سردی روابط انگلیس و عربستان؛ از دیپلماسی تا واقعیت

به گزارش ایرنا، لغو توافق قضایی 5.9 میلیون پوندی میان دو کشور در 21 مهرماه گذشته از سوی دیوید کامرون که تحت فشار رهبر حزب کارگر و محافل حقوق بشری صورت گرفت و متعاقب آن اعلام لغو سفر برنامه ریزی شده یک هیات بلندپایه پارلمانی انگلیس به عربستان از سوی مقامات سعودی، از جمله این تحولات بشمار می آیند.
در همین حال اظهارات اخیر 'محمد بن نواف بن عبدالعزیز سفیر عربستان سعودی در لندن در مورد لغو توافق قضایی یاد شده و به ویژه واکنش غیرمتعارف و شدیدش علیه جرمی کوربین رهبر حزب کارگر، از دیگر موردی بود که سبب شد دامنه این چالش ها و تحولات گستره بیشتری پیدا کنند.'
'محمد بن نواف بن عبدالعزیز' در یادداشتی که روز دوشنبه هفته گذشته در دیلی تلگراف به چاپ رسید، با عصبانیت تلاش کرد که به اتهام های وارده شده علیه سعودی به دلیل نقض حقوق بشر و سرکوب مخالفان و حمایت از افراط گرایان پاسخ دهد.
سفیر سعودی در این یادداشت بیان داشت: 'این اتفاق (لغو توافق قضایی) درحالی رخ می دهد که اخیرا برخی از رسانه های انگلیسی مساله لغو قراردادها را به موضوعات داخلی عربستان ربط داده اند؛ و اگر قرار باشد که دامنه روابط تجاری میان دو کشور به دلیل برخی اندیشه های سیاسی تحت تأثیر قرار گیرد، در آن صورت این مناسبات اقتصادی مهم به مخاطره خواهد افتاد. '
محمد بن نواف در یادداشت خود همچنین افزایش رویکرد ضد سعودی در انگلیس را بر روابط دو کشور ‘هشداردهنده' خوانده است.
عربستان سعودی مدت ها است که به نقض حقوق بشر متهم شده و کارنامه حقوق بشری این کشور به شدت موردانتقاد جرمی کوربین رهبر حزب کارگر است.
جرمی کوربین، سیاستمدار چپ گرا و مدافع حقوق بشر بارها در مجامع و کنفرانس های حقوق بشری علیه رژیم عربستان و نیز بحرین مواضع تندی را بیان داشته است.
وی بارها اعلام کرده که دولت انگلیس از موارد ضد حقوق بشری در عربستان آگاه است اما به دلیل منافع اقتصادی اش با این کشور تعامل می کند.
'جرمی کوربین' رهبر حزب کارگر هفتم مهرماه گذشته در جریان سخنرانی اش در اجلاس سراسر این حزب در برایتون، ضمن انتقاد شدید از عربستان و بحرین به دلیل نقض حقوق بشر، از دولت انگلیس خواسته بود که ضمن لغو توافق قضایی اش با ریاض، مانع از حکم اعدام 'علی محمد النمر' توسط سعودی ها شود.
«جرمی کوربین» همچنین در سخنانش از عربستان سعودی و بحرین به دلیل سرکوب شهروندانشان انتقاد کرد و از«دیوید کامرون» نخست وزیر کشورش خواست به «حمایت های بی چون وچرا» و 'چاپلوسانه ' از این دو کشور پایان دهد.
نکته جالب توجه در این میان انتشار گزارش های متعدد در روزنامه های مهم انگلیس در دو ماهه گذشته از جمله در تایمز و گاردین در مورد بروز شکاف در میان خاندان سلطنتی عربستان و احتمال کودتای خانوادگی علیه سلمان پادشاه 'بیمار و ناتوان ' این کشور است.
این گزارش ها که به طور مستمر منتشر می شوند، می توانند پیام های مهمی را برای مقامات سعودی در برداشته باشند.
منابع انگلیسی گرچه از این تحولات و چالش ها به عنوان نشانه های از رو به سردی رفتن روابط لندن و ریاض ذکر کرده اند، اما این نکته را نیز فاش ساخته اند که دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس برای از بین بردن اختلافات اخیر ایجادشده میان دو طرف اقدامات آشکار و مخفیانه ای را آغاز کرده است.
این منابع از سفر هفته گذشته فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس به ریاض و دیدارش با ملک سلمان و محمد بن نایف ولیعهد عربستان به عنوان بخشی از این اقدامات یادکرده اند.
وزارت خارجه انگلیس روز چهارشنبه هفته گذشته در بیانیه ای گفت که بحث در مورد مسایل دوجانبه ، بحران سوریه، امنیت منطقه و چالش های ناشی از افراط گرایی محور مذاکرات هاموند با رهبران عربستان سعودی بوده است.
روزنامه دیلی میل روز شنبه در گزارشی با بیان اینکه سفیر عربستان سعودی در لندن در این شرایط به کشورش بازگشته است، نوشت: این درحالی است که دیوید کامرون با ارسال یک پیام خصوصی برای محمد بن نواف، از وی درخواست کرده بود که با وی در داونینگ استریت ( ساختمان نخست وزیری) دیدار داشته باشد.
این روزنامه نوشت: یک منبع نخست وزیری انگلیس با اشاره به دخالت شخصی کامرون در این وضعیت عنوان کرده که مناسبات میان دو طرف در حال حاضر سرد است اما مقامات سعودی خواهان 'تضمین' هستند.
دیلی میل افزود: ریاض یک متحد اصلی لندن در خاورمیانه است و تبادل اطلاعات جاسوسی میان آنها تاکنون مانع از انجام شماری از حملات تروریستی در انگلیس شده است.
این روزنامه اضافه کرد: عربستان سعودی در همین حال از شرکای مهم تجاری انگلیس به ویژه در حوزه تسلیحاتی است و شرکت های انگلیسی تاکنون توافق های فروش سلاح به ارزش میلیاردها پوند ازجمله درزمینهٔ فروش هواپیماهای جنگی با طرف های سعودی به امضا رسانده اند.
دیلی میل همچنین گفت: احتمال دارد که دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس تا قبل از فرارسیدن سال نو مسیحی و کریسمس از عربستان سعودی دیدار کند.
روزنامه «دیلی تلگراف»، نیز در گزارشی در این خصوص نوشت: «دیوید کامرون» نخست وزیرانگلیس در تلاش است تا تنش ایجادشده را از بین ببرد و خشم عربستانی ها را کاهش دهد به همین منظور با ارسال پیامی به سفارت عربستان در لندن از سفیر خواسته بود که به دیدار او بیاید اما سفارت عربستان در لندن اعلام کرده سفیر به عربستان بازگشته است.
این روزنامه افزود: در راستای تلاش لندن برای کم کردن نگرانی های عربستان نسبت به این انتقادها هفته گذشته، «فیلیپ هاموند» وزیر خارجه انگلیس برای دیدار با مقامات عربستانی به این کشور سفر کرد و محمد بن نواف سفر عربستان نیز در این دیدارها در ریاض حضور داشته است.
به نوشته دیلی تلگراف، عربستان سعودی یک شریک اطلاعاتی و اقتصادی مهم برای انگلیس به شمار می رود و اختلافات سیاسی میان طرفین نگرانی مقامات انگلیسی را به همراه داشته است.
دیلی تلگراف همچنین با اشاره به اینکه روز چهارشنبه هفته گذشته یک مقام نخست وزیری انگلیس پیام شخصی دیوید کامرون را به ملک سلمان، پادشاه عربستان تحویل داد، نوشت: کامرون از این طریق به دنبال بهبود روابط میان طرفین بود.
به گفته تحلیل گران اگرچه طرح مسایل حقوق بشری و نیز لغو توافق قضایی می تواند ازجمله عوامل تنش ساز در روابط ریاض با لندن باشند اما علل اصلی این تحولات را باید در جاهای دیگری جستجو کرد.
این تحلیل گران معتقدند ریشه این تنش ها را می توان در حمایت انگلیس از توافق هسته ای 'وین' و نزدیک شدنش به تهران و نیز تغییر نسبی رویکرد لندن نسبت به مسایل سوریه و نیز موضوع افراط گرایی و تروریسم پیدا کرد.
به گفته این تحلیل گران، حمایت قاطع انگلیس از توافق هسته ای وین و نزدیکی لندن به تهران برخلاف خواسته ها و امیال درونی مقامات عربستان سعودی صورت گرفته است.
این تحلیل گران با اشاره به سرمایه گذاری کلان عربستان سعودی از گروه های تروریستی و معارض در سوریه و تلاش آن برای سرنگونی بشار اسد، می گویند تغییر نسبی مواضع انگلیس در قبال بشار اسد و افراط گرایان دقیقاً لندن و ریاض را می تواند در مقابل هم قرار دهد.
بر این اساس به نظر می رسد که طرح بحث 'تضمین ' از سوی مقامات سعودی ، نه فقط به دلیل انتقادات حقوق بشری که سال هاست تکرار می شود و دقیقاً ناشی از هراس آنها از تحولات در حال وقوع در منطقه است.
به نظر می رسد که عربستان سعودی نگران از همراهی دولت انگلیس، به دلیل فشارهای جرمی کوربین رهبر حزب کارگر، با تحولاتی در منطقه است که می تواند آینده این کشور را دستخوش تغییرات جدی و ریاض را به انزوا بکشاند.

4949