ترکیه، تحکیم دموکراسی / عصر تازه کُردها

پايان سيطره 13 ساله حزب عدالت و توسعه به عنوان حزب بي رقيب و يكه تاز در عرصه سياسي تركيه و ورود حزب دموكراتيك خلق ها به عنوان نخستين حزب عمدتاً برخاسته از جامعه كردهاي اين كشور را مي توان مهمترين نتايج انتخابات پارلماني اين كشور به شمار آورد اما در كل با توجه به جميع شرايط و تحولات منطقه اي و داخلي مي توان گفت اين «دموكراسي جوان» تركيه است كه پيروز اصلي كارزار انتخاباتي در اين كشور شده است، چرا كه؛

1-     صندوق راي مرجع حاكميت، به نظر مي رسد مجموعه سياست خارجي و داخلي تركيه طي 4 سال اخير كه بيشتر نوعي يكجانبه گرايي توام با ريسك و كاهش رشد اقتصادي را بدنبال داشته، باعث افزايش نارضايتي مردم اين كشور و احزاب رقيب شده بود و مي بينيم برخلاف بسياري از كشورهاي دچار بحران در خاورميانه، نهايتاً صندوقهاي راي مرجع حاكميت نظر مردم باقيمانده اند.

2-     دوران تازه كردها در تركيه، پيروزي حزب دموكراتيك خلق ها در تركيه را مي توان خاص ترين و نخستين حضور يك حزب برخاسته از جامعه كردهاي اين كشور از بدو تاسيس جمهوري تركيه تا به امروز قلمداد كنيم امري كه نشانه اي آشكار از تغيير رويه تدريجي و عملي اين كشور در قبال اقليت قابل توجه كُرد است اقليتي كه تا چندي پيش با سياستهاي آسيمولاسيون و ترك كوهي خواندنشان عمدتاً مورد انكار و فشار توسط دوّل حاكم وقت بودند. همچنين پيش بيني مي شود اين پيروزي تاثير به سزايي در فرآيند صلح تركيه و پ.ك.ك خواهد داشت.

3-     تغيير محتمل سياستهاي دولت، دولت آتي تركيه مي بايست دولتي ائتلافي باشد (مگر گزينه تجديد انتخابات به علت بن بست سياسي رخ دهد) در چنين وضعيتي تك روي هاي شخص اردوغان و حزب متبوعش در عرصه داخل كمتر از پيش خواهد شد و دست كم نيازمند همراه كردن يكي از سه حزب ديگر با خود است.

4-     رفراندومي به نفع پارلمانتاريسم، با توجه به اين امر كه يكي از محورهاي اصلي تبليغاتي حزب حاكم تلاش براي بدست آوردن اكثريت پارلماني (حداكثر 367 و حداقل 330 كرسي) براي تغيير نظام سياسي از پارلمانتاريستي به رياستي بود؛ مي توان عدم دستيابي به اين هدف را نوعي پاسخ منفي مردم در رفراندومي غيرمستقيم به آن قلمداد كرد.

5-     اوپوزيسيوني قدرتمندتر، تركيب آرا به گونه اي است كه چنانچه حزب عدالت و توسعه بخواهد با هريك از احزاب سه گانه ديگر ائتلاف كند، دو حزب باقيمانده خواهند توانست يك اوپوزيسيون موثر و قوي تشكيل دهند كه همين امر مي تواند موازنه قدرت را بيشتر كرده و سرعت تغيير در برخي مسائل را كمتر كند.

6-      وفاداري به اصول دموكراسي، و اما اعلام نتايج دقيق و عدم گزارش تخلف آشكار و موثر در انتخابات، نشان از وفاداري دولت به اصول دموكراسي ولو به قيمت از دست دادن موقعيت پيشين است كه اين برگي مثبت در كارنامه حزب حاكم به شمار مي رود.