سعید جعفری پویا: کمتر از ده روز دیگر بازه زمانی دیگری از11 گفتگوهای ایران و ۵+۱ بر سر برنامه هسته ای جمهوری اسلامی خاتمه می یابد. گفتگوهایی که از حدود دو سال پیش کلید خورد و ادوار متوالی آن در سوئيس، اتریش و حتی نیویورک پی گرفته شد. مطابق معمول وقتی عقربه های ساعت به پایان نزدیک می شود نبض گفتگوها هم بیشتر می زند و به بیان جواد ظریف طرفین شب امتحانی با مذاکرات برخورد می کنند و فرصت های چند هفته گذشته را از دست می دهند و در دقایق پایانی تمام عزم خود را برای رسیدن به نتیجه جزم می کنند. نادر انتصار معتقد است هرچند کری و اوباما می خواهند مذاکرات حتما به نتیجه برسد اما بعید است این نتیجه در پایان ژوئن حاصل شود و احتمال دارد گفتگوها چند هفته دیگر هم ادامه یابد. در ادامه مشروح گفتگوی خبرآنلاین با رئيس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی را می خوانید.
موضوع نظارت بر توافق هسته ای به بحثی جدی تبدیل شده است. به نظر شما این موضوع می تواند حصول به توافق را با مشکل مواجه کند؟
واقعیت این است که موضوع نظارت بر اماکن نظامی ایران قدری پیچیده شده است. برخی از مقامات ایرانی تاکید می کنند که چنین اجازه ای را به بازرسان آژانس نخواهند داد. حتی اگر ایران پروتکل الحاقی را هم بپذیرد چنین اجازه ای را نمی دهد. این در حالی است که بعید است در چنین شرایطی آمریکا حاضر شود به توافقی با ایران دست یابد. چرا که در حال حاضر تحلیلگران آمریکایی بر این نکته تاکید دارند که این بازرسی ها باید انجام پذیرد.
برخی از اخبار حاکی از این است که آمریکایی ها موارد تازه ای را به روند گفتگوها اضافه کرده و تا اندازه ای از وعده های تفاهم لوزان عدول کرده است.
بله همینطور است. در برخی از تحلیل ها شاهدیم که ایران باید غنی سازی خود را به دو درصد محدود کند این در حالیست که در لوزان بر سر عدد ۳ تفاهم شد. این اتفاق تازه ای است و طرح چنین موضوعاتی می تواند حصول به توافق را با دشواری مواجه سازد.
اما فکر نمی کنید چنین مواردی بیشتر از منظر چانه زنی های درون مذاکرات تعبیر شود؟ به این معنا که وقتی به پایان گفتگوها نزدیک می شویم هر یک از دو طرف تلاش دارد با طرح خواسته های بیش از انتظار واقعی اش امتیازاتش را در توافق نهایی بیشینه نماید.
بله می تواند اینطور هم باشد. مسلما صحبت هایی که در روزنامه ها می آید حتما برای امتیاز گیری بیشتر از طرف مقابل است. ضمن اینکه به یاد داشته باشید در گفتگوها و دیپلماسی های جدی چنین اظهارنظر هایی کاملا طبیعی است.
شرایط کلی را چگونه می بینید؟ برخی از مقامات و تحلیلگران تاکید داشتند که آخر ژوئن تاریخ مقدسی نیست. همانطور که ایران هم به این موضوع اصرار داشته. آیا باید انتظار تمدید را داشته باشیم؟
من هم فکر می کنم حصول به توافق تا همین بازه زمانی پایان ژوئن کمی سخت باشد و شاید باید انتظار ادامه گفتگوها در چند هفته آتی را هم داشته باشیم.
اما موضوعی که قابل توجه است این است که نه آقای کری و نه آقای اوباما هرگز روی موضوع تمدید مذاکرات مانور نداده اند. به عنوان مثال شکستگی پای آقای کری می توانست بهانه کاملا منطقی برای تمدید مذاکرات را ایجاد کند اما دیدیم که وزیر خارجه آمریکا چه در بیمارستان و چه پس از آن و بعد از مرخصی تاکید داشت که به پیگیری مذاکرات در ضرب العجل تعیین شده پایبند است.
با شما موافقم. حتی آن اوایلی که این حادثه برای وزیر خارجه آمریکا پیش آمد زمزمه مصلحتی بودن آن هم مطرح شد و دیدیم و خواندیم که برخی مدعی شدند اساسا شکستگی در کار نبوده و بیشتر یک نمایش برای تمدید مذاکرات بوده است. اما دیدیم که اینگونه نبود. ضمن اینکه گذشته از این در حال حاضر در عصری هستیم که شاید لزومی نداشته باشد آقای کری حتما سوار هواپیما شود و برای مذاکرات از نزدیک این گفتگوها را پی بگیرد. با پیشرفت تکنولوژی حتی می شود آقای کری از اتاق کارش در آمریکا بیرون نیاید و گفتگوها را دنبال کند. در نتیجه من فکر نمی کنم که شکستگی پای آقای کری تاثیری در روند مذاکرات داشته باشد. ضمن اینکه آقای کری و اوباما می خواهند حتما مذاکرات به نتیجه برسد.
در اخبار داشتیم که نمایندگان کنگره آمریکا قرار است تمدید تحریم های ده ساله علیه ایران که در سال ۲۰۱۶ منقضی می شود را به رای بگذارند. این موضوع نمی تواند بر روند گفتگوها تاثیر منفی بگذارد؟
خیر. من این طور فکر نمی کنم. چرا که اساسا این تحریم ها ارتباطی به مذاکرات هسته ای ندارد و به موضوعات دیگری مرتبط است. هم مقامات آمریکایی و هم آقای ظریف و همکارانشان هم بارها تاکید کرده اند که این مذاکرات تنها برای موضوع هسته ای است و مسائل دیگر مانند حقوق بشر و تروریسم و امثالهم جایگاهی در گفتگوها ندارد. بنابرین حتما هیچ ارتباطی میان تحریم های ده ساله ای که کنگره علیه ایران تمدید می کند و گفتگوهای هسته ای که میان ایران و ۵+۱ در وین برگزار می شود نیست و حتی در صورتی که توافقی هم حاصل شود باز هم فقط موضوع تحریم های هسته ای مورد توجه قرار می گیرد.
30849
نظر شما