واقعیت هایی از بورس/ آیا سهام شرکت ها به قیمت واقعی معامله می شود؟

مریم یعقوبی

در ادبیات اقتصادی بورس را ويترين اقتصادي هر كشور می دانند چرا که وضعیت بازار سهام می تواند نشان دهنده جو حاکم بر اقتصاد و تا حدودی آینده رونق و رکود باشد.

بررسی ساز و کارهای بازار سهام نشان می دهد علاوه بر شاخص های کلان بازار مانند شاخص کل و... شاخص های دیگری نیز وجود دارند که توجه به آن ها تصویر دقیق تر و آینده نگرتری را از اقتصاد به دست می دهد.

یکی از این نسبت ها، نماگر مهم  نسبت ارزش بازاری به ارزش دفتری است یا همان P/B است. ممکن است در قدم اول برخورد با چنین کلمات و عباراتی برای سهامداران عادی کمی دلهره آور باشد و اینگونه تصور کنند که از این نسبت ها و نماگرها سردرنمی آورند ولی کمی دقت کافی است تا مشخص شود ماجرا به این پیچیدگی ها هم نیست.

نماگر نسبت ارزش بازاری به ارزش دفتری که میان بورس بازها و تحلیلگران به P/B معروف است در واقع نشان می دهد آیا قیمتی که اکنون یک سهم از یک بنگاه حاضر در بورس به آن قیمت معامله می شود از ارزشی که از نظر حسابداری در دفاتر حسابداری آن شرکت ثبت شده کمتر، بیشتر یا مساوی است.

در یک جمله می توان گفت هرچه نسبت P/B برای سهام یک بنگاه بالاتر باشد، آن بنگاه وضعیت بهتری در بازار دارد.

طبیعی است هرچه میانگین P/B تمام سهام موجود در بازار بهتر باشد، وضع آن بازار و در واقع وضع آن اقتصاد بهتر است حداقل از نظر نسبت میان ارزش بازار به ارزش دفتر.

از آنجا كه براساس استانداردهاي حسابداري، بدهيها در ترازنامه به ارزش روز و داراييها به بهاي تمام شده يا خالص ارزش بازيافتني (هر كدام كمتر باشد) ثبت می شود بنابراين، اثر بسيار مهم تورم در سمت راست ترازنامه شركتها منعكس نميشود و به همين دليل، نسبت P/B در حقيقت ارزش سهام را نسبت به ارزش خالص داراييهاي شركت با بهاي تمام شده مي سنجد.

به اين ترتيب در اقتصادهاي تورمي، معمولا اين نسبت در طول زمان، در صورتي كه تجديد ارزيابي داراييها اتفاق نيفتد، رشد مي كند چرا كه شتاب رشد صورت كسر (قيمت سهام) از مخرج (خالص ارزش داراييها به بهاي تمام شده) بيشتر است.

از همين رو، اين نسبت در بازارهاي تورمي يك مقياس بسيار محافظه كارانه براي ارزش گذاري سهام محسوب ميشود و معمولا سهام داراي P/B  حدود يك واحد از منظر تحليلي ارزنده  و جذاب توصيف مي شوند.

مقدار پايين اين نسبت مي تواند نشان دهنده اين باشد كه سهم زير ارزش ذاتي قرار دارد همچنين می تواند به اين معنا نیز باشد كه مشكل بنيادي در شركت وجود دارد.

مقایسه این نسبت در بازارهای سهام کشورهای مختلف نیز می تواند تحلیلگران را به تصویری روشن از شرایط بنگاه های هر کشور برساند.

بررسی ارزش بازاری در بازار سرمایه ایران نشان می دهد شرکت هایی که نسبت  P/B  در آن ها زير يك واحد است، بيشترين فراوانی را در میان شرکت های بورسی دارند.

به عبارت دیگر بیشترین سهم از ارزش بازاري متعلق به شركت هايي است که پايين تر از ارزش دفتري خود مورد معامله قرار گرفته اند. از لحاظ تعدادي اين طبقه شامل 52 شركت می شود. 

22339