الهه خسروی یگانه: بعد از هشت سال، دوباره مسئولیت بخش اعظمی از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران بر عهده اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گذاشته شده است. اتفاقی که محمود آموزگار رییس این اتحادیه صنفی از نظر وسعت اختیار عمل صفت بیسابقه را به کار میبرد.
او میگوید که امسال سعی شده بر کیفیت نمایشگاه بیشتر از کمیت اهمیت داده شود و به همین خاطر علاقمندان این رویداد فرهنگی با نمایشگاه متفاوتی روبرو خواهند بود:
بعد از مدتها امسال دوباره اتحادیه ناشران برگزارکننده نمایشگاه کتاب تهران است. این اتفاق چگونه شکل گرفت؟
در پی سیاست دولت یازدهم و به تبع آن وزارت ارشاد مبنی بر واگذاری امور به بخش خصوصی، امسال تشکلهای نشر آمادگیشان را برای اداره نمایشگاه اعلام کردند و بعد از جلسات متعدد ، شورای تشکل های نشر تشکیل شد که تفاهمنامهای با موسسه نمایشگاههای فرهنگی امضا کردند.در نتیجه این شورا برای حضور در کل نمایشگاه و مدیریت و اجرای تعدادی از کمیتهها از جمله کمیته ناشران داخلی، ناشران بینالملل، اطلاعرسانی، علمی و فرهنگی وسرای اهل قلم، فعالیت جنبی و ... اعلام آمادگی نمود. مدیران چهار کمیته انتخاب و معرفی شدند و چون مدیر کمیته فعالیت جنبی به موقع اعلام نشد، برای این که کارها عقب نماند مدیریت این کمیته به خانه کتاب واگذار شد که البته نماینده تشکل ها نیز در آن حضور دارد. زیرا ما درخواست کرده بودیم که در کمیتهها یی که مدیریتش با تشکل ها نیست، نماینده داشته باشیم.
با این خواسته موافقت شد؟
بله، ما در تمام کمیتههای دیگر از جمله کمیته معاملات و اجرایی نماینده داریم. چون با توجه به تجربهای که دوستان از سالها برگزاری نمایشگاه کتاب دارند این فرصتی است که تجارب موجود منتقل شود. البته در طول سالیان گذشته این حجم از واگذاری به اتحادیه ناشران و تشکل های نشربرای برگزاری نمایشگاه بیسابقه بوده است. حتی در دولتهای هفتم و هشتم نیز این اتفاق با این وسعت رخ نداده بود. یکی از برکات بزرگ این واگذاری هم این بود که معاونت فرهنگی نگاه جامعتری به ماجرا داشت و موضوع به نحوی مهندسی شد که اتفاق و انسجام حداکثری بین تشکل های نشر برای پذیرش این مسئولیت شکل بگیرد .
این نخستین باری بود که تمام تشکلهای نشر در کنار هم بودند؟
بله، تمام تشکل های صنفی که در سال های پیش منفردا وظایفی به عهده داشتند جمع شدند و شورای تشکل های نشر را ایجاد کردند.شورا برای هماهنگی بین تشکل ها و اتخاذ تصمیم در مورد چگونگی پیشبرد امور دبیرخانه ای در محل اتحادیه ناشران ایجاد کرده که مسئولیت اداره آن با آقای محمد توکل نایب رییس اتحادیه است و این خودش از نکات برجسته این اقدام است.شورای تشکل ها جلسات متعددی برگذار نموده است و از جمله به اتحادیه ناشران و کتاب فروشان تهران تفوض اختیار کرده است که نسبت به مذاکره و امضای تفاهم نامه با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام نماید.لازم به ذکر است که تشکل ها در شورای خود آرا برابر داشتند. هدفگذاری ما این بود که کیفیت دورههای پیش را به عنوان کف کار قرار دهیم و اگر بتوانیم بر کیفیت برنامه ها بیفزاییم.
با توجه به این که میگویید امسال اختیارات بیشتری به اتحادیه ناشران و تشکل های نشرداده شده، آیا توانسته اید نمایشگاه را به استانداردهای مد نظر نزدیکتر کند. مثلا یکی از مواردی که همیشه مورد بحث بود، فروشگاهی بودن نمایشگاه کتاب بود و این که نمایشگاه کتاب تهران بیشتر یک فروشگاه بزرگ است تا نمایشگاه کتاب...
ما دچار یک ناهنجاری بزرگ هستیم که بر خلاف استانداردهای جهانی است. تعداد تولیدکنندگان حوزه نشرچندین برابر توزیعکنندگان است ...
الان چند ناشر در کشور وجود دارد؟
آمارهای وزارت ارشاد از ۱۷ هزار ناشر حکایت دارد اما خانه کتاب هر ناشری را که یک کتاب هم چاپ کرده باشد فعال میداند.
کتابفروشیها چقدر؟
به زحمت به ۱۵۰۰ واحد میرسند. تازه این را هم در نظر داشته باشید که کتابفروشیهای کوچک در شهرستان ها بیشتر لوازمالتحریر میفروشند و کتاب سهم کمی دارد. وقتی سیستم توزیع مناسبی برای ایجاد دسترسی به کتاب نداریم خب طبیعی است که این همه تولیدکننده انتظار داشته باشند کتابشان رادر نمایشگاه کتاب عرضه کنند. یعنی می خواهم بگویم این فشار برای فروشگاهی بودن نمایشگاه بسیار جدی است و هر سال هم تعداد ناشرانی که متقاضی حضور در نمایشگاه کتاب هستند بیشتر میشود. یعنی اگر یک محل بسیار بزرگ دائمی برای نمایشگاه کتاب ایجاد شود مطمئن باشید که چند سال بعد باز هم جا کم خواهد آمد. باید فاصله بین کتابفروشیها و ناشران را کم کنیم. نسبت تالیف و ترجمه را دگرگون کنیم و این تناقض بین تعداد عناوین بالا و شمارگان اندک کتاب را مرتفع کنیم. به طور کلی باید سعی کنیم فاصله سه برابری برخورداری تهران از حوزه نشر نسبت به بقیه کشور را هم کاهش دهیم. در کنار اینها مسلما ما نمیتوانیم نمایشگاه را تعطیل کنیم چون حتی ناشرانی که منتقد هستند هم متقاضی حضور در نمایشگاهند. خود من مثلا بیشترین انتقاد را به فروش کتاب در نمایشگاه دارم چون اولین نتیجهای که از این کار به دست میآید این است که کتابفروشیها حذف شوند. این در حالی است که بسیاری از کشورها حمایت از کتابفروشیها را اولی تر ازحمایت ازناشران قرار میدهند. در اروپا قانون قیمت ثابت کتاب در حمایت از کتابفروشیهای کوچک تدوین شده است. یعنی قیمت کتاب در یک ده کوچک و یک شهر بزرگ با هم برابر است و آن کتابفروشی بزرگی که مثلا در پایتخت کشور فعال است حق ندارد به خاطر تمکن مالی یا هر چیز دیگری کتاب را با تخفیف بفروشد. یکی از مضرات نمایشگاه کتاب تهران این است که این رسته شغلی را از معادله حذف میکند. اما علیرغم این قضیه اگر به خود من بگویند نمیتوانی در نمایشگاه کتاب شرکت کنی اتفاق بدی برایم میافتد چون از نقدینگی و پولی که در طی این ده روز میتوانم به دست بیاورم محروم میشوم. پولی که در این اوضاع بد مالی و اقتصادی میتواند کمک بزرگی به من بکند. باید با یک شیب ملایم به این سمت رفت.
با توجه به این که اتحادیه امسال نمایشگاه را برگزار میکند چه تغییراتی را شاهد خواهیم بود؟
تا سالهای پیش کمیگرایی مطرح بود. این که مثلا چند نفراز نمایشگاه بازدید کردهاند یا چقدر کتاب به فروش رفته است اما امسال اولویت کیفیت است. یعنی میخواهیم بررسی کنیم که نمایشگاه چقدر روی سرانه مطالعه و بالا رفتن آن تاثیر گذاشته و چقدر به حل مشکلات نشر کمک کرده است. تنها در این صورت است که میتوانیم از اقتصاد گلخانهای نشر فاصله بگیریم. باید مقصد را مشخص کرد و بعد دید که چه ابزارهایی لازم است. به هر حال تصور من این است که امسال حتما نمایشگاه متفاوتتری خواهیم داشت. همین الان در حوزه بینالملل آدمهای برجستهای در حوزه نشر دعوت شدهاند. البته هنوز جای خالی اهل قلم بینالمللی دیده میشود ولی تعدادی از مدیران نمایشگاههای بزرگ بینالمللی کتاب، وزرای فرهنگ و ارتباطات کشورهای مختلف و ... به نمایشگاه میآیند. مثلا رییس نمایشگاه کتاب بولونیا، نمایشگاه کتاب پاریس، نمایشگاه کتاب مسکو و مسقط از جمله کسانی هستند که به نمایشگاه میآیند. کشور عمان هم میهمان ویژه نمایشگاه است و وزیر اطلاعرسانی عمان، وزیر فرهنگ و هنر قطر، بنگلادش، لبنان و احتمالا ترکیه هم در نمایشگاه حضور دارند. البته یادتان باشد که الان تحریمهای بینالمللی روی حوزه نشر بسیار تاثیر گذاشته است چون با تحریم بانک مرکزی عملا ناشران خارجی از حضور در نمایشگاه منع شدند ولی وقتی تعدادی از مدیران نمایشگاههای بزرگ دنیا علاقمند حضور در نمایشگاه کتاب تهران هستند میتوان نتیجه گرفت که نمایشگاه کتاب تهران و موقعیت فعلی ایران اهمیت بالایی دارد.
57244
نظر شما