سعید جعفری
در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی مرسوم است که روسای جمهور برادر خود را به عنوان امین و معتمد به نهاد ریاست جمهوری ببرند. از محمد هاشمی گرفته تا حسین فریدون این روال ادامه داشته است. علی خاتمی و داوود احمدی نژاد هم چنین بوده اند و با برادران خود به نهاد ریاست جمهوری رفته اند. هرچند برخی همچون داوود بعد از چند صباحی به منتقد سرسخت برادر تبدیل شد و راه خود را از رئیس جمهوری جدا کردند. برادرانی که البته برخی تنها به صرف برادر رئیس جمهور شدن وارد صحنه قدرت شدند و برخی سوابق سیاسی و دیپلماتیک شان به اندازه کافی پررنگ بوده و حتی این برادر رئیس جمهور بودن باعث زیر سایه رفتن توانایی ها و سوابق آنها شده است. از آن جمله شاید بتوان به حسین فریدون برادر حسن روحانی اشاره کرد.
حسین فریدون یار دیرین حسن روحانی است و حتی از زمان مبارزات پیش از انقلاب هم در کنار برادر حضور داشته است. حسن روحانی در بخشی از کتاب خاطراتش در مورد اخوی می نویسد، «حسین فریدون پیش از انقلاب در مبارزه علیه رژیم پهلوی همواره پیشگام بوده و جزء فعالین این عرصه به شمار می رفته است؛ حسین آقا همچنین در زمان بازگشت حضرت امام به کشور در 12 بهمن 57، جزء تیم حفاظتی و امنیتی بوده است و مسئولیت برقراری نظم و مدیریت مراسم انتقال امام به از فرودگاه به بهشت زهرا را بر عهده داشته است.»
برادر کوچکتر رئیس دولت یازدهم، همچنین در بازه یازده روزه پیروزی انقلاب اسلامی، به وظایف حفاظتی و امنیتی در نگهداری از زندانیان سیاسی و اعضای ارشد ساواک، مشغول بوده است. پس از تثبیت نسبی انقلاب، به عنوان فرماندار نیشابور انتخاب می گردد و مدتی در این شهرستان مشغول فعالیت می شود. فریدون پس از آن به عنوان فرماندار کرج منصوب می شود.
فریدون پس از آن وارد وزارت خارجه شده و کم کم به عنوان یک دیپلمات مشغول انجام وظیفه می گردد. حسین فریدون، پس از آن به مدت 8 سال به عنوان سفیر ایران در مالزی مشغول به فعالیت می شود دورانی که با توجه به تغییرات سیاسی - اقتصادی رخ داده در مالزی با افزایش سطح مناسبات تهران - کوآلالامپور همراه می شود. فریدون پس از آن، به مدت چندین سال به عنوان یکی از نمایندگان ایران در سازمان ملل متحد حضور دارد و همراه با محمد جواد ظریف، محمد کاظم سجادپور در دفتر نیویورک حضور داشته است. حضور در دفتر نیویورک سازمان ملل یکی از برجسته ترین جایگاه هایی است که دیپلمات های وزارت خارجه به آنجا اعزام می شوند و عموما دیپلمات های رده بالا به این مرکز اعزام می شوند.
فریدون پس از بازگشت به ایران به عنوان مشاور رئیس مرکز تخقیقات استراتژیک تعیین شده تا زمان انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ هم در این جایگاه حضور داشته است
حسین فریدون پس از کاندیداتوری رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک، همیشه و در همه حال در کنار برادر بزرگتر حضور داشته و هیچگاه وی را تنها نگذاشته است. این حضور حتی در کوچکترین مجالسی که دکتر روحانی در آن به ایراد سخنرانی پرداخته هم ادامه یافته و روابط نزدیک و حسنه دو برادر، تا امروز کاملا حفظ شده است.
پس از انتخابات ریاست جمهوری و تشکیل دولت یازدهم حسن روحانی طی حکمی حسین فریدون را به عنوان دستیار ویژه رئیس جمهور منصوب کرد. فریدون که طی این مدت نه مصاحبه ای کرده و نه کمتر کسی از او نقل قولی شنیده و او را می توان به عنوان مرد سکوت کابینه یاد کرد. فردی که در عین اینکه اظهار نظر نمی کند اما نفوذ بالایی دارد و به دلیل سابقه موثر سیاسی و دیپلماتیک برش بالایی در تصمیم سازی های دولت دارد.
هماهنگ کننده مذاکرات هسته ای
فریدون همچنین با جدیتر شدن مذاکرات هسته ای و در ادوار پایانی به تیم مذاکره کننده پیوست و در گفتگوهای لوزان و وین در کنار جواد ظریف و تیم همراهش حضور داشت.
ابتکاری که ایران به کار برد باعث شد سطح تیم مذاکره کننده ایران افزایش و از رده دیپلمات های وزارت خارجه به معاون رئيس جمهور (علی اکبر صالحی) و دستیار ویژه رئيس جمهور (حسین فریدون) ارتقا یافت.
این ابتکار ایران باعث شد جدی بودن عزم ایران در مذاکرات عیان شود و رسانه های بین المللی از ارتقای سطح تیم مذاکره کننده ایران به عنوان شاخصی از نیت تهران برای حصول توافق هسته ای یاد شود.
در دور پایانی مذاکرات هسته ای در وین یکی از دیپلمات های اشد آمریکایی در جلسه آف د رکورد با خبرنگاران این کشور گفته بود: «هر وقت حسین فریدون در مذاکرات هسته ای حاضر می شود ما در می یابیم که مذاکرات جدی است و تهران می خواهد در این دور نتیجه ای حاصل شود.»
در سفر بازگشت از وین که در واقع دور پایانی مذاکرات هسته ای هم بود، فریدون در هواپیما به همراه ظریف به کابین خبرنگاران آمد تا با انها خوش و بشی کند و از زحمات آنها تشکر نماید. فریدون که شور و شعف در چشمانش موج می زند با اشاره به سختی کار خبرنگاران در انتقال اخبار و گزارش ها می گوید: «من واقعا دلم برای شما کباب می شد. وقتی از آن بالا می دیدم زیر چادر و مقابل هتل چه جنب و جوشی دارید و بدون اینکه دسترسی خاصی به اخبار و جزئیات مذاکرات پشت درهای بسته داشته باشید مجبورید مطلب تولید کنید. واقعا به همه شما خدا قوت می گویم و امیدوارم همیشه برای کشور تلاش کنید»
حضور فریدون در مذاکرات البته با سوالات برخی از رسانه ها و شخصیت های سیاسی رو به رو شد و حتی بعضا انتقاداتی هم نسبت چرایی این حضور طرح شد. انتقاداتی که بیشتر از بی اثر بودن حضور فریدون در مذاکرات هسته ای حکایت می کرد. البته دیپلمات های مذاکره کننده و همچنین شخص جواد ظریف نظر دیگری دارد و بر نقش موثر حسین فریدون در مذاکرات هسته ای صحه می گذارد.
آنطور که وزیر خارجه در گفتگوی خود با مجله دیپلمات ذکر می کند وظیفه فریدون در مذاکرات هسته ای ایجاد هماهنگی ها بوده است. «نقش آقای فریدون به عنوان فردی که در داخل هیئت و همچنین ارتباط با تهران وظیفه هماهنگی را بر عهده داشت نقش بسیار برجسته ای بود. ما در بسیاری از موارد حق ایشان را با توجه به نقش بسیار خوبی که در حفظ آرامش محیط مذاکره ایفا می کردند ادا نکردیم.»
عباس عراقچی هم در گفتگو با مجله دیپلمات توضیحاتی در خصوص نقش حسین فریدون در مذاکرات هسته ای ارائه می دهد.
«در هر تیمی افراد وظایف مختلفی را بر عهده دارند و تیم وقتی خوب کار می کند که هر کسی در جای خودش، کار خود را به درستی انجام دهد. وظیفه آقای فریدون در انسجام دادن به تیم، در هماهنگی های پشت صحنه، حفظ ساختار داخلی تیم و همچنین ایجاد ارتباط بین تیم و مرکز واقعا بی بدیل بود. ایشان همچنین در مذاکرات هم حضور داشتند و بعضا مشورت های لازم را ارائه می دادند. در مجموع باید تاکید کنم که آقای فریدون هم در ارائه مشورت، هم در هماهنگی های داخلی و هم در حفظ انسجام تیم نقش بسیار ارزنده ای را ایفا کردند.»
نگاهی به زندگی سیاسی حسین فریدون شاید همخوان باشد با سیر گذر عمر و تغییراتی که به تناسب سن و سال در منش رفتاری و کرداری هر شخصیتی پدید می آید. او که در جوانی در مقام یک مبارز علیه رژیم پهلوی فعالیت می کرده در ادامه وارد عرصه مدیریت سیاسی می شود. پس از گذشت آن دوره و کسب تجربه بیشتر در مقام یک دیپلمات به وزارت خارج می رود و در دوران رکود هشت ساله ۸۴ - ۹۲ همچون اکثر مدیران با سابقه جمهوری اسلامی کنار می رود و با پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری در مقام مشاور و هماهنگ کننده به ایفای نقش می پردازد. روالی که مطالعه اجمالی آن از ترتیب و توالی منطقی جایگاه های یک سیاستمدار حکایت می کند.
45۳۰۸
نظر شما