قانون در رأس امور است یا قانون گذار؟

دیروز، نشست خبری که به پایان رسید خبرنگارمحترمی که او را نمی شناختم مرا به کناری کشید و دو نکته را مطرح نمود:

اول ابرازتاسف که نوبت پرسیدن به اونرسیده است؛ ودوم اینکه چرااینقدردکترروحانی برقانون تاکید می کند. قصدمصاحبه نداشتم، ولی بی مناسبت ندیدم چندنکته رابااو صمیمانه مطرح کنم؛

لذا گفتم: دوست عزیز: روسای جمهور، دولت ها، ونمایندگان مجلس می آیند ومی روند؛ ولی آنچه می ماند سلوک آنان در تعاملاتشان است. ما درکشوربا دونظرروبرو هستیم، که اتفاقا هردوگروه نظرخود را به این جمله امام متکی می دانند که فرمود: مجلس درراس اموراست.

برخی براین باوراند که منظورازمجلس دراین جمله، در راس اموربودن قانون گذاراست ولذا هرچه قانون گذارگفت، وخواست، وانجام داد، درراس اموراست؛ درحالیکه دیگری براین عقیده است که منظورازمجلس درجمله امام این است که قانون در راس امور است وهرچه قانون گفت، وقانون خواست، وقانون انجام داد، درراس اموراست.

این تفاوت درنظر، تفاوتی بزرگ دررویکردها واداره کشورپدید آورده که شاید بسیاری ازمشکلات نیزبرآمده ازاین تفاوت بوده واحتمالا هم خواهد بود. شما تا کنون نیاندیشیده ای که چرا می گویند قوای سه گانه؛ یا قوه مجریه وقوه قضائیه وقوه مقننه؟ چراکه آنچه اهمیت دارد قدرت قانون، قدرت قضا، وقدرت حاکمیت در هرکشوراست؛ واقتدارملی حاصل جمع تعاملات وهم آهنگی این قوا، نه قانونگذاران ویا مفسران ویا ناظران.

ازاین منظر، مجلس دو وظیفه اصلی دارد: یکی تصویب قانون، ودیگری نظارت براجرای قانون؛ وبرهمین اساس همه درکشور، بویژه قانونگذاران محترم باید بیش ازرییس جمهورسنگ قانون را به سینه بزنند. درحالیکه برای حامیان نظراول اینگونه نیست؛ وبرای همین آقای دکترروحانی گفت:"وقتی حرف قانون می‌شود برخی‌ها ناراحت می‌شوند؛ بعضی‌ها می گویند حاشیه‌سازی نکنید.عجب. قانون شد حاشیه؟" اما نکته دیگری هم اینجا مطرح است وآن اینکه چرا قانون اساسی وظیفه پاسداری ازقانون که اساس استحکام روابط حاکمیت وملت است را بر عهده رییس جمهورگذاشته است؟ درحالیکه مجلس تصویب کننده قانون باید این وظیفه را بردوش داشته باشد.

این هم یک سوال اساسی است که باید بیشتربه آن پرداخت. و برای همین است که درهمین نشست رییس محترم جمهورگفت: "درانتخابات به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی به وظایفم عمل خواهم کرد و قصد دعوا با هیچ نهادی نداریم. ما باید مجری قانون باشیم چرا که اجرای قانون وظیفه ماست. ان شاء الله همه مردم و نهادها، مجری قانون خواهند بود و آثار آن را مشاهده خواهیم کرد. اجرای قانون یکی از کارهای سخت است. همه باید به قانون احترام بگذاریم و در برابر قانون سر تعظیم فرود آوریم و برای پیشرفت مملکت همه باید قانون را اجرا کنیم." واقعا چرا درکشور، اجرای قانون باید سخت باشد؟ به نظرمن دلیل آن، همان تفاوت نظری است که ابتدا مطرح کردم؛ ولذا باید بپذیریم که خود قانون درراس اموراست، نه گذارنده و تصویب کننده، یا تفسیرکننده، ویا حتی نظارت کننده.

اگرهمه – چه ملت، چه دولت، چه نمایندگان، وچه هرنهاد دیگر- به این جمله امام سرتعظیم فرودآوریم، وهمه بپذیریم که باید وفق قانون عمل کرد، کشورگلستان خواهد شد؛ حالا قانون هرچه می خواهد باشد. اینجااست که دکترروحانی قانون مصوب مجلس را ابلاغ می کند ولوآنکه آن را مغایرقانون اساسی بداند؛ ملت آن را اجرا خواهد کرد ولوآنکه ازآن ناراحت باشد؛ وهمه نهادها سرتعظیم فرود خواهند آورد ولوباآن مخالف باشند، وجامعه استوار و ملت متحد و کشور گلستان خواهد شد.

اما ایجاد این باورخیلی سخت است؛ زیرا برخی که نمی توانند تابع عقل جمعی شوند، ویاآنکه اکثریت نمایندگان را به تبعیت ازنظرات خود قانع کرده وازآنها رای بگیرند، ولذا خواست هایشان شکل قانونی به خود نمی گیرد، مسیررا تغییر داده وبا خود قانون برسر قانون نزاع می کنند، وباآن فریاد واقانونا سرمی دهند. این همان پرسش بزرگ است که گفتم یعنی اینکه: قانونگذاردرراس اموراست یا مفسریا ناظر، یا خود قانون؟ وقانون، اندیشه وعقل جمعی وهمان سامان اداره کشورو مشروعیت بخش قدرت واقتدارملی است؛ که ازقوه مجریه به مقننه می رود، ویا به صورت طرح ارائه می گردد، وطی مراحلی تصویب وبرای اجرا ابلاغ می شود.

ای برادر تو همان اندیشه‌ای مابقی تو استخوان و ریشه‌ای

گر گلست اندیشهٔ تو گلشنی ور بود خاری تو هیمهٔ گلخنی

49309