"تولید علم" ، "بنیادهای تمدن امروز" و "از آسیای میانه تا بالکان" عناوین قسمت های ششم ، هفتم و هشتم مجموعه "تمدن آسمانی" است که به ترتیب روزهای 13 ، 14 و 15 خرداد از شبکه خبر پخش می شود.
در قسمت های فوق از مجموعه مستند "تمدن آسمانی" به یکی از دوران اوج تاریخ تمدن اسلامی طی قرون 4و 5 هجری پرداخته می شود که طی آن، این تمدن با ایجاد مراکز علمی و نهضت های اندیشه ای و تربیت دانشمندان و افاضل و حکیمان بسیار ، دنیای آن روز را با شور و وجد وصف ناپذیری همراه ساخته بود.
جرج سارتن، پژوهشگر و مورخ معتبر که به پدر تاریخ علم معروف است در کتاب "مقدمه ای بر تاریخ علم" ، نیمه اول قرن یازدهم میلادی(نیمه دوم قرن چهارم هجری) را به عصر ابوریحان بیرونی ملقب ساخته و می نویسد:
"...بهتر است به اسلام بپردازیم. درست مثل این است که از سایه به زیر آفتاب یا از جهانی خفته به دنیایی سخت فعال وارد می شویم..."
قرون 4 و 5 هجری را بسیاری از مورخین و کارشناسان تاریخ علم مانند آدام متز، دوران طلایی تمدن اسلامی نامیده اند ، دورانی که حکومت های سامانی و آل بویه را شامل شده ، شهرهایی همچون بغداد و ری و شیراز مراکز تمدنی آن بودند و دانشمندانی همچون ابوریحان بیرونی و ابن سینا و ابن هیثم و زکریای رازی و ...فصلی جدید از تاریخ تمدن اسلامی را گشودند.
در بخش "بنیادهای تمدن امروز" از مجموعه "تمدن آسمانی" شاهد خواهیم بود که چگونه علم و حکمت تولید شده در جهان اسلام به دیگر سرزمین ها از جمله اروپا انتقال یافت و نهضت های ترجمه این بار در اروپا و برای ترجمه کتب عربی به زبان های دیگر برپا شد.
سارتن نیمه اول قرن دهم را به نام عصر مسعودی می نامد و می نویسد:
"...تفوق سرشار فرهنگ اسلامی در سده دهم (نیمه نخست قرن چهارم هجری) نیز ادامه یافت. البته این تفوق بیش از هر زمانی احساس می شد و این نه فقط از آن رو بود که بزرگترین رجال علم از مسلمین بودند ...در اوایل قرن یا به هرحال در اواسط آن ، تجلی دانش اسلامی حتی در غرب چنان بود که هر اثر عربی تازه، تا حدودی از اعتبار برخوردار می شد که مجموع این آثار کسب کرده بودند...مسلمانان وظیفه اصلی بشریت را ایفا کردند، بزرگترین فیلسوف یعنی فارابی مسلمان بود، بزرگترین ریاضی دان یعنی ابوکامل و ابراهیم بن سنان مسلمان بودند، بزرگترین جغرافی دان و جامع العلوم یعنی مسعودی مسلمان بود و بزرگترین مورخ یعنی طبری هم مسلمان بود..."
در این بخش می بینیم که بسیاری از علوم امروز در تمدن اسلامی شکل گرفتند از جمله نجوم که دانشمندانی مانند خواجه نصیر الدین طوسی و بتانی و ابن شاطر پایه گذار نگرش نوین آن بودند ، نگرشی که قرن ها بعد توسط امثال کپلر و کپرنیک منجر به تولد نجوم مدرن گردید.
در بخش "از آسیای میانه تا بالکان" از مجموعه "تمدن آسمانی" به حضور تمدن اسلامی در دیگر مناطق اروپا و آسیا پرداخته می شود. اینکه نجوم و طب اسلامی بیش از هر علم دیگری در دنیای آن روز باعث و موجب شکل گیری نهضت های علمی و کشف ها و اختراعات تازه شد، از جمله در سرزمین های آسیای میانه که صدها دانشمند به عرصه آمدند و پس از سقوط آندلس نیز نوبت منطقه آناطولی و عثمانی بود که تمدن اسلامی را تا آستانه دروازه های وین پیش برد.
در این قسمت ها، دانشمندان و پژوهشگرانی همچون دکتر مهدی گلشنی (مدیر گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف) ، پرفسور سیمون شفر (استاد دانشگاه کمبریج) ، دکتر علی اکبر ولایتی (کارشناس تاریخ تمدن اسلامی) ، دکتر جاناتان بلوم (استاد کالج بوستون آمریکا)، استاد رحیم پور ازغدی (عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی)، پرفسور جرج سالیبا (استاد دانشگاه کلمبیا)، دکتر مجتبی مطهری (استاد دانشگاه و پژوهشگر)، پرفسور خلیل اینالجیک (رییس مرکز تحقیقات تاریخی دانشگاه بیل کنت)، دکتر محمد حسین ریاحی (پژوهشگر و استاد دانشگاه اصفهان)، پرفسور فوآد سزگین (مدیر انستیتو و موزه علوم اسلامی دانشگاه گوته فرانکفورت )، دکتر امرالدین بدری مرادف (رییس آکادمی تکنولوژی ازبکستان)، آیت الله مومنی (مدرس حوزه و امام جماعت مسجد صاحب بن عباد اصفهان)، پرفسور بهرام عبدالحلیم اف (رییس انستیتو کتب خطی ازبکستان)، دکتر شهریار شکر پور (استاد دانشگاه هنر اسلامی تبریز)، پرفسور یوسف خلج اوغلو (مشاور عالی ریاست دانشگاه غازی آنکارا و مدیر سابق بنیاد تاریخ ترکیه)، پرفسور اکمل الدین احسان اوغلو (دبیر کل اسبق سازمان کنفرانس اسلامی)، دکتر علی اصغر ترابی ( کارشناس خانه فرهنگ ایران در آنکارا)، پرفسور حجابی قرلانقلیچ (رییس دانشکده زبان و تاریخ دانشگاه آنکارا) ، دکتر شیلا بلیر (استاد کالج بوستون آمریکا) و دکتر احمد کارا مصطفی ( استاد دانشگاه جرج واشینگتن) حضور داشته و به ابراز نظر درباره موضوعات مورد بحث خواهند پرداخت.
مجموعه "تمدن آسمانی" در ساعات 30/08 صبح ، 15/15 بعداز ظهر و 20/00 بامداد از شبکه خبر پخش می شود. این مجموعه مستند در 30 قسمت 27 دقیقه ای به نویسندگی و کارگردانی سعید مستغاثی و تهیه کنندگی رضا جعفریان در گروه مستند شبکه خبر تولید شده است.
نظر شما