تحلیل گر سی ان ان: توافق کردن به هر صورت بهتر از توافق نکردن است

پایگاه اینترنتی سی ان ان در مقاله ای به قلم ویل مارشال نوشت، مزایای رسیدن به توافق با ایران به هر روی بهتر از نرسیدن به توافق است و یک دستاورد بزرگ امنیتی برای آمریکا و همه جهانی به شمار می آید.

به گزارش مونیتورینگ خبرگزاری صدا و سیما، آمریکایی هایی که نتوانستند آتش بازی های شادمانه تعطیلات چهارم ژوئیه را ببینند، می توانند انتظار داشته باشند که این هفته، در صورتی مذاکرات هسته ای ایران و آمریکا در وین، پایتخت اتریش نتیجه بدهد، چنین شادمانه ای را شاهد باشند.
منتقدان باور دارند باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا همه تلاش خود را به کار می بندد با ایران به توافق هسته ای دست یابد، حتی توافق بد؛ تا میراثی از خود در سیاست خارجی به جا بگذارد. حتی چارلز کراثهامر از جمله مقاله نویسان پر سر و صدایی که چنین هشداری می دهد در نوشتاری آورده است وی خود را آماده می کند تا بدترین توافقنامه تاریخ دیپلماسی آمریکا را امضا کند.
اثبات چنین مدعایی نه به عهده اوباما بلکه به عهده منتقدان این توافق است. تندترین منتقدان رئیس جمهور آمریکا در این زمینه افرادی چون کراثهامر، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل و برخی سران کشورهای سنی عرب هستند که معیارهای غیر ممکن را برای چنین توافقی تعیین می کنند.
ْآنها می خواهند تهران همه برنامه اتمی خود را کنار بگذارد، از حزب الله و دیگر گروه های افراط گرا حمایت و در امور داخلی لبنان، سوریه، عراق ویمن دخالت نکند. همه این خواست ها خوب هستند ولی اجرای چنین خواست هایی مستلزم تغییر اساسی در ویژگیهای سیاسی جمهوری اسلامی است.
اینها چیزی نیستند که مذاکره کنندگان عمده در این گفتگوها به دنبال آن باشند. آنچه این ائتلاف نامحتمل ولی نیرومند را در کنار همدیگر نگاه داشته است، منافع مشترک برای دور نگاه داشتن ایران از پیوستن به باشگاه هسته ای است. البته مذاکرات در وین چنین نتیجه ای را تضمین نمی کند ولی دور ماندن تهران از آستانه هسته ای را تا دهه آینده یا بیشتر از آن تضمین می کند. در واقع، معیاری که آمریکا و دیگران می توانند با آن کنار بیایند در واقع بسیار پایین است: رسیدن به توافق بهتر از نرسیدن به توافق است.
البته این را نیز باید به خاطر داشت که منتقدان اوباما او را به خاطر اینکه اجازه می دهد ایرانیان با حیله گری به چنین اجازه ای دست یابند، سرزنش می کنند.
با وجود سالها انزوا، مجازات اقتصادی و تحریم ها و مذاکرات سخت با قدرت های جهانی، ایران هرگز با برچیده شدن کامل برنامه اتمی خود موافقت نکرده است. حتی معلوم هم نیست که همین موارد توافقی که هم اکنون روی میز هستند و منتقدان اوباما از آن انتقاد می کنند، با حمایت آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم ایران همراه باشد.
با این حال، شکی نیست که حسن روحانی، رئیس جمهور ایران مشتاق است تا کشورش را از قرنطینه سیاسی خارج کند، بتواند تحریم های بین المللی را بردارد و کشورش را از آسیب های ناشی از کاهش بهای نفت رها کند. در عوض، سران این کشور قول غنی سازی محدودی را که برای نیروگاه اتمی و مصارف غیر نظامی و نه بمب اتمی کافی باشد، برای ده تا پانزده سال آینده داده اند.
ایران از دیرباز گفته است که تمایلی به ساخت بمب اتمی ندارد ولی در عین حال بر حق خود برای غنی سازی اورانیوم برای نیروگاه های اتمی تاکید کرده است. با توجه به سابقه پنهان کاری ایران در فعالیت های اتمی خود، دلیلی ندارد که واشنگتن بخواهد این ادعا را بپذیرد ولی راستی آزمایی که در توافق وجود دارد می تواند به جهانیان امکان دهد که اقدامات اتمی ایران را با هر نیتی که باشد، زیر نظر داشته باشند.
با این حال، کنگره می تواند این ادعا را مطرح کند که با سخت تر کردن تحریم ها علیه ایران، می شد تهران را مجبور به کنار گذاشتن همه فعالیت های غنی سازی کرد. البته چنین چیزی اغراق در میزان توان آمریکا در فشار آوردن به ایران و نادیده گرفتن عزم این کشور برای دفاع از حاکمیت خود در برابر زورگویی آمریکاست. چنین اقدامی می تواند باعث بدتر شدن سابقه بدبینی روابط ایران و آمریکا شود که از هزار و نهصد و هفتاد و نه به این سو وجود دارد.
با توجه به اینکه رهبران ایران در حال حاضر نمی توانند با شیطان بزرگ مصالحه کنند، اوباما با زیرکی ائتلافی بزرگ شامل همه کشورهای عضو دائم شورای امنیت را تشکیل داده است ولی اگر کنگره این توافق را رد و بر تصویب تحریم های جدید یکجانبه اصرار کند، ممکن است چنین ائتلافی از هم بپاشد. چنین اتفاقی می تواند هدیه ای بزرگ برای افراط گرایان ایرانی متنفر از آمریکا به شمار آید.
از این رو، انتخاب واقعی در هفته اخیر بین رسیدن به توافقی که مهاری جدی بر برنامه اتمی ایران قرار می دهد یا نرسیدن به توافق به صورت کلی است.
نرسیدن به توافق به این معناست که تهران سانتریفوژهای پیشرفته بیشتری را که می توانند در سطح تولید اورانیوم قابل استفاده در سلاح بچرخند، نصب کند. بدان معناست که بازرسی های بین المللی از تاسیسات اتمی و نظامی ایران منتفی خواهد بود و طرح اولیه تهران برای تولید پلوتونیوم در راکتور اراک که راهی دیگر برای تولید بمب اتمی به شمار می آید، از سرگرفته شود.
همچنین برنامه بی مهار هسته ای ایران احتمالا عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب را که از توسعه طلبی ایران در منطقه نگران هستند، تشویق کند تا برنامه اتمی خود را پیش بگیرند. چنین چیزی بدترین کابوس راهبردی آمریکا در منطقه است یعنی شروع مسابقه تسلحاتی؛ همچنین باعث افزایش احتمال حمله به تاسیسات اتمی ایران می شود که احتمال دارد از سوی آمریکا صورت بگیرد یا به احتمال بیشتر، از سوی اسرائیل انجام پذیرد.
از دیگر سو، اگر توافق نهایی برای اجرا کردن پارامترهایی که مذاکره کنندگان بر سر آن به توافق رسیده اند به دست آید، امنیت آمریکا افزایش می یابد و احتمال اشاعه تسلیحاتی در منطقه کاهش می یابد. چنین رویدادی به معنی کاهش چشمگیر شمار سانتریفوژهای نصب شده، تولید نشدن اورانیوم با درجه غنای بالا برای دست کم پانزده سال، طراحی دوباره راکتور اراک که پلوتونیومی در آن تولید نمی شود، بازرسی های مداوم بین المللی از تاسیسات اتمی و چرخه تولید اتمی است.
در ازای آن، ائتلاف بین المللی با برداشته شدن تحریم ها به محض انجام تعهدات از سوی ایران موافقت می کند. مهم ترین مانع در این میان زمان بندی این کار است: (آیت الله) خامنه ای اصرار دارد که همزمان با رسیدن به توافق، تحریم ها برداشته شوند. این به معنی بهبود و ارتقای صد و پنجاه میلیارد دلاری اقتصاد ایران است، موضوعی که منتقدان به حق می گویند در صورت برداشته شدن رژیم تحریم ها، اعمال دوباره آن در صورت پای بند نبودن ایران به تعهدات خود، امری ساده نخواهد بود.
اوباما نمی تواند با چنین تقاضایی موافقت کند، با این حال اگر مقامات ایرانی بتوانند اختلاف های خود را کنار بگذارند و توافق را به (آیت الله) خامنه ای بقبولانند، آمریکا و جهان دستاورد امنیتی بزرگی خواهد داشت. به صورت خاص، توافق مورد بحث زمان فرار هسته ای، زمانی را که ایران برای به دست آوردن میزان کافی مواد هسته ای برای ساخت بمب نیاز دارد، از دو تا سه ماه فعلی به یک سال افزایش می یابد.
هر چند این مساله چندان نیز چشمگیر نیست ولی پیشرفتی در مسیر درست به شمار می آید. پیمان منع آزمایش های اتمی رئیس جمهور کندی در هزار و نهصد و شصت و سه باعث پایان گرفتن جنگ سرد نشد ولی باعث شد همکاری هایی ایجاد شوند که به مدیریت و در نهایت فروکش کردن مسابقه تسلیحات اتمی منجر شد.
وقفه انداختن در برنامه اتمی ایران ضربه ای به تخیلات منتقدان محافظه کار اوباماست که در فکر قربانی کردن کامل ایران برای خواست های آمریکا هستند.

4949