تحلیل رویترز از سخنرانی مقام معظم رهبری/ آیت الله خامنه‌ای سکوت خود را در مورد توافق هسته‌ای شکست

خبرگزاری رویترز در گزارشی به قلم پریسا حافظی نوشت:

آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم ایران روز پنجشنبه خواستار آن شد که همه تحریم های اعمال شده علیه ایران همزمان با امضای توافق نهایی با قدرت های بزرگ در مورد کاهش فعالیت هسته ای تهران، لغو شود

آیت الله خامنه ای که در مورد مسائل مهم دولتی حرف آخر را می زند، این مطلب را در نخستین اظهار نظر خود در مورد چارچوب توافق هسته ای که هفته گذشته در لوزان بین ایران و کشورهای قدرتمند جهان تدوین شد بیان کرد.

وی بار دیگر اعتماد خود را به تیم مذاکره کننده حسن روحانی رئیس جمهور ایران اعلام کرد. اما آیت الله خامنه ای در اظهاراتی در مورد نیات «شیطانی» آمریکا هشدار داد.

رهبر معظم ایران در سخنرانی که به صورت زنده از تلویزیون دولتی ایران پخش شد گفت: «من نه از این توافق حمایت می کنم و نه با آن مخالف هستم. همه چیز در گرو جزئیات توافق است. امکان دارد طرف فریبکار مقابل بخواهد ما را در این جزئیات محدود کند».

موضع آیت الله خامنه ای در مورد لغو تحریم ها با اظهارات روحانی مطابقت داشت که گفته بود ایران تنها زمانی توافق نهایی را امضاء خواهد کرد که همه تحریم های مربوط به برنامه هسته ای این کشور همان روز لغو شوند. این تحریم ها شامل قطعنامه های سازمان ملل در مورد فعالیت های هسته ای ایران و همچنین تحریم های اقتصادی است که آمریکا و اتحادیه اروپا علیه این کشور اعمال کرده اند.
آیت الله خامنه ای گفت: «همه تحریم ها باید همزمان با امضای توافقنامه لغو شود. اگر لغو تحریم ها به فرایندهای دیگر وابسته است پس به چه دلیل این مذاکرات را برگزار کردیم»؟

با این حال، آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد تحریم های اعمال شده علیه ایران باید بر اساس توافق فراگیر به تدریج لغو شوند.
آمریکا و اتحادیه اروپا از اوایل سال 2012 تاکنون بیش از یک و نیم میلیون بشکه از نفت صادراتی ایران را کاهش دادند و با اعمال تحریم باعث شدند میزان صادرات نفت ایران به حدود یک میلیون بشکه در روز برسد.

اکنون یکی از مشکلات این است که شاید ایران و کشورهای قدرتمند از آنچه در چارچوب توافقنامه مورد توافق دو طرف قرار گرفت تفسیرهای متفاوتی داشته باشند. این نکته ای بود که آیت الله خامنه ای به آن اشاره کرد.
وی گفت: «آمریکایی ها اندکی پس از آنکه مذاکره کنندگان ما به گفتگوهای خود پایان دادند بیانیه ای منتشر کردند. مفاد این بیانیه که آن را فکت شیت نامیدند در مورد بسیاری از مسائل نادرست بود».

* دشمنی و بی اعتمادی پابرجاست
از زمانی که روابط ایران و آمریکا پس از انقلاب سال 1979 دچار افت شدید شد تندروهای ایرانی همواره نفرت از آمریکا را در دستور کار خود قرار داده اند.
رهبر معظم ایران گفت: «من هرگز در مورد مذاکره با آمریکا خوشبین نبودم... با این حال با مذاکرات موافقت کردم و از مذاکره کنندگان حمایت کردم و همچنان حمایت می کنم».

این اظهار نظر با شعار مرگ بر آمریکا در میان جمعیت همراه شد.
وی افزود «من از توافقی که منافع و عزت ایران را حفظ کند حمایت می کنم» و تمدید احتمالی مذاکرات پس از ضرب الاجل 30 ژوئن اهمیتی نخواهد داشت.
این توافق موقت که روز دوم آوریل پس از هشت روز مذاکره پیاپی در سوییس به دست آمد، راه را برای توافقی هموار می کند که نگرانی غرب را در مورد احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته ای از بین ببرد و در مقابل تحریم های اقتصادی علیه این کشور را لغو خواهد کرد.
مذاکره کنندگان ایران، آمریکا، آلمان، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین در روزهای آینده مذاکرات را از سر خواهند گرفت تا شرایط را برای رسیدن به توافق نهایی فراهم کنند.
آمریکا و متحدان غربی آن گفته اند این بسیار مهم است که ایران به طور کامل در زمینه تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت های هسته ای گذشته ایران که احتمال دارد به ساخت سلاح مرتبط باشد، همکاری کند.
اما ایران به نوبه خود اعلام کرده است در مورد احتمال وجود جنبه نظامی در فعالیت های این کشور حاضر به تغییر موضع نیست.
یک مقام ایرانی در این مورد گفت: «جنبه نظامی احتمالی منتفی است. این موضوع نمی تواند مورد بحث قرار گیرد».
این در حالی است که این موضوع هنوز حل و فصل نشده است.
آیت الله خامنه ای نیز هرگونه «اقدامات نظارتی فوق العاده» را در مورد فعالیت های هسته ایران رد کرد.
وی گفت: «مکان های نظامی ایران نمی تواند به بهانه نظارت بر فعالیت های هسته ای مورد بازرسی قرار گیرد».

* «نظارت غیر عادی»
توافق نهایی شامل یک چارچوب شدید نظارتی است تا در مورد همکاری ایران و پایبندی آن به تعهدات خود اطمینان حاصل شود. مذاکره کنندگان در مورد ساز و کار نظارتی که آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در آن نقش خواهد داشت سرگرم مذاکره بوده اند. البته این موضوع از موارد مهم و برجسته در مذاکرات نبود.
روحانی روز پنجشنبه در مراسم روز ملی فناوری هسته ای ایران گفت هدف تهران تامین حقوق هسته ای ملت ایران است. وی در یک سخنرانی گفت: «هدف ما در گفتگوها این است که حقوق هسته ای مردم حفظ شود. ما به دنبال نتیجه ای هستیم که به سود همه باشد. ملت ایران در مذاکرات پیروز بوده و خواهد بود».
با این حال آیت الله خامنه ای گفت این توافق موقت تضمینی برای رسیدن به توافق نهایی تا ضرب الاجل تعیین شده در 30 ژوئن نخواهد بود.
وی گفت: «آنچه تاکنون به دست آمده است تضمینی برای قرارداد یا حتی برای اینکه مذاکرات تا پایان ادامه پیدا کند نخواهد بود».
رهبر معظم ایران تاکید کرد تمدید مذاکرات پس از زمان تعیین شده مشکلی ایجاد نخواهد کرد. وی همچنین بار دیگر تاکید کرد ایران به دنبال دستیابی به سلاح هسته ای نیست.
در همین حال، یک مقام دفاعی اسرائیل نگرانی های این رژیم را در مورد اینکه در صورت لغو یکباره تحریم ها احتمال دارد ایران به سلاح هسته ای دست پیدا کند و از گروه های مقاومت حمایت کند تکرار کرد.
آموس گلعاد پس از سخنرانی روحانی در یک مصاحبه رادیویی گفت: «لحظه ای که تحریم های ایران لغو شود دهها میلیارد دلار به حساب ایرانی ها واریز خواهد شد و آنها ثروتمند خواهند شد. به این ترتیب آنها قدرت خواهند داشت از شبکه موشک ها و راکت ها پشتیبانی کنند».

5252