بسیار خب!باید خوشحال باشیم!؟ چراکه طرف های بین المللی منازعه سوریه بالاخره تصمیم به مصالحه گرفته اند؟ یاامیدوار!؟چون اسد و گروهی از مخالفانش برای پایان مخاصمات خونین و ویرانگر کشورشان به توافق رسیده اند؟. اکنون خوشحال باشیم یا امیدوار!؟ظاهرا انتظار ها به سر رسید و میوه سفرهای پنهان مسکو به مرور در حال ورود به بازار سوریه است.ازسفر20 اکتبر بشار اسد به کرملین گرفته تا حضور یک هفته بعد هیاتی بلند پایه از مخالفان وی در مسکوو یا اجلاس بین المللی پیش روی جمعه 30 اکتبر دروین؛همگی حکایت از وقوع تحولاتی مهم در لایه های پنهان بحران سوریه دارد.
از همان 3هفته پیش، که سفرغیر مترقبه اسد به روسیه افشا و توجه محافل سیاسی رابه خود جلب کرد،بسیاری از تحلیل گران سیاسی و دیپلمات های مقیم منطقه بر این نکته اتفاق نظر داشتند که جدای از دلایل انجام سفر، این نتایج حضور آقای اسد در مسکواست که اهمیت دارد و باید به آن توجه کرد.آقای اسد که صرفا برای تشکر از پوتین و قدردانی از او برای مداخله نظامی در کشورش رنج چنین سفر مخاطره آمیزی را به جان نخرید بلکه هدف اصلی او توافق بر سر آینده سیاسی کشورش با پوتین بود.
نتایج سفر اسد اهمیت دارد بیشتر به دلیل موضع گیری صریح مقامات کرملین به نفع مخالفان به قول پوتین "سازنده" و نیز ملاقات های مکرر این مخالفان با مسئولان روسی که نشان گر تغییری عمده دردیپلماسی روسیه است. اکنون مشخص شده طی حداقل 2 ماه اخیرهیات هائی بلند پایه از ارتش آزاد سوریه به صورت مخفی حداقل 3 بار با مقامات وزارتخارجه روسیه در مسکو و یکی از پایتخت های اروپائی ملاقات هایی داشته اند که آخرین آنها در هفته منتهی به 26 اکتبر و پس از ترک کرملین توسط اسد در مسکو صورت گرفته است.با هر استانداردی این خبر هیجان انگیزی است!.
میخائیل بوگدانف معاون وزیر خارجه روسیه روز 3 شنبه طی گفتگویی با خبرگزاری اینتر فاکس اظهارداشت" بله، مخالفان اینجا بودند. این هفته هم! اینجا بودند". بوگدانف درسخنانش توضیحی در باره عبارت"هم" به اعتبار تکرار این ملاقات ها و نیز نتایج مذاکرات سری هیات ها و اینکه آنها با چه کسی ملاقات کرده اند نداد اما یاد آور شد" هیاتی هایی از ارتش آزاد سوریه چندین بار به مسکوآمده اند". معاون وزیر خارجه روسیه اما توضیحی در باره ملاقات های مشابه در یکی از پایتخت های اروپایی نداد، ولی منابع دیپلماتیکی مقیم وین و ژنو گفته اند در فواصل ماه های سپتامبر تا اواسط اکتبر گزارش های متعددی از تماس های دیپلمات های ارشد روسیه با مخالفان آقای اسد دریکی از این 2 پایتخت دریافت،اما نتوانستند از نتایج آن اطلاعات موثقی دریافت کنند.
تا آنجا که به تحولات 2 هفته اخیر مربوط می شود رهبران روسیه از ضرورت حضور جدی ارتش آزاد سوریه در روند مذاکرات و سهیم شدن آنها در قدرت سخن می گویند و اینکه مسکوآنها را تروریست نمی داند.اما گرایش مسکو به یکی از گروه های مسلح سوری و طراحی مدل سیاسی آینده سوریه براساس توافق با آنها الزاما به جنگ ویرانگر کنونی خاتمه و اختلافات میان طرفین که دریائی از خون میان آنها جاری ست را پایان خواهد داد؟. پاسخ مثبت تا حدی ساده انگاری سیاسی خواهد بود و پاسخ منفی هم بسیارناامید کننده!.باید دید مسکو اولا دقیقا چه توافقی با هماهنگی آقای اسد باارتش آزاد سوریه کرده که اینک خواهان مشارکت جدی این گروه و نه دیگران در پروسه سیاسی شده.ثانیا در یک فرایند سیاسی موثر تا چه لایه ای از قدرت در اختیار آنها قرار خواهد گرفت،و نکته سوم که اهمیت زیادی دارد موضع تهران در این خصوص چه خواهد بود؟.
یافتن پاسخی برای این سوالات از این جهت اهمیت دارد که بشار اسد تاکید کرده "اگر مردم کشورش اورا نخواهند اصراری برای ماندن در قدرت ندارد".سخن وی بی شباهت به اظهارات عبداللهیان معاون قدرتمند وزیر خارجه ایران در امور اعراب نیست که هفته گذشته و در کمال بهت و ناباوری اعلام کرد "ایران اصراری بر ماندن ابدی اسد در قدرت ندارد". اما توافق مسکو و ارتش آزاد ازیک جهت دیگر نیز حائز اهمیت است وآن مواضع طرف های غربی ،ترکیه و عربستان است که اولا به تغییرات با کیفیت روسی اعتقاد ندارند،ثانیااگر قرار باشد در کنار حفظ ساختار سیاسی و نظامی سوریه ،ارتش آزاد در آینده سیاسی این کشور همان مناسبات سنتی و کلاسیک "روسی - سوری" را ادامه و منافع روسیه بی هیچ تغییری تضمین شود و همه میوه باغ را مسکو یک جا بار بزند،پس نتیجه این همه مداخله سیاسی و نظامی در سوریه برای آنها چه دستاوردی خواهد داشت؟. از دید ائتلاف عربی - غربی و ترکیه پس از 4 سال جنگ "این یعنی هیچ!!".ولی این "هیچ" آیا آنها را خسته ومتقاعد خواهد کرد جنگ در سوریه را خاتمه و تن به یک مصالحه بدهند؟.شاید نشست 30 اکتبر وین به اینگونه سوالات تا حدی پاسخ بدهد(تا کید می کنم شاید)،اما شخصا خوشبین نیستم.نگران کننده،ولی فعلا جنگ ادامه خواهد یافت.
matinmos@gmail.com
نظر شما