سعید جعفری
برجام چگونه می تواند تصویب شود؟
رای گیری کنگره قرار است ۱۷ سپتامبر به صورت مجزا ( در مجلس نمایندگان و سنا) برگزار شود. مخالفان برجام در مجلس سنا باید ۶۰ رای از ۱۰۰ رای را کسب کنند تا بتوانند این توافق را در مرحله اول رد کنند. تقریبا تمام ۵۶ جمهوری خواه سنا با توافق هسته ای ایران مخالف هستند. اما این مخالفت ها برای رد برجام کافی نیست و دست کم در مرحله اول باید ۴ دموکرات هم در کنار این ۵۶ جمهوری خواه قرار گیرند تا توافق هسته ای ایران که نه یک لایحه است و نه یک معاهده بین المللی در مرحله نخست رد شود.
اما طبق قانون اساسی آمریکا اگر فقط یک نماینده هم با رای گیری درباره موضوعی در سنا مخالفت کند، از آن طرف باید ۶۰ سناتور درخواست رای گیری داشته باشند. بر این اساس، اگر تعداد دموکرات های موافق برجام به ۴۱ برسد، اساسا هیچ رای گیری در این باره در سنا انجام نمی شود و در نتیجه توافق هسته ای با ایران از فیلتر کنگره عبور خواهد کرد.
وتوی اوباما چگونه کار می کند؟
اما اگر فرض را بر این بگیریم که دموکرات ها نتوانند به ۴۱ رای مورد نیاز برسند، در آن صورت رای گیری در سنا و مجلس نمایندگان به صورت مجزا برگزار می شود. مخالفان با کسب ۶۱ رای در سنا هم می توانند در مرحله نخست برجام را رد کنند. در آن صورت و در شرایطی که مخالفان در مجلس نمایندگان هم توانسته باشند اکثریت را با خود همراه کرده باشند، اوباما مجبور می شود تصمیم کنگره را وتو کند.
پس از وتوی رئیس جمهور، نمایندگان فرصت دارند یک بار دیگر شانس خود را برای رد برجام امتحان کنند. با این تفاوت که در بار دوم هم در مجلس سنا و هم نمایندگان موافقان برای اینکه بتوانند وتوی رئیس جمهور را بی اثر کنند به دو سوم آرای آن مجلس نیاز دارند. یعنی ۲۹۰ رای در مجلس نمایندگان و 67 رای در مجلس سنا. باید توجه داشت که صرف کسب این آرا در یکی از دو مجلس برای رد وتوی اوباما کافی نیست و حتما دو سوم باید در هر دو مجلس به دست آید.
وضعیت چگونه است؟
دیشب سی و دو و سی و سومین سناتورهای دموکرات هم، موافقت خود با برجام را اعلام کردند. باب کیسی و کریس کونز دو سناتوری بودند که دیشب حمایت خود را از توافق هسته ای با ایران علنی کردند. این دو سناتور که در زمره سخت ترین دموکرات ها در قبال برجام به شمار می رفتند، بیشتر انتظار می رفت در میان مخالفان قرار گیرند تا موافقان. این دو سناتور با انتشار بیانیه هایی جداگانه این تصمیم را انتخابی سخت دانستند که بعد از بررسی های فراوان حاصل شده است.
بر این اساس حالا تکلیف ۱۱ سناتور دموکرات دیگر مشخص نشده است. چرا که دو سناتور دموکرات یعنی چاک شومر و باب منندز رسما مخالفت خود را با برجام علنی کرده بودند. حالا در صورتی که تنها یک سناتور دیگر به جمع موافقان توافق بپیوندد در آن صورت سالم ماندن وتوی اوباما تضمین خواهد شد. اتفاقی که به نظر محتمل ترین سناریوی آتی باشد. اما حالا موافقان توافق تحرکات جدی را برای رساندن آرای سناتورها به ۴۱ آغاز کرده اند تا حتی نیازی نباشد رئیس جمهور از حق وتوی خود استفاده کند.
تا این لحظه از مجموع ۴۴ سناتور دموکرات:
۲ سناتور مخالفت خود را برجام اعلام کرده اند.
۳۳ سناتور حمایت خود را علنی کرده اند.
۹ سناتور هم هنوز در این باره تصمیم نگرفته اند یا دستکم نظر خود را به زبان نیاورده اند.
کدام سناریو برای ما بهتر است؟
سیروس ناصری در گفتگو با خبرآنلاین می گوید: «در ابتدا باید توجه کرد که من مطئمنم این توافق دستکم با وتوی اوباما از فیلتر کنگره عبور می کند. اما اینکه به ۴۱ رای می رسد یا خیر، هنوز مشخص نیست. ضمن اینکه من به دو دلیل معتقدم بهتر است این توافق با وتوی اوباما مورد تایید قرار گیرد. نخست اینکه اگر توافق با وتوی اوباما را پشت خود داشته باشد، رئیس جمهور آمریکا در موضعی ضعیف تر از ایرن قرار خواهد داشت و ما می توانیم ادعا کنیم، دولت آمریکا نتوانست در همان مرحله اول بر مخالفین داخلی اش غلبه کند. در درجه دوم اگر مخالفان در همین مرحله بتوانند توافق را رد کنند، در آن صورت تا اندازه ای از زهرشان گرفته خواهد شد، در صورتی که اگر همین مرحله اول، مخالفت رای نیاورد، جمهوری خواهان جری تر می شوند و احتمال کارشکنی های پسینی در آنجا شدت می یابد.»
این سناریو هر چند به زعم دیپلمات پیشین وزارت خارجه برای ایران مطلوب تر است، ولی دست کم پروسه نهایی شدن برجام را یکی دو ماهی به تاخیر می اندازد.
49308
نظر شما