دیپلماسی ایرانی در قبال بی‌کفایتی سعودی/ پرونده

رییس جمهوری که برای شرکت در اجلاس هفتادم مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود، با سخنرانی در این اجلاس و ناتمام گذاشتن سفر خود، صدای مظلومیت جانباختگان فاجعه منا و بی کفایتی کاگزاران سعودی را به گوش جهانیان رساند. [سفر رئیس جمهوربه نیویورک ناتمام می ماند /حضور در مراسم انتقال پیکر حجاج جانباخته]

پنجشنبه گذشته در حالی که موضوع حضور رییس جمهوری و هیات همراه در نیویورک و شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان خبر مهم سیاست خارجی پیگیری می شد، به ناگاه خبری در خروجی ها قرار گرفت که بهت و اندوه را در پی داشت. وقوع فاجعه در منا و کشته شدن چند صد زایر خانه خدا. ایرانیان هم در جمع جانباختگان هستند. [آمار نهایی جان‌باختگان ایرانی فاجعه منا اعلام شد؛ ۴۶۴ نفر] این نخستین خبر درباره این فاجعه بود. 

حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب پس از فاجعه منا در پیامی [پیام اینستاگرامی رهبر انقلاب به آل سعود] با اعلام سه روز عزای عمومی در کشور، مدیریت غلط و اقدامات ناشایسته عربستان را عامل این فاجعه دانستند [روایتی تصویری ازسیاست ایران در هفته گذشته/پیام قاطع رهبر انقلاب،سخنان رئیس جمهور و توهین به ظریف] و دولت سعودی را موظف کردند که مسوولیت سنگین خود را در این حادثه تلخ پذیرفته و به لوازم آن به قاعده حق و انصاف عمل کند. [ایرانی:سعودی سیاست فرار به جلو را پیش گرفته/ باید با یارکشی‌های درست آنها را وادار به پاسخگویی کنیم]

رییس جمهوری هم که برای سخنرانی در سازمان ملل وارد فرودگاه جان اف کندی نیویورک شده بود، در پایین پلکان هواپیما و به محض شنیدن خبر مربوطه در تماس تلفنی، معاون اول خود را مامور کرد تا با تشکیل ستاد ویژه، این فاجعه را به سرعت پیگیری و مرتبا به وی گزارش کنند. [دستورات رییس جمهوری در خصوص حادثه منا/تشکیل جلسه ویژه هیات دولت و ستاد پیگیری حادثه]

عصر پنجشنبه (روز واقعه) هیات دولت جلسه فوق العاده تشکیل داد و وزرای کشور، بهداشت و ارشاد مسوول بررسی ابعاد فاجعه شدند و ستادهای ویژه در این وزارتخانه ها و وزارت امور خارجه تشکیل شد. 

** احضار مکرر کاردار عربستان به وزارت امور خارجه

وزارت امور خارجه نیز کاردار عربستان در تهران را سه بار احضار کرد و خواستار همکاری عربستان برای عزیمت هیات ویژه ایرانی به مکه، حفاظت از جان بقیه زایران، رسیدگی به مجروحان و مشخص کردن وضعیت مفقودان حادثه شد.
علیرغم تمام تلاش های دیپلماتیک، در ابتدای این ماجرا مقامات عربستان نه تنها سوء مدیریت در مراسم حج را نمی پذیرفتند، حتی با مسوولان وزارت امور خارجه برای عزیمت ستاد ویژه به سرزمین حجاز همکاری نکردند تا اینکه ابعاد شوم این واقعه ناگوار روشن شد و فشارهای بین المللی و افکار عمومی جهان به دولت عربستان افزایش یافت. [احضار کاردار عربستان به وزارت خارجه برای چهارمین بار]

**دیپلماسی ایران، فاجعه منا را جهانی کرد
محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه که رییس جمهوری را برای حضور در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد همراهی می کرد، دیپلماسی فعال و گسترده ای را در نیویورک آغاز کرد. [مذاکره ظریف و روحانی با امیر کویت درباره اعزام نماینده ایران به عربستان]

وی در ملاقات با همتایان خود و مقام های ارشد کشورها و مسوولان سازمان ملل در نیویورک، با تشریح جزئیات فاجعه منا گفت: با تمام توان، اقدامات لازم سیاسی، حقوقی و کنسولی را برای حمایت از حقوق اتباع کشورمان به ویژه قربانیان و مصدومان فاجعه اسفبار منا انجام می دهیم. [رئیس جمهور:دولت عربستان از لحاظ حقوقی و سیاسی مسئول حوادث اخیر است و باید پاسخگو باشد]

ظریف با استفاده از ابزارهای دیپلماسی فاجعه منا را به گوش سران کشورها در نیویورک رساند، تا جایی که فاجعه ای که آل سعود آن را فقط «قضا و قدر » عنوان می کردند، ابعاد جهانی به خود گرفت.  [ظریف در شورای امنیت: جهان همدستی عربستان در ایجاد القاعده و طالبان و جنایات صدام را فراموش نکرده است]

وزیر امورخارجه به «عادل الجبیر» وزیر جوان عربستان آموخت هر جا لازم باشد برای دفاع از حق ایرانیان در مقابل تمام قدرت های جهان می ایستد، اما برای حفظ جان شهروندان ایرانی با متانت می نشیند و با حفظ اخلاق و پروتکل های دیپلماتیک، خواستار میانجیگری امیر کویت برای گشایش راه حل بحران می شود.

**صدای مظلومیت حجاج و بی کفایتی کارگزارن سعودی در سازمان ملل

رییس جمهوری هم از فرصت سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل به خوبی استفاده کرد و گفت: من به نمایندگی از سوی ملت بزرگی سخن می گویم که امروز در غم از دست دادن هزاران زائر مسلمان و صدها نفر از هموطنان خود به سوگ نشسته است.
روحانی افزود: سالمندان، جوانان، زنان و مردانی که برای انجام مناسک مذهبی در گردهمایی عظیم معنوی و جهانی حج شرکت کرده بودند؛ولی متاسفانه قربانی بی کفایتی و سوء مدیریت مجریان شده و حتی به دلیل عدم پاسخگویی مسوولان، از شناسایی مفقودان و بازگرداندن سریع پیکر قربانیان به خانواده های عزادارشان دریغ شده است.

سخنرانی رییس جمهوری در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد پیام های مهم دیگری را به همراه داشت؛ « ضرورت مسوولیت پذیری سبب سازان حادثه منا» ، « لزوم ایجاد جبهه ی مبارزه با افراط گرایی»، «تحقق حقوق هسته ای به رغم بی عدالتی ها» ، « ضرورت همکاری میان کشورهای منطقه پس از برجام » و «صلح و توسعه» پنج پیام مهمی بود که در سخنان رییس جمهوری برجسته تر بود. [روحانی، وجدان جهانی را به میدان فاجعه منا آورد/ سعودی در بالاترین سطح جهانی به چالش کشیده شد ]

** رییس جمهوری، سفر به نیویورک را ناتمام گذاشت
حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی رییس جمهوری پس از آن که صدای مظلومیت قربانیان منا را به گوش جهانیان رساند و در نطق سازمان ملل، انگشت اتهام را متوجه کارگزاران سعودی کرد، سفر خود را نیمه تمام گذاشت تا برای شرکت در تشییع پیکر مطهر جانباختگان این حادثه که قرار بود سه شنبه انجام شود، خود را به تهران برساند.
اما به دلیل رفتارهای دولت سعودی این اتفاق نیفتاد و به رغم همه پیگیری ها، هنوز خبر موثقی از مفقودان نبود و اجساد جانباختگان هم به کشور بازنگشت. [رییس جمهور به تهران بازگشت]

**عکس العملی سخت در صورت بی احترامی به حجاج ایرانی
با گذشت چند روز از فاجعه منا و کوتاهی ها و کارشکنی های عربستان در شناسایی و انتقال پیکرهای مطهر جانباختگان به کشور، فرمانده کل قوا بار دیگر در روز چهارشنبه و در جمع فرماندهان عالی نیروهای مسلح و یگان های مستقر در دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر به این موضوع واکنش نشان دادند. [رهبر معظم انقلاب: عکس العمل ما به عربستان خشن و سخت خواهد بود]

ایشان گفتند: مسوولان عربستان به وظایف خودشان عمل نمی کنند و در مواردی عکس آن عمل کرده و موذیگری می کنند، ایران اگر بخواهد عکس العمل نشان دهد اوضاع آنها خوب نخواهدبود. اگر قرار شد عکس العملی نشان دهیم، عکس العمل ما خشن و سخت خواهد بود.

*پادشاه عربستان تسلیت گفت
بیانات صریح و قاطعانه رهبر معظم انقلاب، به سرعت بازتاب منطقه ای و جهانی به خود گرفت، تا اینکه سید حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشورمان که به عربستان رفته بود، اعلام کرد: تسلیت پادشاه عربستان و هیات وزیران آن کشور به رهبر معظم انقلاب، دولت و ملت ایران از سوی وزیر بهداشت این کشور در جلسه ابلاغ و مقرر شد انتقال پیکر جانباختگان تسریع شود. [ پیام تسلیت پادشاه سعودی]

***دیدارها و ملاقات رییس جمهوری در حاشیه اجلاس سازمان ملل
در کنار پیگیری فاجعه منا و ارتباط مکرر رییس دولت یازدهم با اسحاق جهانگیری معاون اول برای مشخص شدن وضعیت زایران ایرانی، رییس جمهوری از فرصت اجلاس سازمان ملل هم برای این منظور استفاده کرد و ضمن آن که در همه دیدارهای خود به فاجعه منا پرداخت به عرصه دیگری که همسایه جنوبی ما در آن بحران آفرینی می کرد هم اشاره داشت.

**رییس جمهوری در دیدار با مدیران و مجریان ارشد رسانه های آمریکایی با تشریح و تبیین مواضع منطقه ای و بین المللی ایران گفت: رسانه ها اجازه ندهند دشمنی و بدبینی ها میان ملت ها گسترش یابد.
وی اجرای کامل توافق هسته ای را یک آزمایش بزرگ برای آمریکا دانست و با بیان این که مشکلات ایران و آمریکا یک شبه حل نمی شود، اظهار کرد: مانعی برای حضور سرمایه گذاران آمریکایی در ایران نیست. [در دیدار روحانی با پوتین و کامرون چه گذشت؟]

**روحانی با حضور در سازمان ملل متحد در مراسم تصویب سند نشست سران توسعه پایدار شرکت کرد.
**رییس جمهوری همچنین در دیدار «استفان لوفون» نخست وزیر سوئد، با تاکید بر اثرگذار بودن روابط ایران و اروپا برای تقویت امنیت منطقه، از توسعه همکاری های تهران- استکهلم به ویژه در عرصه اقتصادی استقبال کرد و گفت: هیچ مانعی بر سر راه تعمیق و گسترش روابط همه جانبه دو کشور وجود ندارد.  [سه دیدار دیپلماتیک فشرده پس از سخنرانی در سازمان ملل]

** حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی در دیدار «دیلما روسف» همتای برزیلی خود درخصوص مسایل سوریه گفت: سوریه در جنگی بزرگ با تروریست ها درگیر است و مردم این کشور دچار سختی های فراوان از جمله آوارگی شده اند.
** رییس جمهوری همچنین با مدیران اقتصادی و صنعتی آمریکا دیدار و درباره شرایط اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در دوران پسا توافق هم صحبت کرد.

**دیگر برنامه روحانی در سفر به نیویورک، دیدار «دونالد تاسک»رییس شورای اروپا بود که رییس دولت یازدهم اظهار داشت: اعضای اتحادیه اروپا در دوران تحریم، بیشترین ضرر را متحمل شدند و در دوره جدید باید به گونه ای روابط ایران و اتحادیه اروپا را بازسازی کرده و گسترش دهیم که این گذشته جبران شود.

**رییس جمهوری همچنین با «متئو رنتزی» نخست وزیر ایتالیا دیدار کرد.
روحانی در این دیدار گفت: باید فصل تازه ای در روابط و همکاری های تهران و رم گشوده شود. نخست وزیر ایتالیا نیز در این دیدار از سفر بزرگترین هیات اقتصادی و تجاری ایتالیا به ایران خبر داد.  [دیدارهای روحانی و ظریف در نیویورک]

**روحانی ضمن ملاقات با دبیرکل سازمان ملل، به طور جداگانه با مقامات ارشد کشورهای فرانسه، ژاپن، افغانستان، اکوادور، عراق، ترکیه، چین و بولیوی دیدار و گفت گو کرد.

وی ضمن مصاحبه های اختصاصی با رسانه های جمعی آمریکا ازجمله رادیو ملی آمریکا (NPR) و شبکه تلویزیونی (CNN) در نشست با اعضای اندیشکده های آمریکا و نشست با رهبران ابراهیمی نیز حضور یافت.

به طور کلی سفر به نیویورک و سخنرانی سالانه در مجمع عمومی سازمان ملل همواره یک فرصت تاریخی برای رهبران جهان است تا به افکار عمومی نشان دهند که در مقابل بحران ها و مسائل منطقه ای یا جهانی از چه راهبرد منطقی و اصولی بهره می برند.
دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران نیز با تدبیر، از تریبون جهانی سازمان ملل به خوبی استفاده کرد تا مردم دنیا بفهمند در منا چه گذشت، در منطقه چه می گذرد و ریشه های بحران چیست؟  [همراه با رئیس‌جمهوردرسفر به نیویورک]

به این ترتیب رییس جمهوری هم صدای زایران مظلوم کشورمان را به گوش دنیا رساند و هم به ابهام باراک اوباما برای «شعار مرگ بر آمریکا» پاسخ محکمی داد. [دستاورد سفر نیمه تمام روحانی به آمریکا چه بود؟]

49261