چرا روحانی نباید سفرش را نیمه کاره می گذاشت؟/ پاسخی به طرح یک شبهه

علیرضا اکبری*: طي چند روز اخير ، اظهار نظرهایی در قالب مصاحبه و مقاله  در انتقاد به رئیس جمهوری، معطوف به "عدم ناتمام گذاشتن سفر به مقر سازمان ملل متحد، و بازگشت به ايران" مطرح شده است. بنظرم، در این خصوص نکات قابل تاملی خطاب به قائلان به اين نظر، لازم به ذکر است که در پی می آید:  

بطور كلي ، نشان دادن حساسيت خاص در خصوص وقوع حوادث غير مترقبه، توسط روسا و يا مقامات عاليرتبه دولت ها، (همانطور كه جناب شريعتمداري هم اشاره كردند) امري مرسوم است، نظير بازگشت بلافاصله به كشور جهت مديريت و رسيدگي به يك فاجعه يا حادثه خاص، ليكن؛ مستحضريد كه؛

اول، اجلاس ملل متحد، فرصتي غير قابل تكرار تا يكسال بعد ميباشد، و تقريبا اكثر مقامات درجه اول دنيا را ميتوان طَي چند روز، در مقر ملل متحد ملاقات كرد،
به جرات ميتوان گفت، مجموع ملاقاتهايي كه در چنين مكان و محدوده زماني ، ميتوان با مقامات عاليرتبه داشت، در شرايط عادي نيازمند چندين ماه زمان و هماهنگي بسيار و هزينه بسيار است، ضمن اينكه اينچنين بٌرد و تأثير و پوششي هم ندارد، و مهمتر اينكه امكان تعاقب و اتصال با ديگر ملاقاتها و اجراي يك پلان كامل ديپلماتيك در همين مكان و زمان فشرده چند روزه نيز فراهم است كه در غير اين شرايط، دست نيافتني است،

دوم اينكه، ايران و دولت ايران، در يك موقعيت بسيار حساس است از جمله اينكه در خصوص برجام، از دو ماه قبل، براي پيگيري مذاكرات و توافقات ، برنامه ريزي شده بود كه در سطح سران و وزرا، موضوع تعقيب و دنبال شود، لذا ترك ان مكان و زمان، تقريبا غير قابل جبران بود،

سوم، مقايسه وضعيت يك فاجعه داخلي، كه لاجرم نيازمند مديريت بحران از داخل كشور است، با يك فاجعه برونمرزي، انهم در شرايطي كه دولت مقابل،(سعودي) حتي به مديركل وزارت خارجه اجازه ورود نميدهد، و سفير را نميپذيرد و نماينده عالي رهبري را در حد يك پيغام دهنده از سوي وزير كشورش، ميپذيرد، بنظرم چندان مقايسه مناسبي نباشد.

سعودي هنوز اقاي صادقي را نپذيرفته، اوحدي را تحويل نميگيرد و اقاي قاضي عسكر را در حد يك نماينده، تحويل گرفت، و أصلا نه راه ميدهد كسي را و نه اجازه اقدام به مسئولان و حتي پزشكان ايراني در مكه و عربستان ميدهد.

حال، فرض كنيم جناب روحاني و يا ظريف به تهران بازمي گشتند، ، خوب، چه كار مي توانستند بكنند كه دولت و معاونان وزارت خارجه نمي توانستند بكنند، و أصلا چه خاصيتي داشت بازگشت زود موعد انها، بجز يك حركت سمبوليك؟

اين در حالي است كه، تمام توجه رسانه ها و أفكار عمومي الان در نيويورك است و من فكر مي كنم كه حتي اگر در چنين زماني، اقاي روحاني يا هر رئيس جمهور ديگري اگر تهران بود، عاقلانه تَر بود كه خود را به مقر ملل متحد ميرساند، و از ان تريبون و از ان موقعيت براي افشاي جنايت سعودي ، و اعتراض به كارشكني هاي رياض، و وارد اوردن فشار به دولت جنايتكار سعودي، رايزني با روساي دولتهاي إسلامي و دهها اقدام منطقي ديگر كه ميتوان از ان موقعيت بهره برد، مبادرت مي كردند.

اگر بنده بخواهم يك نقد به رفتار رئيس جمهور و وزيرخارحه در اين خصوص داشته باشم، قطعا اين نخواهد بود كه ، چرا اقايان سفر را ناتمام نگذاشته و بازنگشته اند، بلكه اين بود كه چرا انگونه كه ثقل و عظمت جنايت إيجاب مي كرد، موضع نگرفته، و از شرايط مناسب و تريبون ها و ظرفيت هاي سياسي و حقوقي، جهت وارد اوردن فشار بر دولت بي كفايت و شرور سعودي، بیشتر بهره نگرفتند؟ در واقع، سطح و كيفيت موضع گيري و اقدامات ديپلماتيك ايشان، پايين تَر از انتظار و ضرورت بود.

انتقاد ديگر اينكه، جناب رئيس جمهور و دولت، نمي بايست انفعالي برخورد مي كردند و لزومی به بیان اینکه سفر رئیس جمهور نیمه تمام مانده نبود. چون، اولا كه سفر ایشان تا هفتم مهر برنامه ريزي شده بود، يعني اينكه، ايشان در واقع فقط یک روز یا کمی کمتر از یک روز زودتر نيويورك را ترك می کنند و ديگر اينكه، أصلا ضرورتي نداشت كه ايشان تحت تأثير جوی که منتقدین و رسانه ها بوجود آورده بودند قرار بگيرند، و اهتمام خود را نسبت به فاجعه، از طريق بازگشت زودهنگام براي شركت در تشييع جنازه ، نشان دهند، بلكه، كافي بود چند ملاقات خاص با مقامات همطراز و مؤثر در جهان اسلام و محيط بين الملل ، و يك گفتگوي رسانه اي ويژه با رسانه هاي پر اثر، و نيز دادن بيانيه رسمي در تشريح فاجعه، و حتي بازكردن يك فايل حقوقي خاص براي اين موضوع در مجمع عمومي و در بين كشورهاي إسلامي و از اين قبيل اقدامات انجام می دادند که در این صورت بنظرم بسيار مؤثر تَر از بارگشت زودهنگام بمدت چند ساعت می بود. 

کارشناس مسائل بین الملل و پژوهش های استراتژیک

4949