برای دستیابی به توسعه اقتصادی و حضور پرثمر در بازار رقابتی جهانی "بهره‌وری" دارای جایگاهی ویژه است. به‌گونه‌ای که کشورهای درحال‌توسعه برای همسو شدن با اقتصاد دنیا توجه به بهره‌وری را در دستور کار قرار داده و برای ارتقای آن برنامه‌ریزی می‌کنند و البته این برنامه‌ریزی‌ها را به منصه ظهور نیز می‌رسانند.
در این میان کشور ما که تا چندی بعد دوره‌ای به نام پساتحریم را تجربه خواهد کرد و از محدودیت‌های کنونی رها می‌شود و دیگر بهانه‌ای در این خصوص ندارد باید بیش از پیش ارتقای بهره‌وری را در دستور کار خود قرار دهد زیرا تا زمانی که اقتصاد ایران تهی از بهره‌وری باشد نمی‌تواند حضور در عرضه رقابت جهانی را تجریه کند.
درواقع با توجه به اینکه توقعات از اقتصاد ایران افزایش یافته و از طرفی درگیر مسائلی همچون نرخ بیکاری بالا، بیکاری پنهان، عدم استفاده از ظرفیت کامل واحدهای تولیدی، عدم وجود ساختارهای مناسب در بخش‌های مختلف اقتصاد و البته بالا بودن جمعیت مصرف کننده است ارتقای بهره‌وری به صورت جد باید به برنامه‌های اقتصادی ایران راه یابد.
رؤیا طباطبایی رئیس سازمان ملی بهره‌وری در این خصوص گفت: برای ارتقای بهره‌وری نیاز به کمک همه سازمان‌ها و دستگاه‌ها و بخش‌ها اعم از دولتی، خصوصی، تعاونی و حتی فردی و بنگاهی داریم که باید با مفاهیم بهره‌وری آشنا شده و به آن عمل کنیم.
بر این اساس؛ با بررسی اجمالی از وضعیت بهره‌وری در ایران این مسئله نمایان می‌شود که روند شاخص بهره‌وری کل اقتصاد ایران که از سال 1375 تا 1390 با وجود نوسانات جزئی رو به صعود بود، در دو سال 1391 و 1392 به‌شدت افت کرد و وضعیت بهره‌وری اقتصاد ایران را در پایان سال 92 به 10 سال قبل بازگرداند.
درواقع شاخص بهره‌وری کل اقتصاد ایران در پایان سال 92 به 99 رسیده لود که 6/ 4 درصد افت را نسبت به سال 91 نشان می‌دهد. این در حالی است که شاخص بهره‌وری کل در سال 91 نیز نسبت به سال 90 با افتی 8/ 6 درصدی روبه‌رو بود و در عدد 103 قرارگرفته بود.
بهترین عدد شاخص بهره‌وری کل اقتصاد ایران در 18 سال اخیر مربوط به سال 90 بوده است که این شاخص در نمره 111 قرار داشته است.
افت دو سال 91 و 92 بیشترین افت شاخص بهره‌وری کل اقتصاد ایران در 17 سال گزارش‌شده در آمارهای سازمان ملی بهره‌وری بوده است.
پیش از این دو سال، بیشترین نرخ افت بهره‌وری ایران مربوط به سال 76 بود که 8/ 1 درصد افت بهره‌وری تجربه شده بود. بیشترین نرخ رشد بهره‌وری نیز در این سال‌ها مربوط به سال 82 بوده است که بهره‌وری اقتصاد ایران طی یک سال 3/ 4 درصد بهبود یافته بود. بر اساس این آمارها، در سال‌های 91 و 92 نرخ رشد بهره‌وری سرمایه به ترتیب 8/ 8- درصد و 4/ 3- درصد و نرخ رشد بهره‌وری نیروی کار به ترتیب 3/ 7- درصد و 2/ 5- درصد بوده است.
البته برای عقب‌گرد بهره‌وری در اقتصاد ایران کارشناسان مواردی همچون فقدان یک تعریف جامع فراگیر قابل فهم و عملیاتی شده از بهره‌وری، اقتصاد تک محصولی که از خلاقیت، نوآوری جلوگیری می‌کند، فقدان امنیت کافی برای سرمایه‌گذاری در کشور، ضعف برنامه‌ریزی در زیربخش‌ها، نبود نظام نظارت و پایش بهره‌وری و انحصارات اقتصادی عنوان می‌کنند.
از طرف دیگر عدم توجه به بهره‌وری به حدی رسیده که آخرین آمار مربوط به بهره‌وری مربوط به سال 92 بوده و از آن زمان تاکنون این آمار به روز نشده است.
طبابایی در خصوص دلیل عدم به‌روزرسانی آمار مربوط به شاخص‌های بهره‌وری می‌گوید: به دلیل عدم ارائه آمار خام لازم در محاسبه بهره‌وری از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران اطلاعات یک سال و نیم اخیر جمع‌بندی و محاسبه نشده است ازاین‌رو اینکه ارتقایی در زمینه بهره‌وری صورت گرفته است یا خیر مشخص نیست.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، اختصاص جایگاه ویژه به بهره‌وری در برنامه ششم توسعه و تدوین برنامه جامع بهره‌وری می‌تواند از اقدامات مثبت دولت در راستای توجه به بهره‌وری باشد که انتظار می‌رود این برنامه‌ها به مرحله عملیاتی نیز برسند زیرا دیگر کشوری که بهره‌وری را نادیده بگیرد جایگاهی در اقتصاد و تجارت دنیا ندارد.
22539
نظر شما