجام مردم از ترس بدتر شدن اوضاع مجددا حاضر شدند به این حزب رأی دهند. اکنون حزب عدالت و توسعه با کسب بیش از 316 کرسی از ۵۵۰ کرسی پارلمان می‌تواند به تنهایی دولت تشکیل دهد و نیازی به سایر احزاب ندارد.

۵ - رویای اردوغان چه می شود؟

نتایج دور پیشین انتخابات پارلمانی به اندازه ای برای اردوغان ناامید کننده بود که احتمالا خود او هم پیگیری ایده تغییر نظام سیاسی ترکیه از پارلمانی به ریاستی را با ساز و کار فعلی از سر بیرون کرده است. چرا که طبق قانون اساسی این کشور تغییرات قانون اساسی در این سطح باید پشتیبانی دو سوم نمایندگان پارلمان را داشته باشد. امری که عدالت و توسعه حالا بهتر از گذشته می تواند آن را به سرانجام برساند.

-

49308