تحلیل نشنال اینترست/ چرا توافق هسته ای با ایران اهمیت دارد؟

پایگاه اینترنتی نشنال اینترست در گزارشی درباره علت اهمیت توافق هسته ای ایران نوشت:
توافق هسته ای ایران به منزله حکم مرگ سیاست خارجی سختگیرانه جرج دبلیو. بوش، رئیس جمهور سابق و دیک چنی، معاون وقت وی است.
باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا می گوید توافق تاریخی با ایران مبتنی بر اعتماد نیست، بلکه مبتنی بر «راستی آزمایی» است. منتقدان اوباما، این توافق را به منزله خیانت می دانند. کنگره چند هفته فرصت دارد درباره این توافقنامه بحث کند و آن را مورد موشکافی قرار دهد. ما پیشتر نیز شنیده ایم که -برای مثال- پیمان سالت 1 SALT I و سالت 2 SALT II و تقریباً هر پیمان تسلیحاتی که دولت برای دستیابی به آن مذاکره کرده است، به مسئله ای برای بحث بر سر امنیت ملی آمریکا تبدیل شده است.
اما یک نکته در مورد این توافقنامه وجود دارد که دور از واقعیت است: اینکه ایران از فعالیت های مخفیانه دست برخواهد داشت. همین مسئله است که موجب نگرانی نومحافظه کاران در واشنگتن و همچنین بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل است. نتانیاهو با همه توطئه چینی هایش، بزرگترین بازنده در این توافق هسته ای ایران است. در واقع، وی در تضمین این امر توفیق یافت که در توافق هسته ای ایران که ماههاست برای دستیابی به آن مذاکره می شود، هیچ امتیازی نصیب اسرائیل نشود.
توصیف روزنامه نیویورک تایمز از مذاکرات بدین شرح است: « مذاکرات بارها تمدید شد و به بزرگترین و تنها ماموریت جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا تبدیل شد. رو به رو شدن آمریکایی ها با دیپلمات های ایرانی که زمانی به ندرت صورت می گرفت، هم اکنون به مسئله ای روزانه و عادی تبدیل شده است. در تمام طول این مدت، کری وقت خود را بیشتر با ظریف گذرانده است تا وزیران امور خارجه کشورهای دیگر.»
آیا اغراق است اگر بگوییم نوعی دوستی عمیق بین دو طرف ایجاد شده است؟
واقعیت این است که اوباما تلاش می کند با سر و سامان دادن به اوضاع آشفته ای که از دولت های قبلی آمریکا به ارث برده است، زندگی را برای رؤسای جمهور بعدی این کشور آسان تر کند، حال چه رئیس جمهور بعدی آمریکا جب بوش باشد، یا مارکو روبیو یا هیلاری کلینتون. توافقنامه ایران نقشی محوری در سیاست خارجی ایران ایفا می کند. این توافقنامه به منزله حکم مرگ سیاست خارجی است که جرج دبلیو. بوش، رئیس جمهور سابق و دیک چنی، معاون وی دنبال می کردند.
منتقدان اوباما خواهند گفت که امتیازات زیادی به ایران داده شده است که موجب تقویت و تشجیع این کشور خواهد شد. اما این منتقدان هرگز راه عملی دیگری به جای مذاکرات پیشنهاد نکرده اند. این در حالی است که معلوم نیست بمباران ایران، که تنها موجب خشم ملی گرایان خواهد شد، یا حفظ تحریم ها - که رو به فرسایش است- مؤثر خواهد بود یا خیر.
واشنگتن و تهران در حال حاضر این فرصت را در اختیار دارند تا از مواضع سرد دیرینه خود دست بردارند. فرصت تنش زدایی بین دو طرف فراهم شده است. درست مانند دوران جنگ سرد، این بدان معنا نیست که هیچ رقابتی بین دو طرف نخواهد بود. به هر حال ایران حامی برخی گروههای شرور در خاورمیانه است.
اما در عین حال نمی توان انکار کرد که اوباما موجب تقویت جایگاه اصلاح طلبان در ایران شده است. بدون توافق فضای سیاسی در ایران بسیار بدتر می شد.
جنگ سرد هرگز بدون تلاش های ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا و هنری کیسینجر برای تنش زدایی پایان نمی یافت.
اشتباه بزرگی خواهد بود اگر جمهوریخواهان فکر کنند از انتقاد شدید از توافقنامه ایران در مبارزات انتخابات ریاست جمهوری 2016 بهره سیاسی خواهند برد. این چنین نیست. با این کار حزب جمهوریخواه در زمان متوقف خواهد شد. دیگر کشورهای جهان تلاش می کنند از مناقشه ایران و آمریکا -که به جامانده از دوران جنگ سرد است- اجتناب کنند. زمان آن فرارسیده است در خاورمیانه ای که صحنه تحولات گوناگون است، رویکرد جدید و مبتکرانه ای اتخاذ شود که ایران را یک دشمن نمی داند، بلکه رقیبی قلمداد می کند که می توان با آن مبادلات تجاری داشت. زمان آن فرا رسیده است تا فروشگاههای خود را به روی ایران بگشاییم.

4949