ناتو در گرجستان و رویکردهای منطقه‌ای مسکو

دبیر کل ناتو در مراسم افتتاح این مرکز آموزشی در گرجستان تاکید کرد: در این مرکز آموزشی هم نیروهای گرجستانی و هم نیروهای ناتو آموزش خواهند دید. این مرکز به گرجستان کمک خواهد کرد تا نیروهای مسلح خود را مدرن تر و توانمندتر کند تا بتواند چالشهای موجودرا ازپیش رو بردارد. وی تاکید کرد که راه اندازی این مرکز علیه هیچ کشور ثالثی نیست. این درحالیست که ماریا زاخاراوا یک دیپلمات وزارت خارجه روسیه این اقدام ناتو را تخریبات این سازمان در منطقه خواند.

مقام عالیرتبه ناتو در دیداربا ایراکلی قاریباشویلی نخست وزیر و تامارا بروچاشویلی وزیر امورخارجه گرجستان خواستار ادامه مذاکرات میان تفلیس ومسکو شد و افزود: استمرار همزمان دفاع نظامی، سیاست مرحله ای و مذاکرات مانع یکدیگرنیستند و از آنجاکه روسیه در آینده نیز همسایه بزرگ گرجستان خواهد بود، لذا مذاکرات دو طرف همواره ضروری خواهد بود. استولتنبرگ خاطرنشان ساخت که روشن است که گرجستان با باور واعتماد به روند عضویت کامل در ناتو ادامه میدهدو عنصر زمان را باید درنظر داشته باشد.
این مقام ناتو دراین دیدار همچنین اشاره کرد که ناتو روند اصلاحات صورت گرفته در سیستم قضایی و دادگاهها در گرجستان را رصد میکند و اینگونه اقدامات را رو به جلو ارزیابی میکند. وی همچنین به حمایت از ادامه اصلاحات در قانون اساسی و سیستم انتخاباتی این کشورکه آنهارا مهم تلقی میکند، اشاره کرد.

تحلیل

مرکز آموزشی مشترک ناتو-گرجستان درحالی شروع به فعالیت میکند که ماشین جنگی گرجستان در ماه آگوست سال 2008 از سوی نیروهای نظامی روسیه در یک تهاجم نابرابر و غیر قانونی ظرف 5 روز از کار افتاد و از آن زمان تاکنون روابط رسمی ودیپلماتیک دوکشور قطع شد.
مسکو به بهانه واهی دخالت نظامی ارتش گرجستان در اوستیای جنوبی که از مناطق متعلق به گرجستان محسوب میشود، مبادرت به این اقدام نظامی نمود و علاوه بر جدا کردن مناطق اوستیای جنوبی و آبخازیا از سرزمین اصلی خود گرجستان و کمک به این منطق دراعلام استقلال، آسیب های فراوان انسانی و سخت افزاری به این کشور وارد ساخت.

این درحالی بود که دولت گرجستان به منظور حفظ تمامیت ارضی این کشور و مقابله با جدایی خواهان آبخازی و اوستیایی مبادرت به اقدام نظامی علیه آنها کرده بود و هیچ ربطی به روسیه نداشت تا وارد این ماجرا شود چرا یک موضوع داخلی برای گرجستان محسوب میشد.

در حالیکه روسیه در طول بیش از دو دهه اخیر پس از فروپاشی شوروی علیه استقلال خواهان چچنی و اینگوشی و داغستانی در درون فدراسیون مبارزه میکند چنین حقی را با اعمال زور از دولت و ملت گرجستان دریغ کرد.

مسکو به منظور حفظ سیادت خود بر مناطق پیرامونی وخارج نزدیک خود که پس از فروپاشی شوروی به عنوان کشورهای مستقل شناخته شده اند و به عضویت سازمان ملل متحد درآمده اند به طرق مختلف و با توسل به نیروی نظامی و اعمال دیگر محدودیتها هدف احیای شبه شوروی را دارد. از آن جمله در کنار مداخله نظامی در گرجستان میتوان به کمک به ارمنستان در اشغال قره باغ کوهستانی و چند شهر دیگر آذربایجان که درمجموع بیست درصد اراضی این کشور را شامل میشود، کمک به جدایی خواهان منطقه دنیستر در ملداوی، ضمیمه کردن شبه جزیره کریمه در اوکراین به خاک روسیه و اعزام نیروی نظامی به مناطق شرق اوکراین در همسایگی این کشور و ارسال تجهیزات نظامی و آذوقه به جدایی طلبان که درمیان حدود شش میلیون نفر روس تبار ساکن دراین مناطق با تحریک روسیه به مبارزه با دولت مرکزی اوکراین مبادرت کرده اند، اشاره نمود.

هر چند که روسیه به دلیل مداخله نظامی در اوکراین و ضمیمه کردن شبه جزیره کریمه متعلق به اوکراین به خاک خود در دوسال اخیر تحت تحریمهای امریکا وغرب قرارگرفته و از این ناحیه نیز آسیب های اقتصادی قابل توجهی دیده است، اما ناتو در پذیرش عضویت گرجستان تعجیل نکرده و با رعایت جانب احتیاط به همکاری با گرجستان ادامه داده است و افتتاح مرکز آموزشی مورد اشاره در طول چند سال اخیر پس از جنگ 2008 روسیه - گرجستان بزرگترین اقدام در همکاری با این کشوراست.

به رغم اینکه سیاستهای مداخله جویانه روسیه در مناطق پیرامونی خود سبب افزایش هزینه های این کشور، زیان دیدن از تحریمهای غرب، از دست دادن فرصتها، افزایش بی اعتمادی ملل منطقه به سیاستهای کرملین و چالش جدی در روابط بین الملل برای این کشور گردیده، مسکو به سیاستهای سلبی ادامه میدهد، این درحالیست که درصورت اعمال سیاستهای ایجابی در خارج نزدیک خود و بسط تعامل سازنده با ابن کشورها و همینطور با ایران میتوانست علاوه برتأمین منافع خود تا حدود قابل توجهی از سیاستهای مداخله جویانه غرب در این مناطق پیشگیری کند.

به نظر میرسد مسکو با پیگیری سیاستهای خود در خاورمیانه و زد وبند با غرب قصد دارد سبب کاهش تحریمها و اغماض غرب وامریکا نسبت به رویکرد مداخله جویانه روسیه در مناطق پیرامونی گردد که بعید بنظر میرسد از افق روشنی برخوردار باشد، بویژه آنکه واشنگتن در چند نوبت روسیه بزرگترین تهدید پس از داعش تلقی کرده است.