به گزارش خبرآنلاین، آیت‌الله محسن غرویان، استاد برجسته حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با ایکنا گفت: نهضت مشروطه مانع بزرگی برای استبداد سلطنت بود و اتحاد علماء در آن زمان عامل بزرگی برای وحدت دینی و مقاومت در برابر سلطنت بود.
علما شریعت را شرط لازم حکومت کردند
وی ادامه داد: علما بر حفظ دیانت تاکید داشتند و سلطنت مشروطه را مشروط به رعایت دینی و احکام دینی می‌دانستند. البته در این زمینه تحلیل‌های مختلفی وجود دارد، ولی کل قضیه این بود که علما وارد میدان سیاست شدند و در حفظ شریعت پافشاری کردند و سرانجام هم نتیجه گرفتند و البته افرادی مانند شیخ فضل ا... نوری‌ها به پای چوبه دار هم رفتند، ولی به هر حال مشروعیت سلطنت به دست علما شکل گرفت، یعنی رعایت احکام شرعیه شرط لازم حکومت و سلطنت شد.
آیه قرآنی مبنی بر لزوم مشروعه بودن سلطنت
غرویان در پاسخ به این پرسش که چه چیزی باعث می‌‍شود تا علما با مشروطه موافقت کنند، گفت: اجتهاد امر متحولی است و مجتهدین ما به حسب شرایط و مقتضیات زمان و مکان برداشت‌های مختلفی ارائه می‌کنند.
استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: علمای عصر مشروطه و البته نه همه آنها، مثل مرحوم طباطبایی و آخوند خراسانی برداشتشان از آیه « إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا: خدا به شما فرمان مىدهد که سپردهها را به صاحبان آنها رد کنید»(نساء 58) این است که اگر باید امانات را به اهلش بسپاریم، یکی از بهترین و بزرگترین امانات حکومت است و باید به اهلش سپرده شود که علمای دینی هستند که قوانین و شریعت را می‌دانند، لذا طرح ولایت فقیه در ذهن ایشان هم بود، ولی به قدری سلطنت غلبه داشت که ایشان حکومت شاه یا سلطان را مقید به شریعت کرده و علما را ناظر اجرای احکام اسلام دانستند.
استنادات قرآنی حمایت علما از مشروطه
غرویان در پاسخ به این پرسش که آیا شعار بازگشت به سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی تاثیری بر همراهی علماء با نهضت مشروطه داشت، گفت: قطعا همین‌طور است، منبع اصلی علماء مشروطه‌خواه، قرآن بود.
وی ادامه داد: قرآن آیات زیادی دارد که با ظالمین و کسانی که حکم به حکم الهی نمی‌کنند و حکومتشان برا اساس احکام الهی نیست، بجنگید و مبارزه کنید.
غرویان تصریح کرد: قرآن در سه آیه پی در پی در سوره مائده می‌فرماید: «...مَن لَّمْ یَحْکُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْکَافِرُونَ*... مَن لَّمْ یَحْکُم بِمَا أنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ* ... مَن لَّمْ یَحْکُم بِمَا أَنزَلَ اللّهُ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ: ...کسانى که به موجب آنچه خدا نازل کرده داورى نکردهاند آنان خود کافرانند* ... کسانى که به موجب آنچه خدا نازل کرده داورى نکردهاند آنان خود ستمگرانند* ... کسانى که به آنچه خدا نازل کرده حکم نکنند آنان خود نافرمانند». (مائده، 44، 45 و 47)
وی افزود: این سه آیه از سوره مائده حکومت را بر اساس «بِمَا أَنزَلَ اللّهُ» می‌داند، علما هم بر اساس همین آیات همیشه در طول تاریخ با ظالمان در افتاده‌اند. سیدجمال‌الدین اسد‌آبادی، شیخ محمد‌عبده، دیگر علما بزرگ و امام خمینی(ره) تا عصر حضر بر اساس همین آیات وارد سیاست شده و با ظالمین مبارزه می‌کنند.
تاثیر مشروطه بر اندیشه دینی
غرویان در پاسخ به این پرسش که آیا مشروطه تاثیری بر اندیشه دینی داشت، گفت: همیشه این طور است که حوادثی که اتفاق می‌افتد دیدگاه مجتهدین، علما و مفسرین ما را تغییر می‌دهد و شرایط زمان و مکان موثر در نوع اجتهاد است.
وی ادامه داد: ورود علما به سیاست یکی از تاثیرات مشروطه بود، این دیدگاه از زمان شهید مدرس تا عصر امام خمینی(ره) ادامه یافت که سیاست را عین دیانت و دیانت را عین سیاست اعلام کردند، اینها تاثیرات مشروطه بر اندیشه مجتهدین بود و این که علما می‌توانند وارد سیاست شوند و حکومت را به دست بگیرند. چون قبلا عده‌ای تصور می‌کردند علما کارشان فقط عبادیات است، اما ایشان گفتند سیاست هم جزو دین است و باید به آنها پرداخته شود.
راه پاسداری از تاثیر مشروطه بر اندیشه دینی
غرویان در پایان و در پاسخ به این پرسش که تاثیرات مشروطه بر اندیشه دینی چگونه باید پاسداری شود، گفت: همین حفظ شعار دیانت ما عین سیاست ماست، مهمترین وظیفه ماست که امام خمینی آن را تحقق عینی داده و نظام ولایت فقیه را محقق کرده و حضور علما را به عنوان فقها مورد تصریح خود قرار دادند. این دستاورد باید محفوظ باشد و در همین راستا باید کتاب ولایت فقیه امام‌خمینی(ره) به متن درسی حوزه تبدیل شود. وقتی اندیشه ولایت‌فقیه در حوزه تحقق خواهد یافت حوزه ما حوزه سیاست خواهد شد.
/6262
نظر شما