امير هوشنگ فتحي‌زاده
امروزه سرمايه‌ها‌ي فكري و انساني بيش از هر زمان ديگر به عنوان يكي از عوامل توسعه و پيشرفت محسوب مي‌شود. يكي از وجوه بسيار بارز و مهم سرمايه‌ها‌ي فكري، حمايت از حقوق مالكيت فكري است كه بر توسعه هر كشور تأثير مستقيم دارد.
حمايت از اين حقوق در توسعه اقتصادي كشورها نقش بسيار مؤثري ايفا ميکند به ترتيبي كه در كشورهاي توسعه يافته در رديف يكي از مهمترين موضوعاتي است كه مورد توجه قرارگرفته است. ارتباط وسيع اين موضوع با ديگر ابعاد سياستي اقتصادي بر اهميت و ارزش آن در سطح بين الملل افزوده و مذاكرات پيچيده اي را در محافل متعدد جهاني در اين خصوص در پي داشته است.
ورود مباحث مربوط به مالكيت فكري به مذاكرات چندجانبه تجاري در خلال دور اروگوئه خود دليلي است بر اين مدعي كه استيفاء اين حقوق براي كشورهاي شركت كننده در اين دور از مذاكرات تجاري مورد توجه خاص بوده است.
اقتصاد جهاني هم اكنون مبتني بر تجارت خدمات و دارائي‌ها‌ي فكري مي‌باشد. لذا حمايت از مالكيت‌ها‌ي فكري بر پيشبرد اقتصاد دانش محور كمك فراوان ميکند.
چنين اقتصادي موجبات توليدات با ارزش افزوده فراوان را فراهم مي‌آورد، ضمن اينكه جذابيت هاي لازم براي سرمايه‌گذار‌ي مستقيم خارجي را نيز به دنبال دارد. نظر به پويايي اقتصاد و عدم ثبات آن در زمان های مختلف توجه به خلاقيت دانش محور به عنوان موتور محركه توسعه بسيار ضرور‌ي است.
حمايت از حقوق مالكيت‌فكري با تمامي زمينه‌هاي توسعه انساني مرتبط بوده و در سياستگذاري هاي مربوط مورد توجه فراوان است. حمايت از دانش سنتي، فرهنگ عامه، فولكلور، منابع ژنتيك، محصولات كشاورزي مي‌تواند در سايه اين حمايت ها منشأ اثر جديد باشند.
توجه به اين حقوق در چند دهه اخير مورد توجه بيشتر قرار گرفته به شكلي كه دارندگان اين حقوق كه بيشتر در كشورهاي توسعه‌يافته قرار گرفته‌اند، با توسل به موافقت‌نامه‌ها‌ي دوجانبه و چندجانبه و مطرح نمودن آن در سازمان هاي بين‌المللي، بدنبال ضمانت اجرا‌ي دقيق‌تر و مطلوب‌تر آن مي‌باشند.
افزايش سهم دارايي هاي ناملموس نسبت به دارايي هاي ملموس، به عنوان يكي از شاخص هاي شركت هاي موفق دنيا بحساب آيد. در ادامه نمونه هایی از ارزش این دارایی ها در شرکت های بین المللی آورده شده است:
- شركت مايكرو سافت: 97 درصد از ارزش كل دارايي هاي شركت به دارايي هاي فكري (دارايي هاي ناملموس) اختصاص دارد كه فقط 3 درصد از ارزش كل دارايي ها به ساختمان و تجهيزات و غيره شركت مربوط مي شود. در آخرین ارزیابی ارزش نام تجاري مایکروسافت در سال2004، 94/59 ميليارد دلار تخمين زده شده است.
- شركت آی بی ام: فقط در سال 2000 ميلادي از طريق فروش حق ليسانس خود، بالغ بر 7/1 ميليارد دلار درآمد كسب كرد. ارزش نام تجاري آی بی ام در سال2004 بالغ 37/53 ميليارد دلار تخمين زده شده است.
- دانشگاه هاي آمريكا و كانادا: درآمد اين دانشگاه ها از طريق واگذاري حق ليسانس نتايج تحقيقات شان به ساير شركت ها و دولت هاي ديگر در سال 2000 ميلادي بالغ بر 1/26 ميليارد دلار بوده است.
- درآمدهاي كسب شده از طريق اعطاي حق ليسانس توسط شركت هاي مختلف در سال 2000 در حدود 100 ميليارد دلار برآورد شده است.
*سرپرست گروه مطالعات و پژوهشهاي حقوق اقتصادي و بازرگاني
22335
نظر شما