کدام اتفاق مهم اردوغان را به تهران کشاند؟

این سفر که با اظهارات غیرمسئولانه اخیر اردوغان با حاشیه های فراوانی روبرو شده بود بالاخره با فرود هواپیمای حامل هیئت ترک در فرودگاه مهرآباد جنبه عملی بخود یافت ولی با وجود همه حواشی و اما و اگرهای بویژه اتخاد مواضع خاص از سوی اردوغان که می توانست به لغو این سفر دیپلماتیک هم بیانجامد، انجام این سفر می تواند این امر مهم را عیان سازد که کدام عامل مهم با وجود مواضع غیر دوستانه اردوغان درباره سیاستهای تهران در منطقه باز هم مرد شماره یک ترکیه را به تهران کشانده است؟

پاسخ به این پرسش مهم بطور حتم می تواند کلاف سردرگم سیاستهای متناقض اخیر منطقه ای و اظهارات خصمانه و لایه های پیدا و پنهان سیاستهای مردان آنکارا را آشکار سازد.

درباره دلایل این سفر و اهداف و نتایج آن چند احتمال به نظر می رسد:

1- میانجیگری بین ایران و عربستان نزدیک ترین گزینه برای این سفر می تواند باشد چرا که هم سابقه ترکها در حل و فصل مناقشات و هم علاقه انها به نقش آفرینی سبب شده که اینک اردوغان در یک سفر مهم به تهران تمامی تلاش خود را برای چاره جویی چالش بین تهران و ریاض بکار بندد و این مهم با توجه به اهمیت روابط دو کشور با تمامی گذشته پرفراز و نشیب آن انقدر اهمیت داشته که هم تهران به پذیرش آن راغب باشد و هم ریییس جمهور ترکیه را به انجام آن وادار سازد چرا که چند رور قبل ولیعهد عربستان در سفری به پایتخت ترکیه با مقامات این کشور تبادل نظر مفصلی داشته است.

2- با توجه به تغییر و تحولات مثبت و سرنوشت ساز در منطقه بویژه در سوریه و عراق و مسئله داعش و گروههای تروریستی و نقشی که انکارا در این میدان در 4 سال گذشته بازی کرده و اینک این مهم از تلاطم خود افتاده است، این موضوع دولتمردان ترکیه را صرافت انداخته که با تعییر شرایط بتوانند برای اینده خود از هم اکنون چاره جویی و راهگشایی نمایند ولذا سفر به تهران برای هموار کردن شرایط همکاری برای آینده با توجه به تحولات دو کشور مذکور می باشد که حوادث آن بشدت ترکیه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

3- در نگاه سوم به نظر می رسد مردان کاخ جدید سفید در ترکیه درپی حل مشکلات و چالش های خود برای آینده ای هستند که احیانا در ماههای آینده شکل خواهد گرفت به این معنا که دولتمردان حزب عدالت و توسعه براین باورند که با حل پرونده هسته ای ایران، اضلاع تاثیر گذار تحولات منطقه ای باید در یک فضای جدید بازیگری نوینی را اجرا نمایند که در این شطرنج وضع آنکارا از دیگر اضلاع مبهم تر خواهد بود. به بیان دیگر با تغییر شرایط منطقه ای جایگاه ایران ارتقا یافته، کشورهای عربی همچنان یاران وفادار غرب با اندوخته نفتی باقی می مانند و تکلیف اسراییل بعنوان یار استراتزیک واشنگتن هم معلوم است ولی در این بین جایگاه آنکارا چندان دلچسب و مطلوب نخواهد بود، چرا که با بهم خوردن ترتیبات منطقه، شکل جدید این جغرافیا بطور حتم با ارجحیت ترکیه بسته نخواهد شد.

با توجه به مواضع ترکیه و سیاستهای اتخاذ شده آن به نظر می رسد گزینه سوم که موضوعی مرتبط به آینده و عنصری موثرتر است با حال و هوای سیاستمداران ترکیه همخوانی بیشتری دارد چرا که حضور مقامات حزب عدالت و توسعه در ناامنی ها و چالش های سیاسی و امنیتی منطقه بر کسی پوشیده نیست و با تغییر نسبی شرایط به نفع جبهه رقیب اینک آنکارا خود را بازنده احتمالی تحولات اتی می بیند به دلیل که سرجمع سیاستهای اردوغان و همراهان ان در بیش از یک دهه حاکمیت معدل مطلوبی برای اولویت دادن به آنها از منظر غرب بوجود نمی اورد. درعین حال نگرش های خاص این دولت در ترکیه در برابر دیگر اسلام خواهان که در نیویورک مستقر هستند و در پی تغییرات در ساختار قدرت ترکیه بویژه در سال گذشته بودند و همچنین نگاه اروپا خواهانه دولت ترکیه نمی گذارد تا آمریکا در پیکربندی جدید خاورمیانه تکیه اساسی به این کشور نماید.

در هر صورت سفر اردوغان به تهران با هیئتی متشکل از چهره های سیاسی و اقتصادی که همیشه برای سفر به ایران معمول بوده، بیش ازآنکه برای دیگران و بخاطر بقیه باشد، بدلایلی که مطرح شد بیشتر برای خود اردوغان و دولت حاکم در ترکیه برای بقا بیشتر در مناسبات قدرت در منطقه خواهد بود و این همان چیزی است بیش از هر چیزی سبب شد تا رییس جمهور ترکیه خود را به تهران برساند و برای این کار با مقامات تهران از هم اکنون وارد شور شود.